خبرگزاری مهر، گروه استانها - فاطمه کازرونی: استان اصفهان به علت استقرار در فلات مرکزی ایران، تنوع آب و هوایی، توپوگرافی ویژه و نیز هم‌جواری با زاینده‌رود از تنوع گیاهی و جانوری برخوردار است و بر این اساس دارای مناطق حفاظت شده متعددی است، مشهورترین مناطق حفاظت شده اصفهان شامل پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو، پناهگاه حیات‌وحش موته، پارک ملی کلاه قاضی و منطقه شکار ممنوع کلاته است.
حریم این مناطق در طول سال بارها و بارها در زیر گام‌های شکارچیان و متخلفان صید و شکار لگدمال می‌شود به گونه‌ای که به طور معمول در ماه‌های شکار، هفته‌ای سه تا چهار مورد متخلف شکار در این مناطق دستگیر می شوند.
یگان حفاظت محیط زیست استان در این مناطق به شکل شبانه‌روزی در حال فعالیت است و به گفته جمشیدیان فرمانده یگان حفاظت محیط زیست بسیاری از متخلفان شکار شبانه دستگیر می‌شوند.
در سال جاری «موته» بیشترین تلفات جاده‌ای را در میان مناطق حفاظت شده اصفهان داشته است به گونه‌ای که از ابتدای سال ۹۴ تاکنون حداقل سه کفتار، یک گرگ و تعداد زیادی آهو بر اثر برخورد با خودروهای عبوری تلف شدنداما در این میان جاده‌های مرگ نیز با شکارچیان هم‌نوا شده و خودروهای عبوری ساز مرگ را برای حیوانات بیگناه مناطق حفاظت شده کوک می‌کنند.
آخرین مورد گزارش در این ارتباط مربوط به چند روز گذشته است که یک کاراکال (یکی از گونه‌های کمیاب از هشت گربه سان وحشی ایران) بر اثر برخورد با خودروهای عبوری در بادرود از توابع نطنز در استان اصفهان ازبین رفت.
اما در سال جاری گویی «موته» بیشترین تلفات جاده‌ای را در میان مناطق حفاظت شده اصفهان داشته است به گونه‌ای که از ابتدای سال ۹۴ تاکنون حداقل سه کفتار راه راه (دو مورد در طول سه ماه گذشته)، یک گرگ و تعداد زیادی آهو و بچه آهو بر اثر برخورد با خودروهای عبوری در این محور تلف شده اند.
موته از غنی‌ترین عرصه‌های طبیعی ایران به لحاظ تنوع زیستی است
خسرو شیرازی کارشناس حیات وحش در این ارتباط به خبرنگار مهر، می‌گوید: پناهگاه حیات وحش موته از جمله غنی‌ترین عرصه‌های طبیعی ایران به لحاظ تنوع زیستی محسوب می‌شود.
وی افزود: در این منطقه انواع گیاهان متنوع رشد می‌کند و تاکنون بیش از ۳۰۰ گونه گیاهی مرتعی که ارزش علوفه‌ای، دارویی و صنعتی دارند شناسایی شده است.
کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه گونه‌های جانوری در این منطقه بسیار کمیاب هستند، تاکید کرد: شرایط مساعد زیستی برای آهوها در دشت ها و شوره‌زارهای منطقه توام با حفاظت، ادامه زندگی را برای این حیوان زیبا هموار ساخته و به عنوان گونه جانوری شاخص منطقه از آن یاد می‌شود.
وی اضافه کرد: وجود تپه ماهورها، تل‌ها و دشت های کوهستانی در موته امکان زندگی را برای گونه قوچ و میش فراهم ساخته و صخره‌ها و ارتفاعات صعب العبور، زیستگاه خوبی را برای ادامه حیات کل و بز پدید آورده است.
می‌توان با ایجاد مانع برای ورود حیوانات به جاده، آنها را واردار به عبور از روگذر کرد اما تاکنون در این ارتباط و همچنین در خصوص نصب تابلوهای هشدار عبور حیوانات در جاده قصور شده استشیرازی تصریح کرد: این منطقه بهترین زیستگاه آهو در ایران محسوب می‌شود که برای رشد، تکثیر و جلوگیری از انقراض آهوها اختصاص یافته است اما متاسفانه به دلیل ساخت جاده در میانه این پناهگاه بدون انجام کارهای پژوهشی و کارشناسی موته اکنون به قتلگاه آهوان و حیات وحش مبدل شده است.
وی با بیان اینکه ساخت این جاده از ابتدا اشتباه بوده است، بیان داشت: در کشورهای دیگر گاه چنین جاده‌هایی مسدود و تردد از طریق ساخت جاده‌های جدید انجام می‌شود اما احتمالا به دلیل هزینه‌های زیاد این امر در ایران امکان‌پذیر نیست.
وی تاکید کرد: رفع این مشکل راهکارهای مختلفی دارد از جمله اینکه می‌توان با ایجاد مانع برای ورود حیوانات به جاده، آنها را واردار به عبور از روگذر کرد اما تاکنون قصور زیادی در این ارتباط و همچنین برای نصب تابلوهای هشدار عبور حیوانات در این جاده شده است.
یک جاده آسفالته بدون علائم هشدار؛ قاتل حیات وحش «موته»
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: برخی گونه‌های حیات وحش که در مناطق حفاظت شده زندگی می‌کنند بسیار کمیاب و نادر هستند و مرگ حتی یکی حیوان نیز خسرانی برای محیط زیست کشور است.
وی ادامه داد: در واقع فلسفه ایجاد مناطق حفاظت شده جلوگیری از مرگ غیرطبیعی این حیوانات و ازدیاد تعداد گونه‌های در حال انقراض است؛ بر این اساس انتظار نداریم مدام شاهد مرگ حیات وحش در جاده پناهگاه حیات وحش موته باشیم در حالیکه اقدام عملی برای جلوگیری از مرگ حیوانات بیگناه این منطقه نیز انجام نمی‌شود.
به گفته کارشناسان مهم‌ترین دلیلی که حیات وحش را از این مناطق زیستی حفاظت شده بیابانی یا کوهستانی به سمت جاده‌ها و یا مناطق مسکونی می کشاند و در خطر شکار و مرگ قرار می‌دهد جست‌وجوی غذا است اما در مورد پناهگاه حیات وحش موته عبور یک جاده آسفالته از میان این پناهگاه مرگ این حیات وحش بی گناه را رقم زده است.
مرتضی جمشیدیان فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان اصفهان در این ارتباط در گفت‌وگو با مهر، در ابتدا به ارزش‌های زیستی منطقه موته اشاره و بیان داشت: این پناهگاه حیات وحش با وسعت ۲۲۰ هزار هکتار از کوهستان، دشت و تپه‌ماهورهای متعددی تشکیل شده و یکی از باارزش‌ترین مناطق حفاظت شده ایران محسوب می‌شود زیرا این منطقه از گیاهان منحصر به فرد پوشیده شده و زیستگاه آهو به شمار می‌رود.
برخورد حیوانات به ویژه آهوان با خودروهای عبوری که غالبا با سرعت بسیار بالا در این جاده در تردد هستند، مرگ آنها را رقم می‌زند و تاسف انگیز اینکه برخی ماشین ها به عمد با حیوانات تصادف می‌کنندوی افزود: پوشش جانوری این منطقه از ۲۵ گونه پستاندار، ۸۸ گونه پرنده و ۲۵ گونه خزنده از جمله کل و بز، قوچ و میش، گربه وحشی، گرگ، پلنگ، کفتار، روباه، شغال، آهو، فلامینگو، پلیکان، انواع غازها، مرغابی‌ها، حواصیل‌ها، کشیم‌ها، درنا، لک‌لک، کاکایی‌ها، پرستوهای دریایی، هوبره، بلدرچین، کبک، چلچله، دارکوب، انواع گنجشک‌سانان، عقاب‌ها، دال، بحری، بالابان، شاهین و دلیجه تشکیل شده است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان اصفهان در ارتباط با مرگ حیات وحش در این منطقه ابراز داشت: عبور جاده آسفالته از میان دشت موته این زیستگاه ارزشمند را به دو قسمت تقسیم و ارتباط اکولوژیک مابین دو سمت جاده را تا حد زیادی قطع نموده است.
ساخت جاده آسفالته در میان دشت موته؛ قصوری جبران نشدنی
وی با بیان اینکه موته از سال ۴۶ به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شده و بر این اساس ساخت جاده آسفالته در میان دشت موته از ابتدا اشتباه بوده است، بیان داشت: با توجه به اینکه این جاده پناهگاه حیات وحش موته را به دو قسمت تقسیم کرده است و حیوانات هنگام تردد و مهاجرت از میانه این جاده عبور و به ویژه شب‌ها از نور ماشین‌ها می هراسند.
جمشیدیان ابراز داشت: بدین ترتیب برخورد حیوانات بیگناه به ویژه آهوان با خودروهای عبوری که غالبا با سرعت بسیار بالا در این جاده در تردد هستند، مرگ آنها را رقم می‌زند و نکته تاسف انگیز اینکه برخی ماشین‌های عبوری نیز به عمد با حیوانات تصادف می‌کنند.
وی با بیان اینکه در این منطقه نیازمند علایم جاده‌ای بیشتر و سرعت‌گیرهای مناسب، اعلام محدودیت سرعت و ثبت تخلفات به کمک دوربین هستیم، ابراز داشت: مشکلات این منطقه به راه وشهرسازی استان اطلاع داده شده است اما با وجود قول‌های متعدد برای نصب دوربین و ایجاد تمهیدات لازم هنوز شاهد اقدام عملی در این ارتباط نبوده‌ایم.
کمبود اعتبار برای حفاظت از جان حیوانات، اعتباری برای دوبانده کردن جاده مرگ
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان اصفهان ابراز داشت: این مطلب به ما اعلام شده است که در صورت تامین اعتبارات و بودجه اقدامات لازم انجام می‌شود اما در شرایط خطرناک کنونی برای این حیوانات نه تنها هیچ علایم هشداردهنده این نصب نشده بلکه جاده نیز دو بانده شده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا نصب علایم هشداردهنده و یا سرعت گیر مانعی جدی برای جلوگیری از مرگ این حیوانات محسوب می‌شود، گفت: نمی‌توان از مهاجرت و یا تردد حیوانات برای یافتن غذا جلوگیری کرد چراکه این منطقه محل زندگی طبیعی این حیوانات و محلی برای حفاظت از جان و زندگی آنهاست.
جمشیدیان گفت: بر این اساس برترین راهکار ممکن کشیدن فنس در کناره جاده و ایجاد جاده روگذر برای عبور این حیوانات است؛ شیوه ای که در تمام دنیا انجام می شود اما این جاده ۴۰ کیلومتر وسعت دارد و بر این اساس به نظر می‌رسد موضوع کمبود بودجه مانعی برای ایجاد این راهکار باشد؛ همانگونه که به گفته مسئولان در شرایط کنونی این امر امکان پذیر نیست.
جاده مرگ دسترسی شکارچیان را به قلب موته آسان می‌کند
وی با اشاره به اینکه این جاده مشکلات دیگری نیز برای حیات وحش به جز تصادف ایجاد کرده است، گفت وجود این جاده دسترسی متخلفین به قلب منطقه به ویژه زیستگاه‌های آهو را آسان و کنترل و حفاظت را برای محیط بانان سخت کرده است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان اصفهان ابراز داشت: این جاده تا پیش از پیروزی انقلاب تنها یک مسیر خاکی و ناهموار برای دسترسی بومیان منطقه بوده است و با موافقت مدیران وقت سازمان محیط زیست حدود ۳۰ سال قبل در این منطقه احداث شده است.
در این میان گویی «موته» به جاده مرگ حیات وحش تبدیل شده است؛ آخرین مورد تلفات این جاده مربوط به شهریورماه امسال است که یک کفتار را ه راه در جاده میانگذر پناهگاه حیات وحش موته اصفهان از بین رفت و تیرماه امسال نیز یک آهوی ماده بر اثر برخورد با خودروهای عبوری در این جاده کشته شد.
از سویی به گفته کارشناسان، تصادفات جاده ای، بزرگ‌ترین عامل مرگ گربه‌سانان بزرگ ایران است اما تا کنون هیچ گذرگاه امنی برای عبور حیات وحش از جاده‌های کشور ایجاد نشده است.
این موضوع خلا بزرگی برای کشور ایران با وجود پناهگاه‌های متعدد و بی نظیر حیات وحش است و به نظر می‌رسد با توجه به زندگی حیوانات کمیاب زیستی در این مناطق نیازمند در نظر گرفتن بودجه برای ایجاد گذرگاه‌های امن در مناطق حفاظت شده هستیم.
نظر شما