اهدای خون بخششی به شکرانه سلامتی/نذری که به بیماران زندگی می بخشد

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها- لیدا احمدی*: در سال‌های گذشته میلیون‌ها بیمار به دلیل کمبود خون جان خود را ازدست‌داده‌اند اما خوشبختانه با افزایش آگاهی مردم و اقدامات انجام‌شده از سوی دستگاه‌های مسئول به‌خصوص سازمان انتقال خون؛ شهروندان سراسر کشور اندکی از مایه حیات و وجود خود را به بیماران اهدا می‌کنند تا آنان نیز به زندگی خود ادامه دهند.

در حال حاضر، باوجود پیشرفت‌های چشم‌گیر درزمینهٔ علوم پزشکی هنوز هیچ جایگزین مصنوعی برای خون ساخته نشده و فقط خونی که توسط انسان‌های نیکوکار اهدا می‌شود، می‌تواند جان انسان‌های دیگر را از مرگ نجات دهد و به همین دلیل اهداکنندگان خون همیشه از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردارند.

اهداکنندگان خون قهرمانانی هستند که بدون هیچ توقع و چشم‌داشتی بخشی از وجودشان را در اختیار همنوعان خود قرار می‌دهند اهدای خون نمادی از همدلی، احساس مسئولیت و از خالص‌ترین نمونه‌های نوع‌دوستی است چراکه در هیاهوی زندگی مادی، اهداکنندگان خون قهرمانانی هستند که بدون هیچ توقع و چشم‌داشتی بخشی از وجودشان را در اختیار همنوعان خود قرار می‌دهند.

این افراد که سخاوتمندانه سلامتی خود را با دیگران قسمت می‌کنند، مانند باران رحمتی هستند که قطراتی از وجودشان بر درد و آلام بیماران نیازمند می‌بارد و این بارش مهر، به دیگران جانی دوباره می‌بخشد.

اهدا خون نه‌تنها نجات‌بخش جان انسان‌های دیگر است بلکه ضامن سلامتی خود فرد هم است چراکه کسانی که نسبت به اهدای خون اقدام می‌کنند، خون سالم‌تری نسبت به سایر افراد دارند.

اما آنچه نگارش این مطلب را سبب شد اینکه این ایام با قرار گرفتن در شب‌های قدر رفت‌وآمد به مراکز خون‌گیری و اهدای خون در جای‌جای کشور و به‌خصوص استان همدان بیشتر شده است.

یکی از اهداکنندگان خود در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه دختردایی من دچار بیماری تالاسمی است و به خون احتیاج دارد، گفت: افرادی بسیاری در کشور و استان همدان نیازمند همین خون اهدایی من هستند و باید برای کمک به آن‌ها این کار را انجام دهم.

خون اهدایی گره گشای مشکل بیماران

پری افتخاری بابیان اینکه گاهی به همراه خانواده‌ام برای اهدای خون مراجعه می‌کنیم، گفت: وقتی به بخش کودکان سرطانی بیمارستان بعثت مراجعه می‌کنم قلبم فشرده می‌شود چراکه هیچ کاری از دستم برنمی‌آید اما به خود امید می‌دهم که شاید اهدای خون من گره‌ی از مشکلات بیماران این بخش باز کند.

وی بابیان اینکه برای شفای دختردایی بیمارم نذر کرده‌ام که خون اهدا کنم، گفت: گاهی از اینکه هیچ کمکی از دستمان برای بهبودی بیماران برنمی‌آید مضطرب می‌شوم اما امیدوارم اهدای خونم گره‌ی از مشکلات باز کند.

یکی دیگر از اهداکنندگان خون در همدان نیز بابیان اینکه ۱۵ سال است که به‌طور مستمر خون اهدا می‌کنم، گفت: اهدای خون بر سلامتی خودم مؤثر بوده است.

احسان قدیمی بابیان اینکه من گروه خون B+ دارم و از سن ۲۴ سالگی مدام اهدای خون داشته‌ام، گفت: اهدای خون مستمر توسط من و امثال من باعث جمع‌آوری خون برای رفع نیازهای کشور و کمک به بیماران می‌شود.

پرستار مرکز انتقال خون استان همدان نیز در گفتگو با مهر گفت: هر فرد سالم در گروه سنی ۱۷ تا ۶۵ سال با حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم می‌تواند خون اهدا کند.

۴ بار اهدای خون در سال هیچ ضرری برای فرد نخواهد داشت

رضا احمدی بابیان اینکه فشارخون این افراد باید متعادل باشد یعنی کمتر از ۹۰ و بیشتر از ۱۸۰ میلی‌متر جیوه نباشد و از آخرین زمان اهدای خون قبلی نیز باید حداقل ۸ هفته گذشته باشد، گفت: به‌طورکلی افرادی که به بیماری عفونی مانند ایدز و هپاتیت مبتلا نباشند، می‌توانند اهداکننده خون باشند و حتی ۴ بار اهدای خون در سال نیز هیچ ضرری برای فرد نخواهد داشت.

وی از استقبال مردم استان همدان برای اهدای خون در شب‌های قدر سخن گفت و اظهار داشت: هرسال شمار بسیاری از اهداکنندگان؛ اهدای خون را به شب‌های قدر در ماه رمضان موکول می‌کنند.

مدت‌زمان نگهداری برخی فراورده‌های خونی کم است و به‌عنوان نمونه پلاکت خون را بیش از ۵ روز نمی‌توان نگاه داشت رضا احمدی بابیان اینکه مدت‌زمان نگهداری برخی فراورده‌های خونی کم است و به‌عنوان نمونه پلاکت خون را بیش از ۵ روز نمی‌توان نگاه داشت، گفت: در ایام ماه رمضان به دلیل روزه‌داری و ضعف بدنی، آمار اهداکنندگان خون کمی پایین‌تر از سایر ایام سال است بنابراین اهداکنندگان باید از تمام‌روزهای ماه رمضان برای اهدای خون استفاده کنند تا ذخایر خونی در استان همدان پایین نیاید و قادر به پاسخگویی نیاز بیمارستان‌ها باشیم.

وی با تأکید براینکه در حال حاضر ذخایر خونی نیاز بیمارستان‌ها را جبران می‌کند و کمبودی احساس نمی‌شود اما آمار اهداکنندگان خون در ماه رمضان نسبت به سایر ایام کمتر شده است، گفت: مراجعه اهدا کنندگان خون به این مراکز باید تدریجی باشد تا مشکلی در زمینه ذخیره فراورده‌های خونی ایجاد نشود.

وی عنوان کرد: ازدحام جمعیت برای اهدای خون در شب قدر امری بی‌فایده است چراکه هرچقدر هم که میزان پلاکت‌های اهدایی زیاد باشد باز هم برای نگهداری آن با محدودیت زمانی مواجه‌ایم.

مدیرکل انتقال خون همدان نیز در همین خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه پایگاه انتقال خون همدان فعالیت خود را به صورت رسمی از اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۹ آغاز کرده است، گفت: انتقال خون استان همدان در سال ۱۳۸۶ خون جایگزین را بطور کامل حذف کرد و از آن پس نیاز بیماران با اهدای خون کاملاً داوطلبانه تأمین می‌شود.

افشین محمدی بابیان اینکه ازسال ۹۵ با تهیه دستگاه‌های فرزیس، پلاکت به روش آفرزیس نیز تولید می‌شود و پذیره نویسی سلول‌های بنیادی آغاز شده است، گفت: به منظور ارتقا خون و فرآورده‌های آن از اواسط سال ۱۳۹۵ مراجعه کنندگان بار اول غربالگری شده و در صورت سالم بودن آزمایشات اولیه بعد از سه ماه اجازه اهدا خون به آنها داده می‌شود.

وی گفت: اجرای این طرح منجر به افزایش اهدا خون مستمر شده به گونه‌ای که در حال حاضر تمامی موارد اهدای خون در سطح استان توسط اهداکنندگان مستمر و با سابقه صورت می‌گیرد و میزان آلودگی در خون‌های اهدایی به صفر تا کمتر از ۰.۰۱ درصد رسیده است.

ساعت کار مراکز اهدای خون همدان و ملایر با توجه به نذر خون روزه داران، در شب‌های قدر افزایش یافته و تا پاسی از نیمه شب فعالیت ادامه دارد محمدی از مشارکت در شبکه ملی خونرسانی کشور و صنعت پلاسما و استقرار هموویژلانس در مراکز درمانی خبر داد و با بیان اینکه ساعت کار مراکز اهدای خون همدان و ملایر با توجه به نذر خون روزه داران، در شب‌های قدر افزایش یافته و تا پاسی از نیمه شب فعالیت ادامه دارد، گفت: با توجه به نیاز شدید به خون در ماه رمضان، پیش از آغاز این ماه از اهدا کنندگان برای این کار دعوت به عمل آمد تا در این ماه با کمبود مواجه نشویم.

افشین محمدی بابیان اینکه به منظور جلوگیری از ازدحام جمعیت و تلف شدن وقت شهروندان، به افرادی که شب‌های قدر سال‌های گذشته برای اهدای خون مراجعه کرده بودند، پیامک‌هایی ارسال و از آنها درخواست شد پیش از این شب‌ها نسبت به اهدای خون اقدام کنند، گفت: مراجعه کنندگان به مراکز اهدای خون باید کارت ملی یا کارت اهدای خون همراه داشته باشند.

محمدی بابیان اینکه شب‌های قدر سال گذشته هر شب ۹۰ تا ۱۰۰ اهدا کننده به مراکز انتقال خون همدان مراجعه می‌کردند، گفت: شهروندان در روزهای پایانی ماه رمضان نیز می‌توانند نسبت به اهدای خون اقدام کنند چراکه ازدحام جمعیت در شب‌های قدر در انجام کار اختلال ایجاد می‌کند.

همدانی‌ها سال گذشته ۳۴ هزار و ۸۷۳ واحد خون اهدا کردند

وی بابیان اینکه مردم استان همدان سال گذشته ۳۴ هزار و ۸۷۳ واحد خون اهدا کردند، گفت: پلاکت خون بیش از ۵ روز قابل ذخیره و نگهداری نیست و باید اهداکنندگان خون به این موضوع توجه داشته باشند.

وی با تاکید براینکه در ماه رمضان و به ویژه دهه سوم این ماه نیاز شدید به این فرآورده اعلام می‌شود، ادامه داد: در ایام غیر از شب‌های قدر نیز بیماران به خون نیازدارند و بهتر است اهداکنندگان در طول ایام سال به این اقدام پسندیده جامه عمل بپوشانند.

محمدی به شیفت شبانه پرسنل مرکز انتقال خون در ماه رمضان اشاره و عنون کرد: از آنجا که اگر اهداکنندگان خون به مدت چهار ساعت چیزی نخورده باشند از آن‌ها خون گرفته نمی‌شود بنابراین در ساعات ظهر ماه رمضان از اهداکنندگان خون گیری نمی‌شود و به جای آن می‌توانند از زمان پس از اذان مغرب به بعد برای اهدای خون مراجعه کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان به آمار اهداکننگان خون در اردیبهشت ماه امسال اشاره کرد و گفت: در این مدت سه هزار و ۳۹۶ واحد خون توسط مردم همدان اهدا شده که از این تعداد سه هزار و ۲۷۷ واحدخون مربوط به اهدا کنندگان مرد و ۱۱۹ واحد مربوط به اهداکنندگان زن بوده است.

مدیرکل انتقال خون استان همدان با بیان اینکه ۶۶ درصد از اهداکنندگان خون از اهدا کنندگان مستمر بوده‌اند، عنوان کرد: در مواقع بحرانی و کمبود، به این دسته از اهداکنندگان فراخون داده می‌شود تا برای اهدای خون مراجعه کنند.

وی همچنین با بیان اینکه اهداکنندگان باید قبل از اهدای خون، نوشیدن آب و مصرف غذا را مدنظر قرار دهند چراکه این امر برای جلوگیری از بروز استرس و اضطراب لازم است، ادامه داد: بلند نشدن سریع از جا، تا چند ساعت رانندگی نکردن، مصرف پروتئین تا چند ساعت و عدم انجام کارهای سنگین از اقدامات پس از اهدای خون افراد است.

محمدی با بیان اینکه افرادی که حداقل بیش از دو بار در سال خون اهدا می‌کنند، اهداکنندگان مستمر محسوب می‌شوند، گفت: اهدای خون باید داوطلبانه باشد و بدون کوچک‌ترین چشم داشتی صورت گیرد.

سنت حسنه اهدای خون در ماه رمضان نهادینه شده است

طبق آنچه عنوان شد سنت حسنه اهدای خون در ماه رمضان، رفته رفته در جامعه نهادینه شده اما با وجود چنین نیت خیری شاهد هستیم که بسیاری از روزه‌داران در ماه رمضان، اهدای خون را به شب قدر موکول می‌کنند، در حالی که بارها اعلام شده اهداکنندگان خون در همه روزهای ماه رمضان در بحث اهدای خون مشارکت داشته باشند.

تجمع افراد برای اهدای خون در شب قدر، نه تنها موجب می‌شود که صف اهدای خون طولانی شود و انتقال خون نتواند خدمات مناسبی را به همه اهداکنندگان ارائه دهد، از منظر علمی نیز تجمع اهداکنندگان خون در یک شب، بخشی از مشتقات فرآورده‌های خونی را بی‌استفاده خواهد کرد.

بر همین اساس شکی نیست فردی که بخش مهمی از وجود خود را در مسیر درمان بیماران وقف می‌کند، با نیت خیر این کار را انجام می‌دهد، اما نیاز است که اهدای خون این افراد خیر به شکل «مشارکت آگاهانه» سازماندهی شود و اهداکنندگان خون با مشارکت آگاهانه در ماه رمضان در مسیری پیش بروند که در کل ایام ماه رمضان، اهدای خون داشته باشیم تا بیماران به طور مستمر از فرآورده‌های خونی بهره ببرند، نه این‌که فقط در چند شب خاص، مردم به اهدای خون اقدام کنند.