زیر و بم سند آمایش کرمانشاه /تناقض‌های کارفرما و ناظر!

خبرگزاری مهر- گروه استانها: سند آمایش سرزمینی استان کرمانشاه که تدوین آن از سال ۸۵ کلید خورد اما بنابه دلایلی به سرانجام نرسید، یکی از جنجالی‌ترین طرح‌های استان است که اما و اگرهای فراوانی را به همراه داشته است.

سال ۹۳ بود که مجددا بنا به تصمیم استاندار وقت کرمانشاه تدوین این سند که به نوعی نقشه راه توسعه استان هم بود به دانشگاه رازی به عنوان مجری طرح سپرده شد و بعد از گذشت چهار سال هنوز هم سرنوشت این طرح نامعلوم است.

برخلاف اظهارات کارفرمای این طرح و بنا بر اظهارات ناظر، چهار فصل از هشت فصل برنامه آمایش استان به تایید ناظر رسیده که البته آن هم ناقص است و چهار فصل بعدی که مهمترین بخش برنامه آمایش است هنوز به ناظر تحویل نشده است.

این طرح در بخش اول حدود هفت بار بین ناظر و مجری در رفت و برگشت بوده تا خوب چکش‌کاری شده و اصلاحات لازم بر روی آن انجام گیرد، اما از حدود هفت تا هشت ماه پیش تاکنون مجری مابقی برنامه شامل فصول پنج تا هشت که مربوط به آینده نگری و پیشنهادات است را به ناظر جهت تایید ارسال نکرده است.

اما کارفرما می‌گوید این طرح به سازمان برنامه و بودجه ارسال و تایید شده، حال سوال اینجاست که بدون تایید ناظر چطور ممکن است این موضوع اتفاق بیفتد؟

اظهارات کارفرمای طرح آمایش کرمانشاه

طهمورث الیاسی بختیاری رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمانشاه در خصوص وضعیت برنامه آمایش استان به خبرنگار مهر گفت: طرح آمایش استان کرمانشاه مشابه سایر استانها یک فرآیندی را طی کرده و مورد تصویب شورای برنامه ریزی و کارگروه آمایش و محیط زیست استان هم قرار گرفته است.

وی افزود: امور آمایش و محیط زیست سازمان برنامه و بودجه هم اذعان داشته که در چارچوب شرح خدمات ارسال شده و در تدوین سند ملی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمانشاه در مورد یکی از ایرادات این برنامه در خصوص استفاده از داده‌های آماری سال ۹۰ به جای ۹۵ نیز تصریح کرد: آمار به هنگام شده آخرین آمار و اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته است.

راهبردها و جهت‌گیری‌های توسعه استان‌ و فعالیت‌های غالب و پروژه‌های اساسی و اولویت‌دار مشخص شده است، طبیعتا ممکن است در این زمینه اختلاف نظری بین صاحبنظران وجود داشته باشدالیاسی بختیاری ادامه داد: البته روند تحولات برای ما مهم است و در تدوین این سند از آمارهای سال ۱۳۳۰ تا آخرین آمار موجود استفاده شده است.

وی در خصوص ایراد دیگر این برنامه مبنی بر نامشخص بودن جهت‌گیری‌های توسعه‌ای نیز گفت: راهبردها و جهت‌گیری‌ها و محورهای توسعه استان‌ و فعالیت‌های غالب و پروژه‌های اساسی و اصلی و اولویت‌دار آنها نیز مشخص شده است، طبیعتا ممکن است در این زمینه اختلاف نظری بین صاحبنظران وجود داشته باشد.

رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمانشاه در مورد دیگر ایراد مطرح شده در مورد این سند که برخی کارشناسان معتقدند کمیت سند بیشتر از کیفیت آن است با اشاره به اینکه سند آمایش استان است در بالغ بر ۷ تا ۸ هزار صفحه  در ۳۶ جلد است، گفت: این موضوع را رد می‌کنم در تهیه این سند فرآیندی طی شده افراد صاحبنظر ورود کرده اند، دستگاه‌های اجرایی در مورد آن نظر داده‌اند و مصوبه شورای برنامه ریزی استان را هم دارد و مطمئنا این موضوع واقعیت ندارد.

الیاسی بختیاری ادامه داد: در سال ۹۳ توسط استانداری این سند به دانشگاه رازی به عنوان دانشگاه مادر استان واگذار شد که قبل از ایجاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی بود و ما هم بعدا از آن حمایت کردیم و فرآیند طی شده و برنامه به تهران ارسال شده است.

وی در خصوص دیگر ایراد این برنامه مبنی بر اینکه سند آمایش با ظرفیت شهرستان ها منطبق نیست، گفت: به نظرم این پیش داوری و اظهارنظر شخصی است.

وی افزود: به طور مثال در مورد شهرستان قصرشیرین محور غالب توسعه این شهرستان تجارت و بازرگانی است ولی این به معنی نادیده گرفتن صنعت و کشاورزی نیست.

رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمانشاه در پاسخ به اینکه با توجه به زمان چهارساله در تدوین فاز اول مطالعات، چطور فاز دوم که حائزاهمیت‌تر هم هست در این مدت کم تهیه شد، گفت: افتخاری است که مطالعات آمایش توسط دانشگاه مادر استان و مشاوران مرکز تکمیل شده است. استانهای دیگر به کارشناسان خارج از استان خودشان سپرده اند.

الیاسی بختیاری افزود: فاز اول و پنج فصل اول در آن برنامه زمان‌بندی انجام شده است. آینده نگری سیاست گذاری و برنامه ریزی نیز از اوایل سال گذشته خرداد و تیرماه شروع شده بود.

داده‌های سند آمایش اصلاح نشده است

برای بررسی بیشتر به سراغ حمیدرضا محمدی کارشناس شرکت مآب به عنوان ناظر سند آمایش استان رفتیم و جوابهای جالبی از وضعیت سند آمایش استان گرفتیم.

محمدی در مورد ایرادی که سال قبل از برنامه آمایش گرفته شد مبنی بر عدم استفاده از داده‌های آماری سال ۹۵ اظهار داشت: این ایراد مربوط به جمعیت‌شناسی بود که در اصلاحات قید شد حتما باید مبتنی بر اطلاعات سال ۹۵ باشد. البته در عین حالی که از مجری خواستیم این کار را انجام دهد از کارفرما هم خواستیم برای این کار از نظر مالی حمایت کند.

ناظر سند آمایش استان کرمانشاه افزود: در این زمینه قصور از طرف دانشگاه رازی نبوده چون زمانی که کار شروع شده سال ۹۳ بود لذا به روز آوری ۴۰ تا ۵۰ مجلد کار دشواری است و از کارفرما خواستیم برای این کار حمایت مالی از مجری طرح انجام دهد.

وی تصریح کرد: البته این موضوع به ۷ تا ۸ ماه قبل مربوط می‌شود اما اینکه سند مبتنی بر داده‌های سال ۹۵ شده باشد خیر هنوز انجام نشده است.

محمدی در مورد اینکه آیا بدون به روزرسانی داده‌ها این سند می‌تواند نتایج معتبری داشته باشد نیز گفت: اگر به روز باشد طبیعتا کمک‌کننده‌تر خواهد بود تا اینکه مبتنی بر سال‌های قبل باشد.

هنوز بخش دوم تحویل ناظر نشده است

ناظر سند آمایش استان کرمانشاه در مورد اظهارات برخی کارشناسان که بیان می‌کنند جهت‌گیری‌های توسعه‌ای در سند آمایش نامشخص است نیز گفت: هنوز به این بخش که مربوط به فصول ۶ و ۷ برنامه است نرسیده‌ایم.

وی بیان داشت: برنامه آمایش مجموعا هشت فصل است که چهار فصل اول مربوط به وضعیت موجود است و فصل پنجم مربوط جمع‌بندی و تلفیق چهار فصل اول است.

محمدی افزود: فصل ششم و هفتم آینده نگاری و پیش بینی و پیشنهادات طرح است که در مورد برنامه آمایش کرمانشاه هنوز فصل پنج را دریافت نکرده‌ایم و مجری محترم هنوز کاری به ما تحویل نداده که بخواهیم ارزیابی کنیم.

ناظر سند آمایش استان کرمانشاه خاطرنشان کرد: یکی دو ماه قبل سنتز مطالعات استانی تحویل سازمان برنامه و بودجه شده است و این سنتز به ما تحویل نشده است از این جهت که ما مسئولیتی در قبال این قضیه نداریم.

وی ادامه داد: این کار خاص و ویژه ای بود که سازمان برنامه و بودجه خواسته بود و احیانا در آن گزارش مطالعاتی در زمینه سیاست گذاری انجام و تحویل سازمان برنامه و بودجه داده‌اند و مجبور بوده‌اند این کار را انجام دهند. اگر آن سنتز مطالعه شود معلوم می شود کیفیت کارشان چطور بوده است و چون به ما تحویل نشده نمی توانیم اظهارنظری داشته باشیم.

نقص اصلی جدول داده‌های مکانی است که هنوز تایید نشده

ناظر سند آمایش استان کرمانشاه در مورد کیفیت کار بیان داشت: در مورد ۴ فصل اول طرح تاکنون ۶ تا ۷ بار بین مشاور و ناظر رد و بدل شده است، کیفیت کار اولیه ضعیف بود اما به طور مرتب اصلاح کردند، در مورد فصول ۵ تا ۸ اظهارنظری نمی‌توانیم انجام دهیم چون چیزی در اختیار ما نیست.

نقص اصلی در حال حاضر مربوط به پایگاه داده‌های مکانی (نقشه‌های GIS) است که هنوز آنها را تایید نهایی نکرده‌ایم و اگر تایید شود می توانیم بگوییم کیفیت قابل قبول استوی تصریح کرد: نقص اصلی که در حال حاضر وجود دارد مربوط به پایگاه داده‌های مکانی است (نقشه‌های GIS) است که هنوز آنها را تایید نهایی نکرده‌ایم و اگر تایید شود می توانیم بگوییم کیفیت قابل قبول است اما تا وقتی این نقشه‌ها را دریافت نکرده‌ایم نمی‌توانیم اظهارنظری داشته باشیم.

دکتر محمدی در مورد مسائلی که مطرح می شود که این سند با ظرفیت شهرستان‌ها همخوانی ندارد نیز گفت: این موضوع بحث پیچیده، دقیق و ظریفی است و یکی از نقدهایی که در بحث شرح خدمات آمایش داشتیم همین بود.

وی گفت: برنامه آمایش به تفکیک بخش به صورت ریز و جزء وارد نمی‌شود، برنامه آمایش سیاست‌های کلان استان را مشخص می‌کند پرداخت به جزئیات در حوزه وظایف بخش‌هاست.

ناظر سند آمایش استان کرمانشاه افزود:‌ در زمینه چهار فصل اول رضایت عمومی داریم اما فصل پنج سال قبل ارائه شد و ما نپسندیدم و اصولا چون چهار فصل اول تایید نشده بود گفتیم نمی‌توانند فصل پنج را شروع کنند اما شروع کردند ولی ما حتی یک خط آنرا تایید نکردیم.

وی گفت: بخش مهم برنامه آمایش فاز دوم آن است که مربوط به پیشنهادات و پیش‌بینی هاست ضمن اینکه در بخش اول هم هنوز پایگاه داده‌های مکانی تایید نهایی نشده است اما خبر داریم که اصلاحات زیادی در این زمینه انجام شده است.

برای انجام باکیفیت بخش دوم حداقل یکسال وقت لازم است

محمدی در پاسخ به این سوال که برای تدوین بخش دوم که مهمتر هم هست چقدر زمان نیاز است گفت: قاعدتا برای بخش دوم حداقل یکسال زمان نیاز است اگر بخواهند کار باکیفیتی انجام دهند، اما اگر مجری بگوید از قبل یعنی حدود ۷ تا ۸ ماه قبل کار را شروع کرده‌اند تقریبا به مرحله تایید رسیده باشد تا مهر یا آبان ماه امسال تمام می‌شود.

به گزارش خبرنگار مهر، حالا چند سوال اساسی مطرح است، اول اینکه وقتی این طرح هنوز تکمیل و توسط ناظر تایید نشده چطور شورای برنامه‌ریزی آنرا تصویب کرده است و در ثانی این اصرار رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای کامل جلوه‌ دادن سند ی به این مهمی برای چیست و اگر هم بر فرض این سند کامل شده باشد چرا از فصل پنجم به بعد ناظر را در جریان نگذاشته‌اند.