خبرگزاری مهر، گروه استانها- مونا محمدقاسمی: زمان را به که عقب‌تر برگردانیم، می بینیم انسان‌های اولیه برای در امان ماندن از خطر تهاجم حیوانات و تهدیدات محیط اطراف خود به غارها و بالای درختان و دیگر پناهگاه‌های طبیعی پناه می‌بردند. امروزه به کارهایی که برای در امان ماندن از حوادث نظامی، غیرنظامی و طبیعی انجام می‌شود، پدافند غیرعامل می گویند.
در قرن حاضر گرچه از دوران غار نشینی فاصله زیادی گرفتیم، ولی حوادث همچنان در کمین انسان هستند و روز به روز تاثیر مخرب آن ها هم بیشتر شده است. با این وجود می‌توان با به‌کارگیری اقدامات مؤثر و کاربردی و در صورت امکان کم‌هزینه و چندمنظوره در مرحله قبل از بحران، به میزان زیادی از شدت و گستردگی خسارات و تلفات ناشی از خطرات (نظامی، غیرنظامی و طبیعی) جلوگیری کرد.
با توجه به اهمیت موضوع پدافند غیرعامل و کاربرد وسیع آن در کشورهای مختلف، بخصوص در امور شهرسازی و معماری که با ارتباط مستقیمی با زندگی عادی انسان ها دارد، به بررسی وضعیت شهر گرگان ازنظر ایمنی در برابر حوادث و اجرای پدافند غیرعامل در ساخت و سازهای شهری پرداختیم و در همین راستا به سراغ مدیرکل پدافند غیرعامل استان گلستان رفتیم.
قاسم غریب آبادی در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح پدافند غیرعامل پرداخت و اظهار کرد: پدافند غیرعامل بر اساس سطح‌بندی به سه بخش «حیاتی، حساس و مهم» تقسیم‌بندی می‌شود، سطح حیاتی که تأسیسات با برد ملی مانند صداوسیمای کل کشور را شامل می‌شود، سطحی است حساس که اگر اتفاقی برایش رخ دهد کل منطقه را شامل می‌شود.
فاجعه در کمین ساخت و سازهای گرگان
مدیرکل پدافند غیرعامل استان گلستان گفت: به لحاظ پروژه و سطح‌بندی ما چنین مراکزی در سطح استان نداریم اما با دستور استاندار گلستان برای استان و به شکل بومی محلی، سطح‌بندی انجام داده‌ایم به‌عنوان‌مثال مراکز ذخیره سوخت را جزو دسته‌بندی حیاتی قرار داده‌ایم.
غریب آبادی گفت: متأسفانه ما شاهد این هستیم که در سطح شهر گرگان ساختمان‌هایی با نمای تمام شیشه‌ای ساخته می‌شود که به دلیل رعایت نکردن اصول پدافند غیرعامل با رخ دادن یک حادثه طبیعی مانند زلزله ممکن است تمام آن شیشه‌ها شکسته و فاجعه‌ای به بار آورد.
وی ادامه داد: تعداد بسیاری از ساختمان‌ها به شکل مربع و یا مستطیل شکل ساخته می‌شود که به لحاظ پدافند غیرعامل کامل اشتباه است بلکه اگر همان ساختمان را در ارتفاع بالا و به شکل هلالی بسازند بهتر است چراکه اگر انفجاری رخ دهد موج انفجار از کنار آن عبور می‌کند.
مدیرکل پدافند غیرعامل استان گلستان ادامه داد: بحث شهرسازی و معماری، قوانین و مقرراتی دارد که تحت عنوان مقررات ملی ساختمان شامل ۲۲ مبحث که مبحث ۲۱ آن مربوط به پدافند غیرعامل است و ملاحظاتی که به لحاظ دفاعی، ساختمان باید دارا باشد را شامل می‌شود.
هنوز دستوری برای اجرای مبحث ۲۱ ابلاغ نشده است
غریب آبادی دلایل اجرایی نشدن مبحث ۲۱ را تازه‌وارد شدن این مبحث به مقررات ملی ساختمان عنوان کرد و گفت: اقدامات عملیاتی که نظام‌مهندسی، شهرداری و راه و شهرسازی باید انجام دهند هنوز کاربرگ‌های عملیاتی آن از مراجع بالاتر برای آن‌ها ارسال نشده است.
مدیرکل پدافند غیرعامل استان گلستان در رابطه با اقدامات انجام‌شده زیر نظر اداره کل پدافند غیرعامل در گرگان گفت: ما دو کار عمده انجام می‌دهیم یکی اینکه تمام پروژه‌های دولتی که در کمیسیون ماده ۲۱۵ اعتبار دریافت می‌کنند باید مجوزهای پدافند غیرعامل را دریافت کنند و اگر این کار را انجام ندهند سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به آن‌ها اعتباری نمی‌دهد؛ مانند راه و شهرسازی، علوم پزشکی، جهاد کشاورزی و سایر دستگاه ها.
غریب آبادی افزود: شرکت‌های تحت عنوان شرکت‌های مشاور داریم که پروانه پدافند غیرعامل را بر اساس نوع سازه، نوع عملکرد و غیره صادر می‌کند و ساختمان‌ها بر اساس آن ساخته می‌شوند؛ اگر رعایت نشود از طریق نامه‌نگاری با سازمان برنامه‌ریزی، بودجه در نظر گرفته‌شده را قطع می‌کنند.
مدیرکل پدافند غیرعامل استان گلستان بابیان اینکه پدافند غیرعامل فقط در حوزه ساختمان‌سازی نیست و حوزه‌های مختلفی را ازجمله محیط‌زیست شامل می‌شود، گفت: خوشبختانه با پیگیری‌های به‌عمل‌آمده، در استان گلستان انجمن علمی پدافند غیرعامل تأسیس‌شده است که درزمینهٔ آموزش، پژوهش و غیره و تمامی مباحث مربوط به پدافند غیرعامل فعالیت می‌کند.
در ادامه به سراغ محمد سمیعی کارشناس ارشد معماری و رئیس انجمن علمی پدافند غیرعامل در استان گلستان رفتیم تا از نحوه فعالیت این انجمن بیشتر آگاه شویم.
تهدیدات متوجه کشور صرفا نظامی نیست
سمیعی در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح اهداف و برنامه‌های این انجمن در سطح استان پرداخت و اظهار کرد: تحولات تکنولوژی در سال‌های اخیر و هزینه‌های سنگین تهاجم نظامی برای کشورهای متخاصم، رویکرد دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را تغییر داده است از همین رو امروزه می‌بینیم تهدیدات متنوعی در حوزه‌های زیستی، بیولوژیک، سایبری، اقتصادی، فنی و مهندسی، میکروبی و ... متوجه کشور است.
رئیس انجمن علمی پدافند غیرعامل استان گلستان در رابطه با اهداف این انجمن گفت: انجام تحقیقات علمی و فرهنگی در سطح ملی و بین‌المللی با محققان و متخصصانی که به‌گونه‌ای با علم و فن هنر پدافند غیرعامل سروکاردارند، همچنین همکاری با نهادهای اجرایی، علمی و پژوهشی در زمینه‌های ارزیابی، بازنگری و اجرایی طرح‌ها و ارائه خدمات آموزشی، پژوهشی و مشاوره‌ای در حوزه پدافند غیرعامل و ترغیب و تشویق پژوهشگران و تجلیل از محققان و استادان ممتاز در حوزه پدافند غیرعامل و ... ازجمله اهداف این انجمن است. رعایت ملاحظات پدافند غیرعامل در شهرسازی و معماری سبب خواهد شد شهرهای ما در مواقع بروز بحران‌های طبیعی و تهدیدات انسان‌محور، قابل دفاع بوده و سرپناه تولیدشده نیز ایمن و حافظ جان شهروندان باشند
سمیعی افزود: از بدو شروع به کار این انجمن علمی در استان، با توجه به تهدیدات شناسایی‌شده و تهدیدات محتمل، طرح‌های آموزشی، پژوهشی و اجرایی ارزشمندی در دستور کار قرارگرفته است که به‌اختصار می‌توان به طرح اجرایی سازی مبحث ۲۱ مقررات ملی (پدافند غیرعامل در شهرسازی و معماری) در گرگان اشاره کرد که از این طرح به‌عنوان طرح نمونه و پایلوت کشوری یاد می‌شود.
وی گفت: طرح زیر بنایی، با مشارکت و همکاری اداره کل راه و شهرسازی، دانشگاه گلستان، شهرداری گرگان، سازمان نظام‌مهندسی ساختمان و همراهی اداره کل پدافند غیرعامل استان در حال پیگیری و مراحل نهایی آن در حال انجام است و به‌زودی تفاهم‌نامه مربوطه امضاء خواهد شد.
رئیس انجمن علمی پدافند غیرعامل استان گلستان ادامه داد: رعایت ملاحظات پدافند غیرعامل در شهرسازی و معماری سبب خواهد شد شهرهای ما در مواقع بروز بحران‌های طبیعی و تهدیدات انسان‌محور، قابل دفاع بوده و سرپناه تولیدشده نیز ایمن و حافظ جان شهروندان باشند.
سمیعی در رابطه با دلایل اجرایی نشدن مبحث ۲۱ مقررات ملی در کشور گفت: نبود ارائه آموزش‌های کاربردی به دستگاه‌های مسئول در شهرسازی و معماری، نبود دسترسی به جزئیات و آیین‌نامه‌ای اجرایی، نبود هماهنگی مابین دستگاه‌های اجرایی و... است.
وی افزود: مبحث ۲۱ می‌گوید اگر قرار است سکونت‌گاهی ساخته شود باید ایمن ساخته شود، ماده ۲۱۵ برنامه پنجم هم به‌صراحت اعلام کرده است اگر قرار است بناهای ایمن داشته باشیم حتماً باید رعایت مقررات ملی و مبحث ۲۱ را الزامی کنیم.
سمیعی در رابطه با نقش دانشگاه‌های استان در اجرایی شدن پدافند غیرعامل گفت: دانشگاه وظیفه پرورش مهندسان و طراحانی را به عهده دارد که در آینده باید نقشه‌های ساختمان‌ها را بر اساس اصول پدافند غیرعامل طراحی و اجرا کنند.
از رئیس انجمن علمی پدافند غیرعامل در استان گلستان در رابطه با بار هزینه‌ای که اجرای ملاحظات پدافند غیرعامل در حوزه ساخت‌وساز بر صاحب و مالک کار و متقاضی وارد می‌کند پرسیدم، سمیعی گفت: اجرای اصول و قواعد پدافند غیرعامل بار مالی برای صاحب پروژه ندارد چراکه قرار نیست فضای جدیدی یا مجزایی در خانه ساخته شود بلکه پدافند غیرعامل فقط کمک می‌کند همان بنا با همان هزینه به روش مستحکم و مبنی بر رعایت اصول و ملاحظات پدافندی ساخته شود و حتی اگر هم‌بار مالی داشته باشد بسیار ناچیز است.
در شرایطی که انتقادهای فراوانی به نحوه ساخت و سازهای در شهرهای استان گلستان به خصوص گرگان شنیده می شود شاهدیم برخی ساخت و سازها به خصوص مسکن مهر بامشکلات فنی مواجه هستند، باید منتظر باشیم و ببینیم اجرای مبحث ۲۱ چه زمانی دقیقاً آغاز می‌شود و آیا از سوی افراد صاحب‌کار رعایت می‌شود یا خیر.
نظر شما