محراب رجبی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: منطقه جغرافیایی البرز به بخش‌های شرقی، غربی و مرکزی تقسیم‌شده، استان البرز در بخش مرکزی و جنوبی این منطقه جغرافیایی واقع‌شده است به همین دلیل و به‌طور تقریبی آداب‌ورسوم بین ما و دیگر استان‌های واقع در این منطقه مشترک است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه تاکنون شش اثر ناملموس مربوط به آئین‌های عاشورایی در البرز به فهرست آثار ملی اضافه‌شده است، گفت: مراسم تعزیه روستای برغان، مراسم آماده‌سازی حسینیه اعظم برغان برای محرم، مراسم نذر ریشه در روستای برغان، مراسم عاشورای قدیم در روستای مهران، مراسم سینه‌زنی «شیلنگه» روستای گلینک طالقان و مراسم آش حلیم ۲۸ صفر شهر کرج در سال‌های گذشته به ثبت آثار ملی رسیده است.
رئیس بنیاد البرزشناسی بابیان اینکه در روزهای ماه محرم، آئین تعزیه در سراسر ایران اجرا می‌شود، افزود: درگذشته و در شب اول محرم مردم در تکیه‌ها، حسینیه‌ها یا خانه بزرگان محله، گرد هم جمع می‌شدند و کدورت‌ها را کنار می‌گذاشتند، آن‌ها همچنین اولین شب سال قمری تعزیه برگزار می‌کردند.
رجبی ادامه داد: ریشه تعزیه هنوز مشخص نشده است، اما گروهی در این خصوص می‌گویند؛ زمانی که ایرانی‌ها دین شیعه را پذیرفتند برای زنده نگه‌داشتن آداب‌ورسوم و برای مقابله با تحریکات عثمانی‌ها، برگزاری مراسمی با اسم‌هایی شبیه‌خوانی، پرده‌خوانی و محله خوانی آغازشده است.
وی با اشاره به اینکه در استان البرز دو پایگاه تعزیه یکی در برغان و دیگری در کلاک وجود دارد، ادامه داد: موزه تعزیه تکیه اعظم کلاک ۴۰۰ نوع لباس و تجهیزات تعزیه دارد که در ایران بی‌نظیر است و البته شهرستان طالقان هم در رشد تعزیه نقش بسزایی داشته است.
یکی از آیین‌هایی که از اهمیت معنوی بالایی در بین مردم استان البرز ازجمله آذری‌زبان ها برخوردار است، مراسم تشت گذاری استرئیس بنیاد البرزشناسی البرز گفت: مراسم سیاه پوشان و اهدای شال عزای حسینی به مداحان، پیر غلامان و هیئت‌های مذهبی هم یکی از مراسم‌های ویژه است که در ایام محرم در استان البرز برگزار می‌شود.
رجبی از برگزاری تجمع بزرگ عاشوراییان در استان سخن گفت و افزود: تشکیل این تجمع بزرگ در روز هشتم محرم و در مرکز شهر کرج یکی دیگر از برنامه‌های عزاداری مردم این دیار است که در این روز هیئت‌های عزاداری در کنارهم با زمزمه نواهای حسینی و تشکیل دسته‌های سینه‌زنی به سوگواری امام حسین (ع) می‌پردازند.
وی در بخش دیگری به برگزاری آئین تشت گذاری اشاره داشت و عنوان کرد: یکی از آیین‌هایی که از اهمیت معنوی بالایی در بین مردم استان البرز ازجمله آذری‌زبان ها برخوردار است، مراسم تشت گذاری است که به‌عنوان نماد سقای کربلا، رود فرات و آب دریغ شده از اهل‌بیت (ع) ویاران امام حسین (ع) در روز اول محرم با اجرای مراسم عزاداری خاص و قرائت دعا انجام می‌شود.
رئیس بنیاد البرزشناسی ادامه داد: در جریان برگزاری این مراسم سوگواری، مردم در مجالس عزاداری تشت‌های آب را بر سرخود می‌گذارند و در پایان آب تشت‌ها به‌عنوان تبرک بین عزاداران توزیع می‌شود.
رجبی بابیان اینکه یکسری سنت‌های ویژه هم در ایام ماه محرم در سطح شهرهای استان البرز انجام می‌شود، گفت: مراسم «حجره‌داران» در اشتهارد یکی از آیین‌های محرم با قدمت ۷۰۰ ساله است که حدود ۴۰۰ سال است در حسینیه صیادیه این شهرستان برگزار می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در مراسم حجره‌داران، هر حجره متعلق به یک طایفه است که در آن عزاداری می‌کنند و با ورود مهمان از آن پذیرایی می‌شود، ادامه داد: ویژگی منحصربه‌فردی که در عزاداری ماه محرم در بین عزاداران اشتهاردی وجود دارد این است که آن‌ها فقط به سینه‌زنی می‌پردازند و به‌هیچ‌عنوان از زنجیر استفاده نمی‌کنند.
مراسم «حجره‌داران» در اشتهارد یکی از آیین‌های محرم با قدمت ۷۰۰ ساله است که حدود ۴۰۰ سال است در حسینیه صیادیه این شهرستان برگزار می‌شودرئیس بنیاد البرزشناسی با برشمردن اینکه در حسینیه «باب‌الحوائج» محله آسیاب برجی کرج هم نخلی مشابه نخل موجود در شهر یزد وجود دارد که متعلق به یزدی‌های مقیم کرج است، گفت: این نخل هرساله توسط عاشقان و عزاداران حسینی در محوطه حسینیه به گردش درمی‌آید
رجبی بیان کرد: مراسم نخل گردانی یکی از پرشورترین مراسم‌های عزاداری امام حسین (ع) در حسینیه باب‌الحوائج شهر کرج است که در شب‌های تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود و طی آن در هر مرتبه، این نخل ۷ دور کامل با ذکر «یا حسین» چرخانده می‌شود.
وی برگزاری مراسم خیمه سوزان را از دیگر آئین البرزی‌ها در ماه محرم برشمرد و گفت: در روز عاشورا بعد از عزاداری و اقامه نماز ظهر عاشورا، مراسم خیمه سوزان به یاد وقایع تلخ بعد از شهادت امام حسین(ع) برگزار می‌شود و در جریان آن کاروان اسرای کربلا به‌صورت نمادین برای نشان دادن غربت و مظلومیت اهل‌بیت ویاران سالار شهیدان در خیابان‌های شهر حرکت می‌کنند.
رئیس بنیاد البرزشناسی بابیان اینکه سینه‌زنی شیلنگه از دیگر مراسم ویژه ماه محرم در استان البرز است، افزود: در این مراسم که از آئین‌های سنتی و مرسوم روستای گلینک شهرستان طالقان است، مهم‌ترین شاخصه تشکیل حلقه‌ای است که در آن هر سینه‌زن با دست چپ کمر سینه‌زن قبلی را گرفته و پس از هر ضربه به سینه در حالت یک‌ضرب پس از یک‌مرتبه و در سه ضرب پس از هر سه ضربه یک‌بار، به سمت جلو خم می‌شود و در ادامه سینه‌زن‌ها با هر ضربه به سینه در همان حال یک گام به سمت راست برمی‌دارند و حلقه مدام برخلاف عقربه‌های ساعت می‌چرخد.
عزاداری بدون زنجیر، طبل و علم در روستای «کش» شهرستان طالقان هم یکی دیگر از مراسم ویژه سوگواری ماه محرم استرجبی با اشاره به اینکه آیین‌های ویژه‌ای چون تعزیه سید الشهداء (ع) هم در روستای میناوند شهرستان طالقان استان البرز برگزار می‌شود، عنوان کرد: به‌خصوص در روز عاشورا به‌طور مفصل به انجام این مراسم تعزیه پرداخته می‌شود و برگزاری آن حدود چهار ساعت به طول می‌انجامد.
وی توضیح داد: مراسم باشکوه تعزیه سالار شهیدان در روستای میناوند شهرستان طالقان موجب شده است تا مردم پایتخت هم برای تماشای آن در این روستا حضور یابند و در چنین مراسم‌هایی، در روستای جوستان طالقان نیز آیین تعزیه در روز عاشورا برگزار می‌شود.
رئیس بنیاد البرزشناسی تشریح کرد: عزاداری بدون زنجیر، طبل و علم در روستای «کش» شهرستان طالقان هم یکی دیگر از مراسم ویژه سوگواری ماه محرم است و نکته قابل تحسین این مراسم، حفظ فرهنگ و سنت‌های قدیمی است که از سوی بسیاری از بزرگان و علما موردحمایت قرار دارد.
رجبی اضافه کرد: در مراسم عزاداری روستای کش وسایل خاصی مانند زنجیر، طبل و علم کاربردی ندارد و در مقابل از اشعار شاعران قدیمی نظیر مرحوم «ناظم دنبلیدی» و شاعران بزرگ که در مدح امامان شعرهای وزین و بسیار با مفهومی ارائه کرده‌اند، استفاده می‌شود و مردم تنها با سینه‌زنی و آن‌هم با خلوص هر چه تمام‌تر به برگزاری این مراسم مشغول هستند.
وی با توضیح اینکه مردم روستای کش با نذورات خود از عزاداران حسینی پذیرایی می‌کنند، ادامه داد: در صبح عاشورا مردم و اهالی این روستا ابتدا، در مسجد گرد هم آمده و بعد از تشکیل دسته عزاداری عازم روستای مجاور یعنی روستای کش رود و بقعه امام‌زاده ابراهیم (ع) می‌شوند و در صحن و حیاط بیرونی آن مکان به سینه‌زنی و عزاداری می‌پردازند.
رئیس بنیاد البرزشناسی در ادامه با تشریح اینکه عزاداری سیدالشهدا(ع) در دیگر روستاهای شهرستان طالقان ازجمله «ویراش» و تکیه «ناوه» هم طبق مراسمی خاص برگزار می‌شود، بیان کرد: این روستاها دو امام‌زاده دارند که دسته‌های مختلف عزاداری در روزهای تاسوعا و عاشورا به بارگاه این امامزاده‌ها آمده و عزاداری می‌کنند.
نظر شما