خبرگزاری مهر - گروه استانها: انتهای خیابان چهارمردان (انقلاب)، جنب گلزار شهدا و در بخش شرقی قم، درون باغی کوچک موسوم به باغ گنبد سبز، سه اثر تاریخی از قرن هشتم هجری برجای مانده است. این منطقه در گذشته به دروازه کاشان مشهور و گنبدها به گنبدهای دروازه کاشان معروف بوده است.
مقابر گنبد سبز قم در قرن هشتم هجری شاهد یادمان‌های مذهبی، تاریخی متعددی بوده که در فرهنگ معماری ایران به برج‌های آرامگاهی معروف هستند.
شاخص‌ترین بناهای مزبور مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهد که به نام مقابر دروازه کاشان یا گنبد سبز شناخته شده‌اند.
در گنبد سبز سه مقبره دیده می‌شود مقبره خواجه اصیل الدین که این مقبره در جنوبی‌ترین گنبد محسوب می‌شود
در این سه بنا که از حیث هنر گچبری از نمونه‌های منحصر به فرد به شمار می‌رود امرای خاندان علی صفی فرمانروایان مستقل قم در قرن هشتم دفن شده‌اند.
طرح کلی بنا در این سه اثر از بیرون مضلع با گنبد رک از نوع دو پیوسته و از داخل هشت گوشه با هشت صفه و اضلاع بنا می‌باشد که در بالای صفحه به شانزده گوشه دگرگون شده است.
بدنه داخل بناها از سقف تا نزدیک سطح زمین با آرایش‌های ظریف گچبری و نقش و نگارها و ترنج‌ها زینت داده شده و در هر یک سه کتیبه سراسری گچبری شده است.
از اواخر دوره سلجوقی و سراسر عصر ایلخانی در نمای داخلی اغلب برج‌های آرامگاهی تزئینات گسترده‌ای رایج بود نکته دارای اهمیت درباره مقابر گنبد سبز شباهت نقش مایه‌های تزئینی آن با گچبری‌های سقف ایوان‌های طبقه دوم گنبد سلطانیه است.
این شباهت به آن اندازه است که باستان شناسانی چون پروفسور پوپ آن را منطقا کار هنرمند واحدی می‌داند و به احتمال قوی بزرگی و عظمت گنبد سلطانیه این تصور را پیش می‌آورد که هنرمندان و معماران خبره از سراسر کشور دعوت به کار شده‌اند و هنگام کار کردن به تبادل دانش و هنر خودد پرداخته‌اند و هنر خود را در شهر خود به کار بسته‌اند.
مقبره خواجه علی صفی در وسط گنبد قرار دارد. وی فرمانروای خاندان صفی است که تا سال ۷۴۴ قمری فرمانروای قم بود.
در گنبد سبز سه مقبره دیده می‌شود مقبره خواجه اصیل الدین که این مقبره در جنوبی‌ترین گنبد محسوب می‌شود.
این بنا از خارج دوازده ضلعی منتظم و از داخل هشت ضلعی با طاق نمای تزئینی در هر ضلع است.
مقبره خواجه علی صفی در وسط گنبد قرار دارد. وی فرمانروای خاندان صفی است که تا سال ۷۴۴ قمری فرمانروای قم بود. این بنا از خارج دوازده ضلعی منتظم است که هر ضلع آن با طاق نماهایی به دهانه ۴۰ و ارتفاع ۷۰ تزئین شده است.
دومین فرد مدفون در این بقعه امیر جلال الدین است که سخنی از وی در متون تاریخی نیامده است. سومین فرد خواجه عمالدین محمود قمی است که تا سال ۷۹۱ قمری عهده دار امور نواحی قم بوده است.
گنبد شمالی نیز آنگونه که فیض در کتاب گنجینه‌های آثار تاریخی قم آورده مدفن مجد الملک براوستانی وزیر سلطان برکیارق و خواجه برهان الدین وزیر سلطان حسن آق قویونلو است که به قرن نهم نسبت داده است.
از لحاظ معماری با توجه به خصوصیت مشترک هر سه بنا به نظر می‌رسد که در یک محدوده زمانی ساخته شده‌اند و هرسه متعلق به خاندان صفوی است.
نظر شما