خبرگزاری مهر، گروه بین الملل ـ رامین حسین آبادیان: پیروزی «دونالد ترامپ» در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با کشیدن خط بطلان بر نتایج بسیاری از نظرسنجی ها، گروه وسیعی از کارشناسان و تحلیلگران مسائل سیاسی این کشور را در بهت و حیرت فرو برد.
انتظار می رود به قدرت رسیدن وی در آمریکا با توجه به شعارهای تبلیغاتی موجبات تغییرات زیادی در سیاست های داخلی و بین المللی آمریکا شود. از همین روی، خبرنگار مهر گفتگویی را با دکتر «داود هرمیداس باوند» کارشناس مسائل خاورمیانه و بین الملل انجام داده است که مشروح آن از نظر می‌گذرد؛
*آیا سیاست خارجی ترامپ مطابق با اظهارات وی در کمپین‌های انتخاباتی خواهد بود؟
سخنانی که پیش از تصدی پست ریاست جمهوری زده می شود، ۸۰ درصد به تبلیغات کمپین‌های انتخاباتی اختصاص دارد و تنها ۲۰ درصد آن است که می تواند عملیاتی شود. ترامپ در خصوص برخی مسائل داخلی سخن گفته که از جمله آن می توان به مسأله کاهش مالیت ها اشاره کرد. البته این مسأله موضع همیشگی جمهوریخواهان در آمریکا بوده است نه فقط ترامپ. بنابراین، این برنامه با برنامه کلی جمهوریخواهان همسویی دارد.
همچنین ترامپ قصد دارد تعدیلی را در طرح بیمه های اجتماعی که اوباما انجام داده است، ایجاد کند که البته این اقدام هم به موضع کلی جمهوریخواهان باز می گردد. این‌ها جزو مواضع ترامپ در عرصه سیاست های داخلی است که در راستای تحقق عمده آنها تلاش خواهد کرد.
در خصوص مسائل خارجی، ترامپ اظهاراتی را مطرح کرده است که در گفتار ساده اما در عمل، اجرای آن بسیار سخت است. از جمله آنها می توان به بحث تعدیل توافق هسته ای اشاره کرد که در عمل کاری بسیار سخت است. در بحث سوریه، دو طرف آمریکایی و روسی پذیرفته اند که باید به مذاکرات و رایزنی های سیاسی ادامه دهند.
در حال حاضر در خاورمیانه مسائل پیچیده ای در جریان است. مهمترین مسأله، مسأله سوریه است. اگر در زمان ریاست جمهوری ترامپ، مواضع روسیه و آمریکا در خصوص سوریه به یک نقاط مشترکی منتهی شود، ایران نیز از این نقاط مشترک بهره برداری خواهد کرد.
البته نگاهی به سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در ادوار مختلف تاریخی نشان می دهد که اختلافات میان دموکرات ها و جمهوریخواهان در این زمینه ریشه ای نبوده و نیست. این اختلافت در عرصه سیاست خارجی همواره نسبی بوده است.
*ترامپ رژیم‌های امنیتی چون ناتو را مورد انتقاد قرار داده و اعلام کرده که آمریکا دیگر هزینه این رژیم‌ها را نخواهد پرداخت. رویکرد اعمالی او در قبال این رژیم ها چگونه خواهد بود؟
ناتو یک ساختار بین المللی است. حتی پس از فروپاشی شوروی، برخی از کشورهای اروپایی بر این باور بودند که وجود ناتو دیگر محلی از اعراب ندارد. در همین راستا آلمان و فرانسه نیز طرح هایی را ارائه کردند که هیچ وقت عملی نشدند. برخی از کشورهای اروپای شرقی که از شوروی جدا بودند، برای اینکه مجددا تحت سلطه روسیه قرار نگیرند، ورود به ناتو را تضمین آینده خود می دانستند. فلسفه وجود ناتو این هست که بازوی امنیتی شورای امنیت سازمان ملل باشد.
بنابراین، ترامپ نمی تواند سیاست کاملا متفاوتی را در قبال ناتو بکار بندد. در هر صورت، هر نهادی به اقتضای زمان ممکن است شاهد تغییراتی باشد و ناتو نیز از این مسأله مستثنی نیست و ممکن است بر اساس طرح های دولت جدید آمریکا دچار تغییرات جزئی شود.
ترامپ معتقد است که کشورهای عضو ناتو سهم خود را نمی پردازند. وی بر این باور است که باید در این زمینه طرحی ارائه شود و تغییراتی صورت پذیرد. رویکرد ترامپ در قبال اتحادیه اروپا تنظیم یک طرح برای سهم‌بندی کشورهای عضو خواهد بود. در حال حاضر، هریک از اعضای ناتو سهمی را پرداخت می کنند که در آینده احتمالا در این زمینه تجدیدنظری صورت خواهد گرفت.
*مسئول سیاست خارجی اروپا اعلام کرده است که برجام قراردادی بین آمریکا و ایران نبوده و یک معاهده بین المللی است. با این وجود، ترامپ اعلام کرده است که برجام باید تغییر کند. رویکرد او در قبال توافق هسته ای و ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
برجام توافقی است که ۵ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان آن را امضاء کرده اند و این توافق به تأیید شورای امنیت سازمان ملل هم رسیده است. از سوی دیگر، آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها اعلام کرده که ایران به تعهدات خود در توافق هسته ای پایبند بوده است. بنابراین، سخنانی که در خصوص تعدیل برجام و آغاز مجدد مذاکرات به میان آورده می شود، تحقق آنها در عرصه عمل بسیار سخت خواهد بود.
در حال حاضر، نه چین نه روسیه و نه اتحادیه اروپا موافق تعدیل برجام و ازسرگیری مذاکرات نیستند. چنین مسائلی در گفتار، آسان هستند اما در مسیر تحقق آنها موانع زیادی قرار دارد.
در حال حاضر، بسیار سخت است که آمریکا بتواند دیگران را در نقض توافق هسته ای ایران، با خود همراه سازد. بنابراین، همانگونه که گفتم مسیر تعدیل برجام و تجدیدنظر در آن برای ترامپ بسیار سخت خواهد بود. اما نکته ای که وجود دارد، این است که دولت جدید ایالات متحده تحریم های جدیدی را در زمینه های غیر هسته ای یعنی حقوق بشر و ادعای حمایت از تروریسم، علیه ایران وضع خواهد کرد.
در حال حاضر، با توجه به اینکه کنگره آمریکا هم در اختیار جمهوریخواهان است به احتمال زیاد تحریم هایی جدیدی توسط این کنگره در زمینه های غیر هسته ای علیه ایران اعمال خواهد شد. دیدگاه کنگره و «دونالد ترامپ» در این زمینه بسیار نزدیک به یکدیگر است.
*برخی معتقد هستند ترامپ از بلندپروازی های عربستان در منطقه حمایت نخواهد کرد. سیاست خارجی او در قبال عربستان و شورای همکاری خلیج فارس چگونه خواهد بود؟
آمریکایی ها، خود اذعان می کنند که عربستان سعودی در یمن مرتکب اشتباه شده است. آمریکایی ها معتقدند که عربستان با وجود بمباران های فراوان در یمن به هیچ نتیجه ای نرسیده و با شکست مواجه شده است. به نظر می رسد که دولت جدید آمریکا هم با رویکرد سعودیها در قبال یمن مخالف باشد.
در خصوص ترکیه نیز به نظر می رسد که اختلافات میان واشنگتن و آنکارا تشدید شود، چراکه ترکیه باز هم مسأله استرداد «فتح الله گولن» را مطرح خواهد کرد که به احتمال زیاد عملی نخواهد شد. بنابراین، اختلافات میان دو طرف در دوره ترامپ نه تنها بهبود پیدا نمی کند، بلکه تشدید هم خواهد شد.
نظر شما