" ادبیات " اسپانسر ندارد

به عقیده تحلیلگر ادبی مهر ، آنچه مورد بحث است چگونگی معیارهای جوایز ادبی نیست ، بلکه چرایی حضور و چگونگی بقا و ماندگاری جوایز است . 

بدیهی است که جوایز ادبی قدمتی نه چندان طولانی در کشور ما دارد و شاید کهنسال ترین یا پرسال ترین آنها جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی است که در همه زمینه ها اعم از نقد ، پژوهش ، علم و ... به داوری وانتخاب آثارمکتوب می پردازد و امسال وارد بیست و چهارسالگی اش شده است . جوایز دیگر حداکثر 7 سال است که فعالیت خود را آغاز کرده اند . از میان شش ، هفت جایزه فعال عرصه ادبیات داستانی ، تنها یکی از آنها دولتی است و بقیه جوایز خصوصی ادبیات هستند که صرفا به ادبیات داستانی اختصاص دارند .

هر ازگاهی اخباری راجع به برخی مشکلات برگزاری این جوایز به گوش می رسد که قسمت اعظم این مشکلات به حمایت نشدن مادی و معنوی این جوایز از سوی فرهنگ و مسئولان فرهنگی است .

تامین اعتبار مادی نشدن جوایز گاه می تواند در تاریخی نزدیک به اعلام برنده نهایی - که طی مراسمی با معرفی نویسنده و اثر در حضور جامعه ادبی انجام می گیرد - تنها به اعلام خبری کوتاه در جراید و مطبوعات بینجامد که البته هدف غایی این جوایز که تشویق نویسنده و معرفی اثر به مخاطبین ادبیات داستانی است نیز تحت تاثیر قرار می گیرد .

هر چند مطرح شدن اثر نویسنده به عنوان اثر برتر بیشترین تشویق برای نویسنده است اما شاید گاه عدم حمایت مطبوعات نیز از این گونه اخبار به این مهم نینجامد . همچنین حمایت مادی از نویسنده نیز می تواند به او این فرصت را بدهد تا با آرامش خیال در این عرصه باقی بماند و بیافریند ، هرچند در این نوشتار مختصر ، قصد نداریم به مقایسه جوایز ادبی خارج از کشور با جوایز ایرانی از بعد اعتبار ادبی بپردازیم . 

هنوز جای سئوال است که چرا یک جشنواره فیلم کوتاه می تواند توجه اعتبار مالی جامعه را به خود جلب کند ، در حالی که ادبیات و آثار ادبی با وجود استعداد ماندگاری در ذات ادبیات جامعه این امکان را پیدا نمی کند ، آیا این به عادت حامیان مالی بر می گردد که تجربه ای در زمینه حمایت از ادبیات را ندارند یا ادبیات جذابیت های لازم برای جذب آنها را ؟ هرچند مسئولان فرهنگی نیز  اتفاقات ادبی را جدی نمی گیرند تا حمایتی -حتی معنوی - در جهت پررنگ ساختن جوایز به عنوان جریانهایی در شریان ادبیات جذابیت های بصری لازم را برای حامیان مالی فراهم کند .

مخاطبان ادبیات داستانی کم نیستند و گاه می توانند رمانی را که به عنوان بهترین رمان یک یا دو تا از این جوایز برگزیده شده به چاپ های دورقمی برسانند ، پس دغدغه این حامیان نمی تواند و نباید تعداد مخاطبان باشد . مهم هضم نشدن ادبیات به عنوان پدیده ای معمولی و ماندگار و همچنین هضم نشدن ادبیات به عنوان بخش تاثیر گذار فرهنگ جامعه است .

شاید یکی از جوایز در خور توجه برای نویسنده بتواند کمک به پخش اثر تقدیر شده یا حتی خریداری تعداد قابل توجهی از آن باشد که هم قادرباشد برتعداد مخاطبان اثربیافریند وهم بتواند نویسنده را به ادامه راه دلگرم کند که این همان هدف نهایی جایز ادبی است .