خبرگزاری مهر، گروه استانها ـ فاطمه دانش یزدی*: سخن از فرایند در حال جریان داوری پرونده پیشنهادی ثبت شهر تاریخی یزد در نمایه میراث جهانی است و خبری که این روزها در خبرگزاری‌ها نقل می‌شود و حکایت از تردید یونسکو در ثبت جهانی شهر تاریخی یزد دارد.
نیک می‌دانیم که فرایند ثبت شهر تاریخی یزد در نمایه میراث جهانی سال‌هاست که مورد درخواست و پیگیری مردم شهر و علاقه‌مندان به بافت تاریخی با ارزش یزد بوده و تلاش‌های بسیاری در سال‌های گذشته در این راستا صورت گرفته است.
این روزهای تعیین سرنوشت برای فرد فرد آنان که در این فرایند پرکار سهمی داشته‌اند، بسیار حساس است و بدون شک آنچه که همه ما آرزو داریم تا رهاورد نشست لهستان باشد، آشکار است؛ اما در این روزها که همه توجه‌ها به اعلام نتیجه نشست یونسکو معطوف شده و حتی برخی سرنوشت شهر را در گرو آن می‌دانند، اجازه می‌خواهم تا ابعادی از این تجربه را بازگو کنم که تاکنون کمتر در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفته است.
نخست آنکه شهر تاریخی یزد، نخستین تجربه جمهوری اسلامی ایران در ثبت شهرهای تاریخی به شمار می‌آید و این خود گذشته از آنکه نشان از جایگاه آن در مقیاس ملی دارد، بیان می‌دارد که پیشگام بودن، به همان میزان که سرشار از تجربه است، خالی از خطر نیست و شاید ارزنده‌تر از نتیجه‌ای که همه چشم به آن دوخته‌ایم، همان کوله‌بار تجربه‌ای باشد که اندوخته‌ایم.
ارزش‌هایی که شاید تا پیش از آغاز فرایند ثبت جهانی، نمی‌شناختیم و امروز می‌شناسیم و می‌توانیم برای پاسداشت آن‌ها تلاش کنیم؛ مستندات بسیاری که از گذشته و امروز شهر به دست آورده‌ایم و برای آیندگان به امانت خواهیم گذاشت؛ نادانسته‌های بسیاری از رازهایی از جنس تاریخ، جامعه، معماری، شهرسازی و... که این شهر در دل خود نهفته داشت و امروز بسیاری را می‌دانیم و به بسیاری دیگر رازها پی بردیم و در تلاشیم برای یافتن و از همه زیباتر، سرمایه‌ای که از آن یاد شد و به پشتوانه ثبت جهانی افرون گشت که همانا مردم و ساکنان شهر تاریخی هستند.
هرچند که اقدام‌های مرمتی و اجرایی بسیاری نیز به انجام رسید که مجال پرداختن به آن‌ها در این سخن نیست.
اما بالاتر از همه می‌توان به نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهایی اشاره کرد که گاه از آن‌ها غافل بودیم و امروز به پشتوانه این فرایند از آن‌ها آگاهیم و از امروز می‌بایست همه همت کنیم.....
نباید فراموش کنیم که ما در مدیریت شهر تاریخی خود ضعف‌هایی داشته‌ایم که این از چشم نهادهای جهانی (از جمله ایکوموس) پوشیده نبوده و اکنون زمان آن است که در راستای رفع آن‌ها اقدام کنیم که البته تدوین پلان مدیریت شهر تاریخی یزد در این فرایند، گامی بسزا در این زمینه بوده است.
در اینجا شایسته می‌بینم تا از همه دست‌اندرکاران فرایند ثبت جهانی شهر تاریخی یزد (به‌ویژه جوانانی که با انرژی شگرف پیگیر این فرایند بودند) قدردانی کنم و به مردم بزرگوار و دلسوز اطمینان دهم که همه عزم عزیزانی که در این مدت تلاش بی‌دریغ در این راه داشتند، بر این بود تا راه را بر هر گونه تردید سد کنند و قدرتمندانه از ارزش‌های این میراث گران‌بها پاسداری نمایند؛ تلاشی که همچنان و تا واپسین لحظه‌ها نیز ادامه خواهد داشت.
هرچند باید بدانیم ثبت جهانی یک شهر تاریخی بنابر ماهیت پیچیده «شهر» از سویی و مقیاس «جهانی» آن از دیگر سو، امری دشوار و پر فراز و نشیب است و مبادا که نتیجه (هر آنچه که باشد) منجر به نادیده انگاشتن تلاش‌ها، تجربه‌ها و دستاوردهای این راه باشد.
ثبت جهانی یک شهر می‌تواند بهانه خوبی باشد برای پویایی و بازآفرینی آن، همان هدفی که آغاز تحقق آن را امروزه در یزد می‌بینیم و با بند بند وجود، احساس می‌کنیم اما عدم ثبت جهانی هرگز دلیلی بر پایان راه نیست و حتی اگر ثبت جهانی در این روزها محقق نشود و به بررسی دوباره پرونده در سال آینده واگذار شود، کوچکترین اثری در انگیزه و تلاش فرزندان این شهر و روند رو به رشد آن نخواهد داشت؛ چراکه ما راه خویش را شناخته‌ایم و در این راه از هیچ کوششی دریغ نخواهیم کرد....
* مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد
نظر شما