ملی گرایی اقتصادی ترامپ برای عامه مردم آمریکا نفعی ندارد

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-جواد حیران نیا و پیمان یزدانی: انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا نهایتا با انتخاب «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس جمهور چهارسال آینده این کشور پایان یافت.

اظهارات و موضع گیری های دونالد ترامپ در خصوص بسیاری از مسائل جهانی در هفته های گذشته حکایت از آن دارد جهان شاهد شروع فصلی تازه در سیاست خارجی آمریکا خواهد بود.

از موضوعات بین المللی که وی به موضع گیری در خصوص آنها پرداخته و تردیدهایی را در میان رهبران جهان ایجاد کرده است اظهارات وی درباه برجام، سیاست چین واحد، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) و پیمان تجارت ترانس پاسیفیک(TPP) هستند.

در همین خصوص خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور«استفان زونز» استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه سانفرانسیسکو در امریکا داشته که مشروح آن در زیر آمده است.

*ترامپ اعلام کرده است که کشورهای عضو ناتو باید سهم عضویت خود در این سازمان را بپردازند.(در گذشته آمریکا سهم کشورهایی را که نمی توانستند حق عضویت را بپردازند را تقبل می کرد و می پرداخت)، در پاسخ به این درخواست ترامپ، کشورهای اروپایی اعلام کردند پیمان دفاعی خودشان را تشکیل خواهند داد. آیا به نظر شما روابط ناتو و آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ با مشکل مواجه خواهد شد؟

بعید به نظر می رسد که ترامپ بر شکستن چند دهه سیاست آمریکا در خصوص ناتو پافشاری کند. بنا بر برخی دلایل، روسای جمهوری پیشین آمریکا بیش از سهم (واشنگتن) به ناتو پرداخت کرده اند. تمایل زیادی برای حفظ ناتو به همان شکلی که در گذشته بوده وجود داشت. بنابراین زیر سوال بردن آن توسط یک رئیس جمهور جمهوریخواه غیر معمول است.

همزمان این نگرانی وجود دارد که اتحاد رسمی استراتژیکی که در قالب یک اتحاد استراتژیک بین المللی امضا شده و به تایید رسیده است به دلیل معضلات مالی در معرض خطر نابودی قرار بگیرد. حتی سوال بزرگتر اینجاست که ما چه نیازی به ناتو داریم؟ این (سازمان) برای مبارزه با خطر شوروی سابق و دیگر کشورهای کمونیست شرق اروپا در قالب میثاق ورشو به وجود آمد اما چنین تهدیدی ۲۵ سال پیش از بین رفته است.

*ترامپ اعلام داشته است که آمریکا از پیمان ترانس پاسیفیک (TPP) خارج خواهد شد. این مسئله موجب نگرانی کشورهایی مثل ژاپن و کره جنوبی شده است بطوریکه موجب شد تا «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن اولین مقام خارجی باشد که با ترامپ دیدار کند. آیا سیاست «چرخش به آسیای» آمریکا در دوره ترامپ رو به زوال خواهد رفت؟ و آیا ترامپ TPP را ترک خواهد کرد؟

انتقاد از «تی پی پی» ابتدا از سوی چپ ها و اتحادیه های کارگری، طرفداران محیط زیست و فعالان حقوق بشری که بیم آن داشتند که این پیمان مدلی اقتصادی لیبرال جدید را پایه گذاری کند که در آن سود کارخانه ها نسبت به حقوق کارگران و مشتریان و محیط زیست در ارجحیت قرار بگیرد مطرح شد.

پس می توان به طعنه گفت که ما با یک جمهوریخواه راستگرا مواجه هستیم که برای نخستین بار به ریاست جمهوری رسیده و به شدت با چنین توافق تجاری مخالف است اما دلایل وی کاملا متفاوت است. وی بیشتر هوادار ملی گرایی اقتصادی است و این نوع از ملی گرایی الزاما برای شهروندان عادی آمریکایی و مباحثی که بیشتر به نظرات وی در خصوص تجارت بین الملل نزدیک است تا عدم تعهد او به آسیا، سود زا نخواهد بود.

از یک سو وی از قطع حمایت های نظامی و انجام عملیات آمریکا در آن بخش از جهان که کشورهایی همچون ژاپن، نیوزیلند، استرالیا، کره جنوبی و تایوان قرار دارند سخن می گوید. دوباره، سوال جدیدی که پیش می آید این است که چرا آمریکا باید هزینه آنها را بپردازد؟ از سوی دیگر وی (ترامپ) تحرکاتی پرخاشگرانه مانند تهدید به مواجهه با چین بر سر مساله جزایر مورد مناقشه در دریای چین سخن می گوید. این لزوما به آن معنا نیست که چیزی از خطر نظامی دونالد ترامپ کاسته شده و وی به دنبال توافق با آسیا و به خصوص چین است.

*ترامپ با رهبر تایوان تماس تلفنی گرفت. این اقدام وی بسیار چالش برانگیز بود و با این کار به سیاست ۴۰ ساله چین واحد پایان داد. دلیل این رویکرد وی چیست؟ روابط چین و آمریکا در دوره ترامپ چگونه خواهد بود؟

نسبتا می توان گفت چین قدرت جهانی نوظهور است و آمریکا قدرتی رو به افول در جهان است که منجر به ایجاد درگیری های خطرناک بالقوه فراوانی شده است. روسای جمهور قبلی سعی کردند شرایط اقتصادی برد – بردی را به وجود بیاورند تا دو کشور بتوانند همکاری نزدیکتری با یکدیگر داشته باشند. در این میان، این وابستگی متقابل شرایطی را ایجاد کرد که در آن، تعارضات جدی بر سر مسائل استراتژیک و غیر استراتژیک مشکلی به وجود نخواهند آورد. هرچند، رئیس جمهو ترامپ بیشتر به سیاست پرخاشگرانه معتقد است تا مواجهه در بخش مسائل تجاری یعنی جایی که وی معتقد است چین نفع بیشتری از آمریکا می برد و همچنین در خصوص موضوعاتی همچون دریای چین جنوبی و کره شمالی.

نگرانی اینجاست که ترامپ چیزی از دیپلماسی و تاریخ دیپلماتیک نمی داند. نگاه وی به چین، ناتو و کشورهای دیگر از دید یک تاجری است که سعی می کند معاملاتی را انجام دهد که دربر دارنده خطر هم هست و این شامل فاصله گرفتن از مذاکرات هم می شود. معاملات تجاری ممکن است در زمینه های تجاری انجام شود، اما زمانی خطرساز می شود که به حوزه دیپلماسی بین المللی راه یابد، به خصوص میان دو اقتصاد بزرگ جهان که اتفاقا نیروی نظامی و تسلیحات گسترده هسته ای در اختیار دارند.

*ترامپ در ابتدا اعلام کرد توافق هسته ای با ایران را لغو خواهد کرد اما بعدا گفت قصد دارد مجددا درباره آن مذاکره کند. به نظر شما موضع وی در قبال برجام چه خواهد بود؟ در صورتیکه وی توافق را لغو کند آیا متحدان و شرکای آمریکا از وی تبعیت خواهند کرد؟

ترامپ تعداد زیادی از چهره های ضد ایرانی را در مناصب بالای دولت خود منصوب کرده است. هرچند، حتی آنها هم به این نکته دست یافته اند که حتی اگر رویکرد متفاوتی نسبت به توافق داشته باشند و نتایج متفاوتی هم از آن انتظار داشته باشند، باز هم آمریکا نباید در این مقطع توافق را از بین ببرد. آنها متوجه شده اند که دیگر امضا کنندگان توافق، یعنی فرانسه، آلمان، انگلیس، چین و روسیه مایل به انجام دوباره مذاکرات نبوده و در اجرای تحریم های ضد ایرانی به آمریکا نمی پیوندند.

لذا ترامپ ممکن است حقیقت این موقعیت را درک کند که البته خیلی کم هستند آمریکایی هایی که چنین باشند. حتی اگر آمریکا از توافق فاصله بگیرد هم چیزی نباید تغییر کند. چراکه مابقی جهان، از جمله امضا کنندگان توافق به روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود با تهران ادامه خواهند داد.