خبرگزاری مهر – گروه فرهنگ: انسان، موجودی نیست که در خلأ زندگی کند. از این رو، ارتباطات برای هر انسان، یک ضرورت است و اینجاست که اصطلاحی مانند روابط عمومی سر بر می آورد.
انجمن روابط عمومی ایران قرار است امروز در سالن شهید قندی(ره) وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، بزرگداشتی برای بنیانگذار و پدر روابط عمومی ایران، دکتر حمید نطقی برگزار کند؛ برنامه ای که به مناسبت یازدهم شهریور ماه، سالروز تولد استاد نطقی برگزار می شود.
حمید نطقی، متولد سال ۱۲۸۹ بود و در سال ۱۳۷۸ به دیار باقی شتافت. او تحصیلات دانشگاهی خود را از رشته حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و برای ادامه تحصیلات خود به خارج از کشور رفت. او در خارج از کشور و همزمان با تحصیلات حقوق قضایی، به سبب علاقه به هنر و ادبیات، با نشریات مختلفی همکاری می‌کرد.
نطقی پس از بازگشت به ایران و با دیدن آگهی استخدام روابط عمومی در شرکت نفت، به آنجا رفت. او خود درباره آن روزها می‌نویسد: «ابتدا که مشغول به کار شدیم، هنوز روابط عمومی در ایران تعریف نشده بود و برخی از آن به روابط تجاری یا استخبارات تعبیر می‌کردند. چنین بود که سفری مطالعاتی به اروپا رفتم و پس از آن، طرح راه اندازی نخستین واحد روابط عمومی را در ایران و در شرکت نفت آبادان ارائه دادم.»
چنین بود که نخستین روابط عمومی مدرن در کشور و از سال ۱۳۳۰ هجری شمسی پا گرفت.
او را از این جهت پدر روابط عمومی ایران می خوانند که تدوین نخستین مقالات و تالیفات این رشته، تدریس نخستین دوره‌های روابط عمومی، ریاست نخستین گروه آموزشی روابط عمومی در نظام آموزش عالی کشور و در موسسه عالی روزنامه‌نگاری و روابط عمومی و همچنین تالیف کتاب معتبر «مدیریت روابط عمومی» در سال ۱۳۵۰، همه و همه به دست او انجام شده است.
دکتر نطقی همچنین درباره آن روزگاران و تحولات آغازین روابط عمومی در ایران می‌نویسد: «از دوره‌ای که تمایل برخی اشخاص را به پنهان کاری احساس کردم و دیدم که فساد، اغلب زیر این پرده آشیان می گیرد و در تاریکی شب بهترین یار و یاور راهزنان است، به فضایل آنچه بعدها "شفافیت" نام گرفت، بسیار اندیشیدم. هر چند که در عمل کجروی‌های زیادی بر آن عارض می‌شود اما در افزارهای نامی مدیریت، «روابط عمومی» را کلید حل این مشکلات شناختم .
نخست از کتاب‌های مربوط به این حوزه چند جلدی تهیه کردم، سپس حاصل خوانده‌های خود را با آثار نیاکان و نامداران کشورمان سنجیدم و این ترکیب را سخت پسندیدم؛ لکن همواره نگران فساد پذیری آن بودم. با این اندیشه در هفت یا هشت سازمان خارجی بزرگ، به مطالعه و مداقه در آن اهتمام ورزیدم و سپس عزم، جزم کردم و در جستجوی راه حلی برای تدریس و تعمیم روابط عمومی سالم و پاسخ گوی نیازهای جامعه ما و متکی به فرهنگ خود از پای ننشستم.
از یُمن بخت بیدار، جمعی از استادان پرکار، اندیشه‌مند و هوشیار از هر گوشه و کناری - که بعدها، دانشکده علوم ارتباطات نام یافت - گرد آمده بودند و به مسائل ارتباطی می‌اندیشیدند و به خصوص بنا به سابقه فعالیت ها، به مسئله روزنامه نگاری توجه بیشتری داشتند و مسائل دیگر ارتباطی از قبیل روابط عمومی را نیز مد نظر داشتند. »
نطقی در این مسیر البته توفیق یافت تا با نویسندگان و ادبای بزرگی مانند ابوالقاسم حالت همراه شود؛ شخصیتی که علاوه‌بر شاعرانگی‌های طنازانه‌اش، در تاریخ رشته روابط عمومی ایران از وی به عنوان یک پیشگام مدیریت انتشارات و نشریات واحدهای روابط عمومی و نویسنده و کارشناس متون نوشتاری این رشته نام برده می‌شود. او به زبان‌های انگلیسی، فرانسه و عربی تسلط کافی داشت و از هر یک از آنها آثاری را به فارسی برگردانده است. وی همچنین دارای آثار ترجمه و تالیف فراوانی است که بیشتر آنها را می توان به نوعی، مصادیق کارهای روابط عمومی دانست.
دکتر نطقی در ادامه، تحقیقات و پژوهشهای خود را گسترده تر ساخت و تلاش نمود تا با انتقال آموخته هایش به نسلهای بعدی، در تاسیس و گسترش نفوذ روابط عمومی ها به عنوان قلب تپنده و مغز متفکر سازمانها موثر باشد.
او همواره این نکته را متذکر می شد که روابط عمومی ها باید همواره به منافع عمومی پایبند باشند و در عین حال، به تأثیرگذاری بیشتر و راستگویی بیندیشند. او معتقد بود که روابط عمومی باید اندازه های حقیقی را بازگو نماید و از مبالغه به دور باشد؛ چراکه مبالغه، کار روابط تجاری و تبلیغات بازرگانی است و نه روابط عمومی.
در این باره، این دو جمله مهم از او به یادگار مانده است: «خوشا به حال آن تبلیغات که روابط عمومی آن را حمایت کند؛ و بدا به حال آن روابط عمومی که تبلیغات آن را اداره کند.»
اینگونه بود که روابط عمومی در ایران آغاز به کار کرد و هر روز که از عمر آن می گذرد، اهمیت فعالیت درست روابط عمومی به عنوان یار و یاور اطلاعات و تبلیغات سازمانی و همچنین دادن مشاوره های تخصصی و لازم به مدیران و مسئولان، بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.
بدیهی است آنچه امروز به عنوان میراث ارتباطات و روابط عمومی در ایران قابل دسترسی است، مرهون تلاش بزرگانی مانند حمید نطقی، کاظم معتمدنژاد، حسین قندی، کاظم متولی و مهدی محسنیان‌راد است و امید می‌رود تا شاگردان این بزرگان بتوانند راه آنان را پاس دارند و در عین حال، تولید علم و نظریه‌پردازی در این زمینه را در دستور کار خود قرار دهند.
نظر شما