نشست "تعریف مفاهیم دینی در سینما" برگزار شد

به گزارش خبرنگار اعزامی مهر به قم، این نشست عصر پنجشنبه 14 دی در سالن اجتماعات اداره کل ارشاد قم با حضور تعدادی از فیلمسازان، مسئولین برگزاری جشنواره و علاقمندان برگزار شد. در این برنامه که نخستین نشست جشنواره نماز و نیایش محسوب می شود، احمد میراحسان منتقد و کارشناس سینما، حجت الاسلام میرخندان مشاور مذهبی جشنواره و محمد آفریده مدیر عامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی مطالبی را بیان کردند.

میراحسان به عنوان نخستین سخنران این نشست در خصوص شیوه پرداخت سینماگران ایرانی به مسایل مذهبی گفت: "اگر فیلم های سینمایی ایرانی با مضمون مذهبی را مورد توجه قرار بدهیم، به این مسئله پی می بریم که آثار سینمایی برخوردار از این نوع مضامین گاه در تقابل با دین هستند. این اتفاق به خاطر برداشت نادرست سینماگران از مذهب و مفاهیم دینی به وجود می آید که حاصل تربیت نادرست و تلقی اشتباه جامعه از دین است. این شرایط برخی مواقع نگاه تحریف شده و دور از واقعیت در مورد مسایل دینی را به وجود می آورد و متاسفانه همین آثار در جشنوارهای خارجی نیز مطرح می شوند که بر همین اساس تعریف نادرستی از مراسم دینی در ایران به مخاطب خارجی منتقل می کنند."

وی خاطرنشان کرد: "به عقیده من بخشی از مشکل تلقی نادرست فیلمسازان از دین ناشی نبود تعریف و جایگاه مشخص از دین در جامعه است. یعنی افراد جامعه هنوز تکلیف خود را با مفاهیم دینی مشخص نکرده اند. تمام تلقی های مفاهیم دینی میان فیلمسازان ما بر اساس عقلانیت مدرن شکل می گیرد و متاسفانه برخی فیلمسازان مذهبی ما خیلی تمایل دارند خود را مدرن و امروزی نشان دهند. البته بحث مفاهیم دینی در سینمای تمام دنیا وجود دارد. در هالیوود هر سال تعداد زیادی فیلم در این زمینه ساخته می شود."

این منتقد با اشاره به مضمون فیلم های دینی هالیوود اظهار داشت: "گاهی این فیلم ها نشات گرفته از نگاه مدرنیته اند. فیلم هایی همچون "تماس" ساخته رابرت زمه کیس و "گزارش اقلیت" به کارگردانی استیون اسپیلبرگ در این گروه آثار قرار دارند. در فیلم "تماس" مخاطب با تجربه جدیدی در ارتباط با درک مفاهیم دینی رو به روست. این فیلمسازهمه عناصر اثرش را در خدمت کوچک و کم اهمیت شمردن نمادهای دینی به خدمت می گیرد. در فیلم "گزارش اقلیت" اسپیلبرگ آدم هایی که با جهان باطن و معنا سر و کار دارند را به عنوان افرادی بیمار و عجیب و غریب معرفی می کند."

میراحسان در خصوص سابقه تولید فیلم های دینی یادآور شد: "پس از مدت زمانی طولانی که دین بر نظام اجتماعی ما غلبه نداشت، انقلاب اسلامی پایه ریزی شد و دین به عنوان قدرت حاکم بر جامعه خود را نمایان کرد. این تسلط و نفوذ دین در جامعه تلاش ها و ارایه برنامه هایی از سوی تمامی اقشار مردم را به وجود آورد که پدیده ای طبیعی محسوب می شود. در این میان هنر به عنوان ابزار بیان و ارایه ایده ها در جهت بیان و تصویر مسایل دینی مورد استفاده قرار گرفت."

در ادامه نشست حجت الاسلام میرخندان در خصوص موضوع جلسه گفت: "سینما با مخاطب انبوه مواجه است و به همین خاطر جنبه های جذب بیشتر مخاطب همواره مورد توجه دستاندرکاران صنعت سینما قرار دارد. همین مسئله باعث شده مضامین فیلم ها تا حدودی به سمت ساده انگاری و بیان موضوع های بی اهمیت سوق پیدا کند. نکته اصلی این است که یک کارگردان برای ورود به مسایل مختلف تا چه اندازه در مورد آنها به تحقیق دست زده است. برای نمونه اگر فیلمسازی بخواهد  در مورد ژورنالیسم و کارهای خبری فیلمی بسازد، باید از وی پرسید تا چه اندازه به پژوهش در این زمینه اهمیت داده است."

وی با اشاره به ساخت فیلم های مستقل در سینمای امریکا اظهار داشت: "جریان های مستقل سینمای امریکا در دهه 70 میلادی که به مکتب نیویورکی مشهور است با حضور فیلمسازانی همچون مارتین اسکورسیزی، برایان دی پالما، فرانسیس فورد کاپولا و استیون اسپیلبرگ به عنوان بنیانگذاران این مکتب ارایه شد. این جریان در تولید فیلم های متفکر و صاحب اندیشه در مقابل آثار سطحی و بازاری هالیوودی همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد."

محمد آفریده به عنوان دیگر سخنران این نشست در خصوص تولیدات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی گفت: "این مرکز در طول سال نزدیک به 200 فیلم به طور مستقل تولید می کند. 70 درصد آثار مرتبط با مضامین فرهنگی و ارزشی دینی و مذهبی و دفاع مقدسی بوده اند که فیلمسازان تلاش کرده اند آثارشان در سطحی باشد که مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد. نسل جوان فیلمسازان که اکنون در حال شکل گیری هستند، افرادی فعال و پویا در عرصه تولید آثار دینی محسوب می شوند."

وی در ادامه به دیگر تولیدات آثار کوتاه و مستند اشاره و خاطرنشان کرد: "در کشور ما هر سال بیش از دو هزار فیلم کوتاه و نیمه بلند تولید می شود که در سیستم تولید فیلم با مشارکت نهادهای دولتی قرار ندارد. این امر ویژگی های مثبتی به همراه دارد. از جمله اینکه دست مسئولین برگزاری جشنواره ها را باز می گذارد تا از میان این انبوه آثار، فیلم های مرتبط با موضوع جشنواره خود را انتخاب کنند. سینمای کوتاه و مستندی که امروز در حال شکل گیری است، به نوعی سینمای متعالی و هنرمندانه است که در مقابل سینمای حرفه ای فعالیت می کند. سینمایی که اکنون دچار روزمرگی و گرایش تجاری شده است."

دومین جشنواره "نماز و نیایش به روایت دوربین" توسط انجمن سینمای جوانان ایران، معاونت سینمایی وزارت ارشاد و اداره کل ارشاد استان قم از 14 تا 17 دی‌ در قم و همزمان در شهرهای اراک، خرم‌آباد، تبریز، یاسوج، زنجان، گرگان، زاهدان، رودبار و تویسرکان برگزار می‌شود.