به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و سردبیر فصلنامه ذهن، درباره نگارش کتاب تازه تالیفش و چگونگی پردازش و پرداخت آن و نیز درباره محتوا و چرایی تالیف این اثر، گفتگویی با ما انجام داده است، که ماحصل آن در ادامه از نظرتان می گذرد.
قائمی نیا با اشاره به مفصل و پرحجم بودن کتاب «معماری علم دینی» و بر پایه و اساس قرار گرفتن «علوم شناختی» و «فلسفه علم» در نگارش این کتاب گفت: این کتاب تلاش دارد علم دینی را مطرح نماید و در این باب نیز نظریه ای را ارائه کرده است. وی ادامه داد: نظریه ای که در این کتاب مطرح شده است نظریه «پیوندی علم دینی» است، که در واقع ادعا می نماید که علم دینی از پیوند «معرفت شناختی معرفت دینی با حوزه های مختلف علوم» شکل می گیرد. یعنی این پیوند یک نوع پیوند «معنا شناختی» است و از یکدیگر جدا نیستند، لذا مباحثی که در این اثر مطرح می شود، دسته ای درباب «معرفت دینی» است و دسته دیگر در باب «معرفت علمی» است ودر دسته سوّم نیز به چگونگی کیفیت و نحوه «تلفیق معرفتی» این دو بحث می پردازد.
مولف کتاب «قرآن و معرفت شناسی» در مورد کتاب «معماری علم دینی» ابراز کرد: در این کتاب در مورد تحلیل خود علم مباحث متعددی مطرح شده و کالبد شکافی خود علم و چیستی علم و در واقع تعریف اجزا و عناصر علم و این که علم صحنه های بیرونی و درونی دارد و صحنه بیرونی علم، مبانی متافیزیکی، معرفت شناختی، روش شناختی و غیره می باشد که معمولاً پشت پرده و نادیده قرار می گیرند و دیده نمی شوند بحث شده است و همچنین به مباحث درونی علم، که حاوی نظریات و مدل ها و مسائل و پارادایم ها می باشد نیز پرداخته شده است.
وی افزود: در این کتاب به تفسیر در باب نحوه تاثیر معرفت دینی در صحنه بیرونی علم و در صحنه درونی علم بحث و کنکاش صورت گرفته است، به طور مثال در مورد مسائل «متافیزیکی علم»، این که دین در این باب چگونه تاثیر می گذارد وهمچنین این که دین در مسائل معرفت شناختی چگونه تاثیر می گذارد تحقیقاتی صورت گرفته است و همچنین به بحث اثر گزاری در مبانی ارزش شناختی که در تعریف علم نیز تاثیر گزار است پرداخته شده است و لازم به ذکر است در ادامه این اثر، به تاثیر معرفت دینی در حوزه و صحنه درونی علم نیز به تفسیر، پرداخته شده است و می توان گفت که این مجموعه در واقع کلیت و محتوای کتاب «معماری علم دینی» می باشد.
مولف «نظریه شبکه دینی» با اشاره به این نکته که دراین کتاب و در باب مقوله معرفت شناختی، از یک نوع رئالیسم معرفت شناختی جدیدی دفاع شده است بیان کرد: امکان علم دینی مبتنی بر پذیرش یک نوع رئالیسم معرفت شناختی جدید و نو است، یعنی ما رئالیسم خام را پشت سر گذاشته ایم، بر این باورما رئالیسم ساخت گرایی و آنتی رئالیسم را نیز پشت سر گذاشته ایم و یک نوع رئالیسم معرفت شناختی پیچیده ای را پذیرفته ایم که از منظر و دیدگاه ما تنها از این راه می توان مفهوم علم دینی را پذیرفت.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به تکمیل و پردازش نهایی کتاب تازه تالیفش، در باب فصول این کتاب تصریح کرد: فصل ابتدایی این اثر درباره سرشت علم می باشد، فصل دوّم درباره معنا و مفهوم علم دینی است، فصل سوّم درباره علم و مبانی متافیزیکی علم می باشد، فصل چهارم درباره علم و ارزشهای حاکم برعلم می باشد، درفصل دیگر به معرفت دینی و انقلاب های مفهومی در علم پرداخته ایم، در فصل دیگر به بحث، نقش تلفیق های مفهومی در علم پرداخته شده است و در فصل دیگربه بحث فرضیه ربایی در علم پرداخته ایم و در فصل دیگر این کتاب نیز به بحث نقش تلفیق مفهومی در علم دینی پرداخته شده است، و در ادامه نیز به بحث تکثر علم پرداخته ایم.
برنده جایزه لوح برگزیده بیست و نهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی به دلیل تالیف و نگارش کتاب «نص بیولوژی» در پاسخ به این سوال که آیا در نگارش کتاب «معماری علم دینی» از تحقیقات و نظریه های اشخاص دیگر نیز، استفاده شده است یا خیر، عنوان کرد: هدف بنده در نگارش این کتاب در این باب بود که فراتر از مباحث موجود و پرداخته شده در مورد علم دینی ورود و کنکاش نمایم، یعنی بر اساس نظریاتی که در فلسفه علم وجود دارد و در فلسفه جدید نیز مطرح می باشد، یک مجرا و معبر تازه برای بحث «علم دینی» تبین نمایم وتلاش نموده ام دیدگاه تازه تری نسبت به سایر دیدگاه های مطرح شده در باب علم دینی، که توسط پاره ای از دوستان مطرح شده است ارائه نمایم.
این استاد حوزه و دانشگاه با تاکید بر این نکته که باید در «بحث تولید علم دینی»، یک نوع علم شناسی جدید صورت بپذیرد، افزود: علم شناسی های قدیمی، قادر به راهگشایی برای تبین علم دینی نیستند و باید علم شناسی جدید و علم شناسی فلسفی جدید، اساس تحلیل علم قرار بگیرند و بر اساس هم این نوع علم شناسی نیزمی توانیم تبین کنیم، علم دینی و معرفت دینی چگونه و در چه جایگاه هایی قابلیت تاثیرگزاری در بخشهای مختلف علوم انسانی را دارند.
قائمی نیا در پاسخ به این پرسش که اساساً رویکرد و هدفش از تالیف و تدوین این کتاب چه بوده است با اشاره به این نکته که فراهم نمودن مبانی معرفت شناختی و تبین این مبانی بر اساس فلسفه علم و مباحث جدید برای تبین علم دینی نکته اصلی و اساسی در پردازش این اثر بوده است، خاطر نشان کرد: این اثر بر اساس نظریه پردازی می تواند برای محققین و متفکرین در باب و مسئله «علم دینی» بسیار مفید و وموثر باشد و در واقع مبانی معرفت شناختی یا به عبارتی نقشه راه را برای دست یابی به علم دینی مشخص و معلوم می نماید.
نظر شما