خبرگزاری مهر، گروه استان- زهرا بهرامی: با پایان سال سوم فعالیت دولت و تدبیر و امید آخرین وضعیت پروژه‌های عمرانی مهم و تأثیرگذار توسعه‌ای در گلستان سؤال بود که پاسخ آن می‌توانست هم برای منتقدان دولت و هم حامیان دولت تدبیر و امید جاذبه به دنبال داشته باشد.
پاسخ به این سؤال محوری که بسیاری از پرسش‌های دیگر را در دل خود جای‌داده بود زمینه گفتگو با رضا مروتی، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان را در دفتر خبرگزاری مهر فراهم کرد.
گفتگویی که از سیاست‌های دولت تدبیر و امید برای پروژه‌های نیمه‌کاره دولت قبل در استان آغاز شد و به موضوع منطقه آزاد اینچه برون و ظرفیت‌های آن و همچنین تفاوت‌های این منطقه آزاد با سایر مناطق آزاد کشور ختم شد.
* شاید سؤال کمی کلی به نظر برسد اما خیلی‌ها دوست دارند بدانند مهم‌ترین پروژه‌های عمرانی دولت تدبیر و امید در گلستان چه پروژه‌هایی بوده و می‌توان از آن‌ها به‌عنوان پروژه‌های محرک توسعه استان نام برد؟
رویکرد دولت تدبیر و امید تعریف پروژه‌های جدید نبود بلکه رسالت بزرگ تکمیل تعهدات دولت قبل را بر دوش خود داشت. اما این بدان معنا نیست که دولت در رویکرد سیاست‌گذاری خودش کوتاهی کرده. به‌هرحال استان با پروژه‌های بسیار ریزودرشت با پیشرفت فیزیکی بسیار پایین (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد) و تعهدات مالی بسیار بالا در دستگاه‌های مختلف اجرایی مواجه بود در شرایطی که دولت با تحریم، رکود سنگین و تورم بالادست به گریبان بود و منابع درآمدی دولت محدود بود.
* شرایط کشور در تمام استانها این‌گونه بود.
بله و با این شرایط دولت رویکرد کلنگ زنی پروژه‌های جدید را دنبال نکرد و به سمت وعده‌های بدون کارشناسی نرفت. دولت تلاش کرد خودش را بازیابی کند. ابتدا سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را در ساختار تشکیلاتی خود ایجاد کرد و برای این حجم عظیم پروژه‌ها برنامه‌ریزی کرد.
* نتیجه این برنامه‌ریزی در استان چه بود؟
در حال حاضر گلستان رتبه قابل قبولی در تکمیل و تحویل و همچنین تأمین زیرساخت‌های واحدهای مسکن مهر دارد. هم‌اکنون تقریباً هیچ‌کدام از پروژه‌های مسکن مهر بزرگ استان فاقد نانوایی، مدرسه، درمانگاه و نیازهای زیستی در نزدیک آن نیستند. آن بخش کوچک واحدهای باقی‌مانده مسکن مهر استان هم واحدهایی هستند که یا مشتری و طالب ندارند و یا دارای مشکلات حقوقی و ساختاری هستند.
* این رتبه قابل‌قبول یعنی رتبه چند کشور؟
رتبه دوم و یا سوم تحویل و تکمیل مسکن مهر در کشور را دارا هستیم.
* مشکل مسکن مهر کلاله حل شد؟
پروژه کلاله جزو مسکن مهر نیست. از پروژه‌های تعاونی ساز است که از اعتبارات مسکن مهر استفاده کرده‌اند. به لحاظ قانونی و مقرراتی امکان ورود دولت وجود نداشت اما با نگاه حمایتی وزیر راه و شهرسازی ورود کردند و مسئولیت آن را پذیرفتند تا بتوانیم از محل اعتبارات وزارت راه مشکلات مردم حل شود.
* باوجود نشست برخی از بلوک‌ها و احتمال نشست مابقی بلوک‌ها ظاهراً عده‌ای حاضر به تخلیه واحدها نیستند؟
مسکن مهر کلاله در هر سه رکن طراحی، ساختار و اجرا با مشکل مواجه بود. چندراه حل را تاکنون رفته‌ایم اما تمام این راه‌حل‌ها نیاز به همکاری ساکنین دارد اما چون اعتماد ساکنین در ساخت و تحویل ازدست‌رفته عده‌ای حاضر نیستند وعده‌های مسئولان را بپذیرند.
* راه‌حل‌ها چه بود؟
ابتدا قرار شد مبلغی از اعتبارات وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان ودیعه به آن‌ها پرداخت شود تا بتوانند جای دیگری را رهن کنند و جان خود را نجات دهند اما همکاری خوبی صورت نگرفت. بار دیگر پیشنهاد خرید خانه‌ها و تهیه مکان جدید معرض خانه‌های نشست کرده مطرح شد که از آن‌هم استقبال نشد. حدود دو سه ماه قبل در آخرین جلسه شورای مسکن استان مصوب شد با همکاری فرمانداری و دادگستری کلاله ترکیبی از دو راه‌حل اولیه با اعتباراتی که از سوی وزارت راه و شهرسازی تأمین می‌شود، این واحدها تخلیه شود.
* امیدواریم این واحدها هرچه سریع‌تر تخلیه شود. بازگردیم به پروژه‌های مهم عمرانی دولت تدبیر و امید در سه سال گذشته.
سال گذشته ساخت خانه‌های بهداشت روستایی استان تمام شد و با تفاهم‌نامه منعقده بین بسیج سازندگی، دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل روستایی استانداری گلستان از امسال نهضت بازسازی خانه‌های بهداشت فرسوده را آغاز کرده‌ایم.
بیشترین تعهدات دولت به قرارداد اجرای پروژه سد نرماب در این دولت اختصاص یافت. همچنین اعتبارات خوبی برای تکمیل سایر پروژه‌ها ازجمله فرودگاه گرگان اختصاص‌یافته است. باوجود تحریم‌ها و مشکلات خرید کامل دستگاه ILS برای فرود در شرایط بدون دید در فرودگاه گرگان انجام‌شده است. بُعد صنعتی و صادرات منطقه آزاد اینچه برون به‌مراتب بزرگ‌تر از بُعد تجاری است و با همین نگاه پنج زون با کاربری متفاوت برای آن تعریف کرده‌ایم
* فقط خرید انجام‌شده یا در مرحله نصب هستیم؟
خرید کامل انجام‌شده و قطعات در فرودگاه گرگان است. در حال ساخت فونداسیون و کابل‌کشی و پروسه نصب هستیم. چراغ‌ها هم خریداری‌شده و بسیار امیدواریم تا پایان اسفند مراحل نصب آن تمام شود و در سال آینده هیچ پروازی به دلیل مشکل دید در مه در استان لغو نمی‌شود.
تکمیل راه‌آهن ایران- قزاقستان- ترکمنستان هم از پروژه‌هایی بود که بخش اعظم آن در این دولت انجام شد و با اتمام ساخت ایستگاه در دولت تدبیر و امید، پیوند اقتصادی سه کشور فراهم شد. تهیه طرح طبیعت‌گردی و گردشگری آشوراده و منطقه آزاد اینچه برون هم در این دولت انجام شد.
*اما منطقه آزاد و آشوراده هر دو از مصوبات سفر رئیس‌جمهور در آذرماه ۹۳ بود که هیچ‌کدام به سرانجام نرسیده‌اند.
حل مسائل حاکمیتی آشوراده و تهیه طرح از اهداف ما بود که انجام شد و تأییدیه آن را از سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور گرفته‌ایم.
به‌رغم وجود مشکلات برای تصویب منطقه آزاد اینچه برون در دولت، موافقت اجرای آن را گرفتیم، متراژ و محدوده زمین‌ها کاملاً مشخص و در کمیسیون‌های مختلف زیربنایی کار کارشناسی انجام شد اما به دلایل مختلف این موضوع در مجلس شورای اسلامی رأی نیاورد.
دولت به آنچه وعده داده بود عمل کرد (ارسال لایحه منطقه آزاد به مجلس) اما نگرانی برخی از نمایندگان هم درست است و بخشی از بحث‌ها منطقی است.
*یعنی شما مخالفت نمایندگان مجلس را با منطقه آزاد اینچه برون منطقی می‌دانید؟
بنده به‌عنوان کسی که در مناطق آزاد تجاری شاغل بوده‌ام به همه مباحث مطرح‌شده صحه نمی‌گذارم اما می‌پذیرم اگر منطقه‌ای گردشگری و آزاد تجاری باشد این رویکرد نمایندگان کاملاً منطقی است اما منطقه اینچه برون گردشگری صرف نیست و صنعتی و تجاری است.
بُعد صنعتی و اقتصادی منطقه آزاد اینچه برون به‌مراتب بزرگ‌تر از بُعد تجاری است و با همین نگاه پنج زون با کاربری متفاوت (صنایع فلزی و غیرفلزی، پایانه غلات، زون گردشگری و ...) برای اینچه برون تعریف کرده‌ایم.
منطقه آزاد اینچه برون قرار نیست سکوی واردات شود و به سمت‌وسوی واردات صرف برود چراکه ظرفیت و پتانسیل صادرات گلستان بسیار بالاست و کشورهای همسایه ما هم (قزاقستان و ترکمنستان) هم در کریدور ترانزیت کالا قرار ندارند و کالاهایی که هم از این کشورها وارد ایران می‌شود کالایی نیست که نظام اقتصادی کشور را به هم بزند؛ اما قطعاً هر صادراتی در کنار خود وارداتی هم دارد و اساساً دنیای تجارت با همین بده و بستان‌های دوطرفه اقتصادی رونق پیدا می‌کند. تأکید می‌کنم منطقه آزاد اینچه برون نه قابلیت تبدیل‌شدن به سکوی واردات آنچه در منطقه آزاد کیش و ... اتفاق افتاده را دارد و نه کشورهای همسایه ما کشورهای تولیدکننده‌ای هستند که در مسیر تجارت بین‌الملل قرار داشته باشند.
نظر شما