خبرگزاری مهر - گروه استانها: «شهر موجودی زنده است و به درآمد پایدار نیاز دارد» همین یک جمله شهردار قم اهمیت بالای توسعه درآمدهای پایدار شهرداری‌ها مشخص می‌کند؛ توسعه کلان‌شهرها با ریتم تند چالش‌های بسیاری هم به همراه داشته است که یکی از آن‌ها گرایش شهرداری‌ها به فروش عوارض و تراکم است.
مسئله‌ای که مشکلات بسیاری را هم برای شهرها به همراه دارد که در قم نمونه آن توسعه ناموزون و بی‌برنامه شهری است؛ رشد روز افزون پردیسان و خودنمایی برج‌های بلندمرتبه که از فروش تراکم نشأت می‌گیرد، یکی از آفت‌های نظام شهری به شمار می‌رود که تنها راهکار جلوگیری از آن ایجاد درآمدهای پایدار است.
این مسئله البته همواره از مهمترین دغدغه‌های فکری برنامه ریزان شهری محسوب شده است، هزینه‌های کلان شهرداری‌ها و تقاضا برای تأمین کالاها و خدمات با توجه به رشد بالای شهرنشینی مستلزم وجود منابع مالی کافی شهرداری‌هاست که البته تأمین این درآمدها نیاز به اصلاح روند تأمین آن‌ها دارد تا درآمدها ضمن داشتن قابلیت اتکا و استمرار پذیری، تهدیدی برای توسعه پایدار شهری نیز نباشند.
اتکای به فروش تراکم و عوارض مشکل مشترک شهرداری‌ها
اما رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر قم اعتقاد دارد که این مشکل تنها منحصر به شهرداری قم نمی‌شود و همه شهرداری‌ها و به‌ویژه شهرداری‌های کلان‌شهرها با این مشکل دست و پنجه نرم کرده و یکی از منابع مهم درآمدی آن‌ها عوارض و تراکم ساختمانی است.
حجت الاسلام سید محمد آتش زر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: ۴۰۰ میلیارد تومان از بودجه ۲ هزار میلیاردی شهرداری قم به عوارض ساختمانی اختصاص دارد و باید ۱۶۰۰ میلیارد باقیمانده از طرق دیگر از جمله جذب سرمایه‌گذار و اوراق مشارکت و راهکارهای دیگر تأمین شود.
وی اما معتقد است که شهرداری‌ها در سرمایه‌گذاری نمی‌توانند چندان موفق عمل کنند چرا که هیچ گاه دولت و نهادهای عمومی در سرمایه‌گذاری و چابکی و چالاکی بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری را ندارند و در دنیا هم شهرداری‌ها کمتر به سرمایه‌گذاری ورود می‌کنند و درآمد شهرداری‌ها عمدتاً از عوارض‌ها و مالیات‌هایی است که دولت مرکزی تصویب می‌کند و مردم پرداخت می‌کنند.
مالیات بر ارزش افزوده، عوارض گمرکی و عوارض سوخت از جمله مالیات‌ها و عوارضی است که حجت الاسلام آتش زر به آن اشاره کرده و می‌گوید: این نمونه‌هایی از این درآمدهایی است که برای شهرداری در نظر گرفته شده است اما محقق نمی‌شود و دولت در رابطه با پرداخت این عوارض به درستی به شهرداری‌ها گزارش نمی‌دهد که اگر این اتفاق بیفتد بخشی از نیاز شهرداری به درآمد پایدار تأمین می‌شود.
عدم تحقق عوارض سوخت
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر قم اما معتقد است که دولت در این زمینه شفاف عمل نکرده است، بر اساس قانون ۸ درصد از تولید، مالیات بر ارزش افزوده اخذ می‌شود که ۳ و نیم درصد سهم شهرداری‌ها و ۴ و نیم درصد سهم دولت است، علاوه بر این ۱۰ درصد عوارض سوخت نیز سهم شهرداری است که با توجه به اینکه در روزهای پیک ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود که این عدد در کنار مصرف گاز، نفت کوره و گازوئیل رقم بسیار بالایی است که اگر محقق شود می‌تواند سهمی از درآمد شهرداری‌ها تأمین کند.
شهرداری قم باید سالیانه ۳۰۰ میلیارد تومان عوارض سوخت دریافت کند اما حدود ۷۰ الی ۸۰ میلیارد تومان دریافت می‌کند
آن طور که حجت الاسلام آتش‌زر می‌گوید با یک حساب سرانگشتی شهرداری قم باید سالیانه حدود ۳۰۰ میلیارد تومان عوارض سوخت دریافت کند اما چیزی که در حال حاضر پرداخت می‌شود حدود ۷۰ الی ۸۰ میلیارد تومان بوده است.
تغییر در نحوه دریافت عوارض و پروانه ساختمانی و عوارض نوسازی از دیگر راهکارهایی است که آتش زر برای رسیدن شهرداری‌ها به درآمد پایدار مؤثر دانسته و می‌گوید: در اجرای این شیوه به جای قبل از احداث بعد از اتمام ساختمان سالیانه از مردم نسبت به متراژ، قیمت زمین و قیمت ملک عوارض دریافت کنیم به این صورت کسی که در مناطق برخوردار شهر زندگی می‌کند عوارض بیشتری می‌پردازد.
به گفته وی در حال حاضر پول نقدی که شهرداری از مردم می‌گیرد تنها هزینه‌های جاری شهرداری پوشش می‌دهد، از ۲ هزار میلیارد تومان بودجه شهرداری حدود ۳۵۰ میلیارد تومان هزینه جاری است که به صورت نقدی پوشش داده می‌شود و سایر هزینه‌ها اکثراً غیر نقدی است و این ایرادی است که نیاز به برنامه‌ریزی دارد.
عدم وجود مدیریت واحد مشکل اصلی شهرداری‌ها
اما با همه این‌ها مشکل شهرداری‌ها بسیار کلان‌تر این است، عدم وجود مدیریت واحد شهری مشکل بزرگی است که شهرداری‌ها در ایران با آن مواجه‌اند که مدیریت شهری را با چالش‌های بسیاری همراه ساخته و هزینه‌های سرباری نیز برای شهرداری به وجود می‌آورد.
حجت الاسلام آتش زر با بیان این مطلب می‌افزاید: در همه کشورهای توسعه یافته همه نهادها و دستگاه‌ها از جمله آموزش و پرورش، راهنمایی و رانندگی، آموزش عالی و سایر دستگاه‌ها و نهادها زیر نظر شهرداری بوده و تصمیم‌گیر تمام کارهای شهر شهرداری است و به این صورت از موازی کاری‌ها و هزینه‌های دیگری که از این طریق به وجود می‌آید جلوگیری می‌شود.
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر قم معتقد است رشد و توسعه حاشیه نشینی که امروز چالشی برای شهر است در نتیجه همین نبود مدیریت واحد است به گونه‌ای که برای مثال شهرداری به این افراد پروانه ساخت نمی‌دهد، اما حاشیه نشینان از اداره برق و گاز خدمات دریافت می‌کنند در حالی که در کشورهای توسعه یافته همه خدمات تا دروازه شهر توسط دولت آورده می‌شود توزیع آن به شهرداری‌ها محول می‌شود در واقع اگر مدیریت واحد شهری ایجاد شود هم درآمد شهرداری‌ها و هم کار مردم سامان پیدا می‌کند.
نظر شما