خبرگزاری مهر- گروه استانها، حسن نیری: یکی از آفات جوامع انسانی و به عبارتی ملت‌ها، کارگزاران و سردمداران نالایق آن حکومت است. مدیران‌اند که حرکت یک ملت را سامان بخشیده و به آن سمت‌وسو می‌بخشند و بدیهی است اگر این جهت‌دهی، مناسب شکل نگیرد سبب افت شتاب پیشرفت آن جامعه خواهد شد.
درواقع می‌توانیم بگوییم مدیریت شایسته، محور اصلی توسعه یک جامعه اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و غیره است، پس رعایت شاخص‌ها و ویژگی‌ها باید پیوست انتخاب و انتصاب مدیران باشد.
حال ما در نظام جمهوری اسلامی باکمی بررسی خواهیم فهمید برخی از ویژگی‌های مدیران با نظام‌های غربی و به‌نوعی غیر اسلامی مشترک است و درعین‌حال برخی ویژگی‌ها نیز مختص مکتب مدیریتی اسلام است. تحصیلات، صبوری، سابقه کار، نظم و غیره از مقدمات و از بدیهی‌ترین معیارهای انتخاب مدیران است و صدالبته در این مقدمات نیز رعایت اولویت و حق تقدم شرط است، اما آنچه مهم می‌باشد اینکه شرایط و شاخص‌ها باید در یک فرد جمع شود تا حاصل کار و نتیجه مدیریت او قابل‌تحسین و تقدیر باشد.
شاید نخستین ویژگی یک مدیر مزین بودن به تخصص است. خطبه ۱۷۳ نهج‌البلاغه به این مهم اشارتی دارد و البته که معنای تخصص را نباید خلاصه در علم و دانش مربوطه دانست بلکه تخصص، احاطه تعریفی‌اش گسترده است و می‌توان از آن به‌عنوان آگاهی داشتن و عالم بودن به جایگاه موقعیت تعبیر کرد.
از سویی دیگر می‌توان، توان مدیریت، سعه‌صدر، توانایی هماهنگی و ایجاد انسجام و غیره را نیز تحت این مهم یعنی تخصص برشمرد.
واضح است با دوری از این خصیصه، شعار «شایسته‌سالاری» نیز عملیاتی نخواهد شد. انتخابات و انتصاباتی که بر پایه شرایط مالی، اجتماعی و فامیلی و غیره شکل می‌گیرد ازاین‌دست موارد است. برای توضیح بیشتر می‌توان گفت آنچه در مکتب اسلامی به آن تأکید شده این است که افراد مناسب و شایسته، در مکان مناسب و شایسته به کار گمارده شوند و هر زمان که نیاز شد در جهت ارتقا سیستم و مجموعه و در راستای نیل به آرمان‌ها تغییرات انجام شود.
در اسلام سکان‌داری یک مجموعه، مختص مدیرانی است که نخست دارای تعهد و تخصص باشند و سپس در مرحله اجرا بتوانند آن را پیاده‌سازی کنند.
موضوع تعهد پیش کشیده شد، متأسفانه آن چیزی که هم‌اکنون معنای غالب تعهد شده خلاصه کردن تعهد در ظاهر و پوشش است که متأسفانه ساده‌ترین و مقدماتی‌ترین معنای تعهد است.
مرزبندی شفاف با اصحاب زور، زر و تزویر و دارا بودن روحیه ساده زیستی از ویژگی‌های یک مدیر در نظام اسلامی است.
تا مادامی که مسئولان از اقشار متوسط و ضعیف جامعه باشند، آسیبی انقلاب را تهدید نخواهد کرد، این برگرفته از سخنان و ارشادات رهبر کبیر انقلاب (ره) است، اما طبیعتا کنش و واکنش هایی پیرامون این مهم صورت می پذیرد و مسئولان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
اساسا یکی از آفات مدیر در نظام اسلامی آن است که به جهت مسئولیتش خود را صاحب حق بداند و این توجیه از عوامل بسترساز فساد سازمانی است.
از دیگر ویژگی‌های یک مدیر در نظام اسلامی برقراری ارتباط مستقیم، مشورت و همفکری با کارکنان و زیرمجموعه، ارتباط داشتن با مردم و جامعه هدف، خوش بینی به مجموعه و ایجاد انگیزه برای رشد و ترقی سازمان و غیره است.
اما سخن آخر اینکه وجدان آدمی بهترین و شایسته ترین محکمه است. برای همین است که رسول خدا (ص) می فرماید: هرکس از میان مسلمانان، مدیر شود در حالی که می داند دیگری نسبت به او در این کار اولی وآگاه تر به کتاب خدا و سنت رسول خداست به خدا و رسول خدا و تمام مسلمانان خیانت کرده است.
*تحلیلگر مسائل فرهنگی و اجتماعی
نظر شما