خبرگزاری مهر- گروه سیاست: در حالی که نظرسنجی ها و پیش بینی ها از پیروزی کلینتون دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا حکایت می کردند، دونالد ترامپ جمهوری خواه توانست با رای مردم این کشور به کاخ سفید راه یاید. رای مردم آمریکا به کاندیدایی که افشاگری علیه ساختار این کشور را محور سخنرانی های تبلیغاتی خود قرار داده بود ثابت کرد که مردم امریکا نیز با سیاست های کاخ سفید مخالف و خواهان تحول در آمریکا هستند.
همچنانکه رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع دانش آموزان بیان داشتند: «این مناظره‌ی دو نامزد [ریاست جمهوری] آمریکا را دیدید؟ حقایقی که اینها بر زبان راندند دیدید؟ شنیدید؟ اینها آمریکا را افشا کردند. چند برابر چیزهایی را که ما میگفتیم و بعضی باور نمیکردند و نمیخواستند باور کنند، خود اینها گفتند. و جالب این است که آن که صریح‌تر گفت، بیشتر مورد توجّه مردم قرار گرفت. آن مرد چون واضح‌تر گفت، صریح‌تر گفت، مردم_آمریکا بیشتر به او توجّه کردند. طرف مقابل گفت این پوپولیستی کار میکند؛ عوام‌گرایانه، چرا عوام‌گرایانه؟ برای خاطر اینکه حرفهایش را مردم نگاه میکردند، میدیدند درست است؛ در واقعیّات زندگی خودشان آن را میدیدند. ارزشهای انسانی در آن کشور نابودشده و لگدمال‌شده است؛ تبعیض_نژادی وجود دارد.»
حال میلیاردر جنجالی نیویورک کلیددار کاخ سفید است. اما فارغ از اتفاقات و تغییراتی که در آمریکا پس از روی کار آمدن ترامپ ممکن است ایجاد شود، آنچه مورد توجه و تحلیل سیاسیون قرار گرفته آینده برجام و روابط خصمانه آمریکا با ایران است. چراکه کسی سکان ریاست جمهوری را بر دست گرفته که پیشتر اعلام کرده اعتقادی به توافق هسته ای ندارد و وعده پاره کردن آنرا داده بودو اکنون جمهوری خواهان کنگره با خیال راحت تر می توانند طرح های ضدبرجامی خود را تصویب کنند.
اکنون هر اتفاقی برای برجام بیافتد انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ و سرنوشت روحانی را دستخوش تغییر قرار خواهد داد. همین موضوع موجب شد رسانه‌های اصلاح طلب و حامیان دولت به پیروزی کلینتون دلخوش باشند و در نشریات و رسانه های خود حمایت‌هایشان را از نامزد دموکرات انتخابات علنی کنند، دلخوشی ای که در روز اعلام نتایج انتخابات رسوایی به بار آورد.
اما به جای آنکه نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تلنگری باشد به سیاست «مماشات در برابر کدخدا» و «دیپلماسی لبخند» دولت یازدهم، رئیس جمهور همچنان مشغول دستاوردسازی برای برجام است!
او در سفر اخیرش به استان خوزستان، در کنار دور کردن سایه شوم جنگ و افزایش فروش نفت، برجام را «تنفس جدید» و «هوای آزاد و تازه» نامید که «اعجاب جهانیان را برانگیخته» است. روحانی در مراسم بهره‌برداری از طرح‌های توسعه میادین نفتی غرب کارون، برجام را اینگونه توصیف کرد: برجام یعنی یک فضای جدید. یعنی تنفس جدید. برجام یعنی دریچه‌ها باز شده و هوای آزاد آمده و مردم از این فضا استفاده و بهره‌برداری می‌کنند. در باز شده تا ما کار و فعالیت کنیم. خب هوای تازه آمده هوای تازه برای سلامتی و تحرک ماست. یکی از بخش‌هایی که از این فضا باید استفاده می‌کرد وزارت نفت بود و بحق همانطور که خود برجام اعجاب جهانیان را برانگیخت اولین اعجاب برجام هم صنعت نفت بود. خیلی‌ها می‌گفتند سال‌ها طول می‌کشد صادرات نفت به دو میلیون بشکه برسد و به این زودی‌ها به این رقم نمی‌شود رسید.»
رئیس جمهور که روزگاری برجام را خورشید تابان و روزی دیگر باغ سیب و گلابی معرفی کرده بود، خود به خوبی می داند که برجام تاثیری در رفع مشکلات داخلی کشور نداشته و این موضوع در تناقضات سخنان رئیس جمهور به خوبی قبال مشاهده است. او قبل از برجام رفع همه مشکلات حتی بیکاری، محیط زیست، آلوگی هوا و آب را هم در گرو رسیدن به توافق هسته ای عنوان کرده بود؛ اما این روزها پایتخت آلوده ترین روزهای خود را سپری می کند و همان خوزستانی که میزبان رئیس جمهور بود ماههاست که هوای تازه به خود ندیده است.
البته او خود هم معترف به بی اثر بودن برجام است؛ همچنانکه در جدید ترین سخنرانی خود، امروز در همایش «مسوولیت اجتماعی کشور» گفت که «امروز مساله اشتغال، آب و محیط زیست مهمترین مسایل کشور ما است». رئیس جمهور درحالی رفع بیکاری و افزایش اشتغال در سایه برجام را به جوانان کشور نوید داده بود که در ماه جاری، در همایش ملی روز روستان بیان داشت که «امروز بیکاری و عدم اشتغال یک معضل بزرگ برای سراسر کشور ما است و بزرگترین مشکل کشور ما در سال‌های آینده موج بیکاری است.» رئیس جمهور در همان همایش این را هم گفت که «امسال برای اولین بار یک میلیون و ۲۰۰ هزار متقاضی شغل وارد بازار کار شدند» و در ادامه تاکید کرد که» دولت با امکانات فعلی حتماً نمی‌تواند پاسخگوی این تعداد متقاضی کار باشد». روحانی در حالی خواهان یک حرکت بزرگ برای رفع بیکاری و ایجاد رونق ملی می شود که قرار بود با برجام یعنی فتح الفتوح دولت خود این رونق را ایجاد کند.
به نظر می رسد راز اینکه روحانی تقریبا در تمامی سخنرانی های خود درباره برجام سخن می گوید و دست بر قضا هر بار برای آن از تعبیری جدید استفاده کرده و برجام ناکام را به صفتی جدید آراسته می کند را باید در ناکامی آن جست. در واقع محسوس نبودن توافق هسته ای در زندگی روزمره مردم و حتی عدم تسهیل امور تجار و بازرگانان، عملا پرونده دلخوشی به برجام را در ذهن ایرانیان تقریبا بسته است و در این میان روحانی ناچار است خود به میدان بیاید و مدام از برجامی که فرجامی نداشته است، بگوید. اینجا باید گفت «مشک آن است که ببوید/نه آنکه عطار بگوید». اگر واقعا برجام پس از گذشت ۱۵ ماه از امضای آن، نقشی در تحول زندگی مردم داشت دیگر نیازی به این بود که رئیس قوه مجریه در هر سخنرانی نام و یاد آنرا گرامی بدارد؟ بیراه نیست گفته شود برجام گفتن های گاه و بیگاه روحانی بیشتر شبیه خطیبی است که بر منبر برای تازه گذشته ای موعظه می خواند.
علاوه بر دستاوردهای تقریبا هیچ برجام و بدعهدی های مکرر طرف غربی، اینک روی کار آمدن ترامپ نیز به دغدغه ای جدید در مسیر اجرای برجام تبدیل شده است. اگر ترامپ لغو تحریم هایی آمریکا علیه ایران را تمدید نکند، مرگ واقعی برجام هم فرا می رسد چراکه همگان می دانند در واقع طرف اصلی ایران در اجرای برجام و رفع محدودیت ها فقط امریکاست و بس. دیگر وقت آن است که دولت یازدهم با شکستن سیاست سکوت در برابر رفتار پسابرجامی ایالات متحده و با تیکیه بر ظرفیت ها و قدرت داخلی، توان بازدارندگی کشور را افزایش داده و هر احتمالی را در برابر سیاست های آمریکا در نظر بگیرد و خود را برای بازگشت به نقطه قبل از تفاهم نامه و اجرای سیاست اقدام متقابل آماده کند.
نظر شما