سالن‌سازی؛ رؤیایی که با واقعیت فاصله‌ای زیاد دارد

به گزارش خبرنگار مهر، برنامه "دست به نقد" که پخش آن از شب گذشته (جمعه 10 آذر) آغاز شده، هر هفته به یکی از مسایل و مشکلات سینمای ایران اشاره می کند. البته محور اصلی برنامه سینمای جشنواره ای است و اصولا ارتباط فیلمسازی در کشور ما با برگزاری جشنواره های مختلف را بررسی می کند. در نخستین قسمت از این مجموعه برنامه ناصر شفق و فریدون جیرانی دو تن از مهمانان برنامه بودند.

شفق در این برنامه مسئله برخورداری از جشنواره های فیلم به مفهوم واقعی کلمه را وابسته به داشتن صنعت سینما دانست. به این مفهوم که اگر در کشور به اندازه کافی فیلم مناسب و درخور توجه تولید شود و شرایط اکران مناسب این گونه آثار ایجاد گردد، در این صورت داشتن جشنواره امری طبیعی است. وی در ادامه مطالبش به مشکل کمبود سالن سینما در کشور اشاره کرد و تعداد آن را در کل کشور حدود 220 سالن معرفی کرد.

ناصر شفق که اکنون به عنوان دبیر جشنواره فیلم پلیس فعالیت می کند، چند ماه پیش به عنوان تهیه کننده فیلم سینمایی "هوو" در گفتگویی با مهر با اشاره به کمبود سالن  سینما گفته بود: " این مسئله دیگر مشکلی نیست که بتوان به دست فیلمسازان حل کرد و این امر تنها به دست دولت، دست اندرکاران دولتی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قابل حل است. امیدوارم این مشکل مهم سینمایی برطرف شود. چون ادامه آن باعث عقب افتادگی ما در مقوله هنر می شود."

این مطالب در حالی بیان می شود که شفق حدود دو سال پیش طرح احداث 500 سالن سینمای کوچک را در تهران و شهرستان ها نوید داد. در نشستی خبری این مسئله تشریح شد و مقدمات ساخت آن با اعلام آمادگی معاونت سینمایی وزارت ارشاد - در زمان حضور محمدمهدی حیدریان - و حتی بیان همکاری از سوی شهرداری تهران فراهم گردید. پس از مدتی خبرهایی در خصوص حضور و فعالیت سرمایه گذاران خارجی - کشورهای عربی همسایه - به میان آمد، اما ناگهان در مدت کوتاهی پرونده مختومه و همه چیز به فراموشی سپرده شد.

طی چند سال اخیر، دولت برای اینکه تا حدودی بتواند مشکل اکران فیلم هایی را حل کند که در گروه آثار تجاری - یا به اصطلاح بدنه سینما - قرار نمی گرفتند، اقدام به تشکل گروه سینمایی آسمان باز کرد. سالن شماره دو سینماهای فرهنگ، فلسطین و ایران در این گروه قرار گرفتند. اما مشخص نشد که چرا ناگهان دولت از تصمیم خود برگشت و این گروه را در سکوت منحل کرد. در حالی که وجود این گروه سینمایی روزنه امیدی برای فیلم هایی بود که سینماداران رغبت چندانی به اکران آنها نشان نمی دادند و اتفاقا فیلم های به نسبت خوبی نیز محسوب می شوند.

نکته جالب تر اینکه در سال های گذشته نه تنها دولت اقدام به سالن سازی نکرده است، بلکه بسیاری از سینماهایی که در اختیار ارگان ها و سازمان های دولتی - آموزش و پرورش، حوزه هنری، بنیاد مستضعفان و ... - قرار دارد، حاضر به اکران فیلم های خاص نیستند. در حالی که دولت با چشم پوشی از سود فروش بلیت و حمایت از سینمای فرهنگی می تواند این سالن ها را که تعداد آنها در تهران کم نیست را برای کمک به گسترش تولید فیلم های قابل اعتنا در اختیار این گونه آثار قرار بدهد.

علیرضا سجادپور در بخشی از گفتگوی خود که اواسط سال گذشته با خبرگزاری مهر انجام داده درباره مسایل و مشکلات سینمای ایران گفته بود: "اوایل دهه 70 مسئولان به صراحت اعلام کردند که به سینما اعتماد ندارند. آنها بی پرده گفتند که حاضر نیستند برای ساختن سالن سینما سرمایه گذاری کنند. البته در دوران کوتاه مدیریت به نسبت قابل قبول سینما یعنی بین سال های 72 تا 76 سعی شد این اعتمادسازی ایجاد شود که این تلاش موفق بود. اما از 76 به بعد متاسفانه با کارهایی که شد، نه تنها مسئولان دوباره از سینما سلب اعتماد کردند، بلکه اکنون رقم سقوط 85 درصدی تماشاچی سینما هم پیش روی ما قرار دارد."

جالب اینکه سجادپور جزو فیلمسازان عرصه دفاع مقدس کشور است و حضور او در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران می توانست این نوید را به سینماگران بدهد که تعدادی سالن حداقل در تهران ساخته شود. این در حالی است که شهرداری در تمامی کشورهای جهان وظیفه ساخت سالن های سینما، تئاتر، موسیقی و موزه را بر عهده دارد. وظیفه ای که طی سه دهه اخیر به انجام نرسیده، حتی وقتی یکی از اهالی هنر یکی از عناوین مدیریتی شهرداری تهران را در اختیار گرفته است!

البته پس از سال ها که خبر بازسازی سینما آزادی و شهر قشنگ منتشر شد و هیچ اتفاقی نیفتاد، اردیبهشت امسال دکتر قالیباف به عنوان شهردار تهران مراسم کلنگ زنی برای بازسازی عملیات اجرایی این سینما را برگزار کرد و قول داد که طبق برنامه ریزی اعلام شده تا دو سال آینده این سنیما ساخته شود.

محمدحسین صفار هرندی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی چند ماه پس از حضورش در این سمت، آبان سال 84 در نشستی خبری اعلام کرد: "ما در حال حاضر مشغول ساخت 500 سالن سینما هستیم که ظرفیت این سالن ها از 50 تا 200 نفر متغیر است. دیگر در زمانه ای زندگی نمی کنیم که سالن های 1200 نفره ساخته شود، بلکه ما ترجیح می دهیم در نقاط مختلف، اما با ظرفیت های محدودتری سالن سینما داشته باشیم." اما با آنکه حدود یک سال از بیان این مطالب می گذرد، هنوز فعالیت جدی و چندانی در این زمینه دیده نمی شود.

در مجموع باید گفت که تلاش مدیران فرهنگی و شهرداران تهران در زمینه ساخت سالن سینما و تئاتر تا امروز به نتیجه نرسیده است و به نظر می رسد سینماگران و علاقمندان به سینما برای تحقق رویای ساخت سالن باید همچنان در انتظار بمانند.