به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «زبان‌شناسی نظری» نوشته محمد دبیر مقدم برای دانشجویان رشته زبان‌شناسی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به عنوان کتابی مبنایی برای دروس مکاتب زبان‌شناسی، تاریخ زبان‌شناسی، دستور گشتاری، نحو، و شیوه استدلال نحوی تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر علاقه‌مندان و محققان نیز از آن بهره‌مند شوند.
در بخش چکیده کتاب آمده است: تحولات فلسفی و نظری شش دهه اخیر در زبان‌شناسی، که شخصیت‌های دوران‌ساز جهان پدیدآورنده یا احیاکننده آنها بوده‌اند، پیشینه‌ای دو هزار و چند صد ساله در تمدن بشر را با خود حمل می‌کند. انتقال و بیان این مفاهیم و مباحث به زبان فارسی باید هم مستند باشد و هم نزدیک و وفادار به جوهره آن مفاهیم. در این امر، واژه‌گزینی و اصطلاح‌سازی بخش مهمی از آن رسالت را برعهده دارند. مفاهیمی که در این کتاب معرفی و تشریح شده‌اند مفاهیم ساده‌ای نیستند زیرا درباره پدیده‌ای سخن می‌گویند که آن پدیده، که ویژه انسان است و موهبتی است بی‌بدیل، ماحصل هزاران سال تطوّر است و از این‌رو پدیده‌ای است بسیار پیچیده. بنابراین، سخن مستند و دقیق گفتن درباره آن در آن سطح که شایسته آن است نمی‌تواند سخن آسان و ساده‌ای باشد. اما این اهتمام بسیار لذت‌بخش، خشنودکننده، آگاهی‌بخش، و آموزنده است و بی‌گمان گامی نیز در جهت بومی‌تر کردن علم زبان‌شناسی در ایران و همچنین تقویت بیشتر زبان فارسی در مقام زبان علم به شمار می‌رود.
مؤلف در مقدمه ویراست سوم کتاب خود آورده است: «در ۱۰ سال گذشته تحولات بسیار مهمی در زبان‌شناسی نظری روی داده است. به‌ویژه در چارچوب «برنامه کمینه‌گرای» چامسکی هم بازنگری بینشی و نظری و مفهومی صورت گرفته است. در این ویراست، تحولات عمده و اساسی یک دهة گذشته معرفی و کتاب روزآمد شده است».
دبیرمقدم می‌افزاید: «در سال‌هایی که ویراست دوم کتاب را تدریس و بازخوردهای دانشجویان را تجربه کرده‌ام، احساس نمودم برخی مفاهیم نظری مطرح شده نیاز به شرح بیشتر دارد و در ویراست سوم کوشیدم آنها را ملحوظ بدارم. در برخی فصل‌های دیگر کتاب نیز مطالب را قدری گسترش داده‌ام».
مؤلف در توضیح و معرفی اثر خود می‌گوید: «مفاهیمی که در کتاب زبان‌شناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی معرفی و تشریح شده‌اند، مفاهیم ساده‌ای نیستند زیرا درباره پدیده‌ای سخن می‌گویند که آن پدیده، که ویژه انسان است و موهبتی است بی‌بدیل، ماحصل هزاران سال تطوّر است و از این‌رو پدیده‌ای است بسیار پیچیده. بنابراین، سخن مستند و دقیق گفتن درباره آن در آن سطح که شایسته آن است نمی‌تواند سخن آسان و ساده‌ای باشد. اما این اهتمام بسیار لذت‌بخش، خشنودکننده، آگاهی‌بخش و آموزنده است و بی‌گمان گامی نیز در جهت بومی‌تر کردن علم زبان‌شناسی در ایران و همچنین تقویت بیشتر زبان فارسی در مقام زبان علم به شمار می‌رود».
این کتاب با پیشگفتار آغاز می شود و شامل ۱۳ فصل است. عناوین فصول آن عبارتند از:نگرش‌های مسلط در زبان‌شناسی نظری امروز،ساخت‌های نحوی، نخستین نظریه‌های معنائی، نظریه معیار، معناشناسی زایشی، دستور حالت، دستور رابطهای، نظریه معیار گسترده و نظریه معیار گسترده اصلاحشده، نظریه حاکمیت و مرجعگزینی و نظریه اصل‌ها و پارامترها، دستور واژی ـ نقشی، دستور ساخت گروهی تعمیمیافته و دستور ساخت گروهی هستهبنیان، برنامه کمینهگرا و نظریه بهینگی.
نظر شما