خبرگزاری مهر، گروه استانها - محمدحسن مقدم نیا: تعاونی‌ها شرکت‌هایی هستند که با پول مردم برایشان اشتغال ایجاد می‌کنند تا گامی مؤثر درراه توسعه بردارند اما مسائل اقتصادی پیش‌آمده در جامعه امروز باعث شده تا بخشی از همین تعاونی‌ها که اساساً برای رفع مشکلات پدید آمده‌اند خود به مشکل بدل شوند. مشکلاتی که امروز تعطیلی یکی پس از دیگری تعاونی‌ها را به همراه دارد و آثار زیان‌بار آن بر اقتصاد استان سمنان غیرقابل‌انکار است.
در سامانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تعریف شرکت تعاونی تولیدی می‌خوانی: «شرکتی است که به‌منظور اشتغال اعضاء در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دام‌پروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر این‌ها فعالیت می‌کند» از سوی دیگر تعاونی‌های توزیعی، خدماتی و آموزشی و ... نیز در زمره دیگر بخش‌های تعاونی هستند پس درواقع بازوان کمک رساننده دولت درزمینهٔ توسعه اقتصادی، رفع بیکاری و سامان‌دهی مسائل مرتبط به تولید «تعاونی‌ها» محسوب می‌شوند اما مزیت‌های استان سمنان در بخش تعاونی چیست‌اند و برای بازگشایی تعاونی‌های تعطیل‌شده باید چه کرد؟
ظرفیت‌های عظیم تعاونی در سمنان
مدیرکل تعاون روستایی استان سمنان درباره ظرفیت‌های تعاونی در این استان به خبرنگار مهر، می‌گوید: این استان درزمینهٔ گردشگری، کشاورزی، معدن و صنعت دارای ظرفیت‌های عظیم است که در گوشه و کنار آن می‌توان با استقرار تعاونی‌ها و با استفاده از ظرفیت‌های مردمی به تولید و توسعه اقتصادی رسید.
تعاونی‌ها در کنار تولید و اشتغال، رسالت بهبود معاش جامعه هدف را نیز دارند احسان عباس پور بابیان اینکه تعاونی‌ها در کنار تولید و اشتغال، رسالت بهبود معاش جامعه هدف را نیز دارند، بیان کرد: استقرار تعاونی‌ها در شهرها و روستاها و همچنین ایجاد آن‌ها برای مخاطبان خاصی مانند زنان، معلولان، دامداران، نجارها و ده‌ها شغل و حیطه دیگر می‌تواند به تحول منجر شود.
وی بابیان اینکه ۱۲۰ اتحادیه فعال تعاونی در استان سمنان وجود دارد، بیان کرد: کشاورزی با ۴۶ واحد بیشترین فراوانی را در بین این اتحادیه‌ها دارد و پس‌ازآن بخش روستایی با ۳۸ تعاونی، تولید با ۲۰ تعاونی و زنان با ۱۶ شرکت در رتبه‌های بعدی هستند.
سهم کم روستاها از تعاونی
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های روستایی زنان استان سمنان اما معتقد است که ما نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌های روستایی‌مان به‌خوبی بهره‌مند شویم، فریبا رامه می‌گوید: ۴۵ هزار و ۸۶۰ خانوار روستایی در استان وجود دارد اما فعال بودن ۱۲ تعاون روستایی باوجود ۲۸۱ روستا بالای ۲۰ خانوار نشان می‌دهد که از ظرفیت تعاون روستایی نتوانسته‌ایم بهره‌مند شویم.
استفاده از ظرفیت‌های تعاونی
ظرفیت ویژه در بخش کشاورزی، گردشگری، منابع طبیعی، منابع انسانی و صنعتی و همچنین معدن و گردشگری در زمره ظرفیت‌های استان سمنان در بخش تولید و اقتصاد هستند و می‌توان سرمایه‌های خرد مردمی را در راستای ارتقاء وضعیت کنونی شهرستان‌های استان و مردم به بهترین نحو مدیریت کرد.
رئیس اداره بازرگانی سازمان تعاون روستایی استان سمنان در پاسخ به این سؤال خبرنگار خبرگزاری مهر که تعاونی‌ها در بخش کشاورزی چه تأثیری در استان داشته‌اند، گفت: برای مثال شبکه تعاون روستایی در استان طی یک ماه اول فصل برداشت گندم در سال جاری ۳۰ هزار تن از این محصول را از بهره‌برداران خریداری کرد که این میزان تا پایان فصل برداشت به بیش از ۵۰ هزار تن نیز افزایش یافت و این‌یکی از تأثیرات بسزای تعاونی‌ها در مقوله کشاورزی استان سمنان است.
وی گفت: هدف از خریداری گندم از طریق شبکه تعاون روستایی تحویل این محصول از تولیدکنندگان در نزدیک‌ترین مراکز تولید استان است که هم به کشاورزان کمک شود و هم بتوانیم زنجیره تولید تا فروش را به یکدیگر متصل کنیم.
تعاونی‌ها نقش ویژه‌ای در تکمیل زنجیره تولید دارند
سید حسن حسینی شاهرودی نماینده مردم شاهرود از آن دست افرادی بود که از همان روز ابتدای انتخاب خود به مقوله تعاونی‌ها نگاه ویژه‌ای داشت، وی در گفتگو با خبرنگار مهر معتقد است تعاونی‌ها می‌توانند مزیت‌های زیادی را داشته باشند که سه رکن اساسی آن یعنی کمک به کشاورزان برای یافتن بازار، کمک به زارع برای تولید و کمک به شهرستان برای صادرات، همواره مطرح است به‌عبارت‌دیگر حسینی شاهرودی معتقد است که جز در سایه تکمیل زنجیره تولید نمی‌توانیم توسعه کشاورزی و صنعتی را به استان سمنان هدیه کنیم و درنتیجه برای نیل به این هدف به تعاونی‌ها و ظرفیت‌های مردمی نیازمندیم.
تعاونی‌ها این امکان را به وجود می‌آوردند که انگور تولیدی شاهرود که از کشاورز ۲۷۰۰ تومان خریداری می‌شود توسط دلالان در تهران به قیمت ۱۷ هزار تومان فروخته نشود وی می‌گوید: تعاونی‌ها این امکان را به وجود می‌آوردند که انگور تولیدی شاهرود که از کشاورز ۲۷۰۰ تومان خریداری می‌شود توسط دلالان در تهران به قیمت ۱۷ هزار تومان فروخته نشود و تمام سود تولید در جیب کشاورزان باشد نه دلالان؛ لذا با حمایت از تعاونی‌های فعال درزمینهٔ تولید می‌توانیم ارزش تولیدات درون استانی را ارتقا دهیم.
حسینی شاهرودی بابیان اینکه ۲۰۰ تعاونی در شاهرود فعال است، تأکید داشت: میانگین برداشت انگور در این شهرستان ۱۱۰ هزار تن، زردآلو ۴۲ هزار تن، سیب ۲۸هزار تن و پیاز ۱۸هزار تن است و لذا این پرسش به وجود می‌آید که چرا تعاونی‌های شهرستان باوجود چنین ظرفیت‌هایی باید تعطیل بمانند؟ این امر نیازمند برنامه‌ریزی و رفع مشکلات است.
تجربه موفق واگذاری امور به تعاونی‌ها
در سال جاری تولید بذر گندم کشاورزان به سه شرکت تعاونی در سمنان، گرمسار و شاهرود و یک شرکت خدماتی واگذار شد که این امر به‌طور امتحانی و باهدف ارزیابی توان تعاونی‌ها صورت گرفت و همان‌طور که شاهمرادی مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید، واگذاری تعهدات ۳۷۴ هکتار اراضی بذر گندم شرکت خدمات حمایتی به بخش خصوصی و تعاونی‌های موجود در استان بر طبق اصل ۴۴ قانون اساسی صورت گرفت.
همان‌طور که دولت سامانه بهین یاب را برای واحدهای تولیدی راه‌اندازی کرد و وام‌های عجیب‌وغریبی را به تولیدکنندگان داد، چنین موردی هم درباره تعاون روی دهد تجربه واگذاری امور به تعاونی‌ها اما مثبت است همان‌طور که یک کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: توزیع بذر، تمهیدات لازم برای تأمین کودهای شیمیایی ماکرو (پرمصرف) و میکرو (کم‌مصرف)، تهیه نخ برای تعاونی‌های قالی‌بافی و ده‌ها مورد دیگر در زمره تجربه‌های مثبت تعاونی‌ها در استان سمنان هستند اما چرا مدیران استانی درصدد رفع مشکلات این تعاونی‌ها برنمی‌آیند باید از آن‌ها پرسید.
هادی طباطبایی می‌گوید: باید همان‌طور که دولت سامانه بهین یاب را برای واحدهای تولیدی راه‌اندازی کرد و وام‌های عجیب‌وغریبی را به تولیدکنندگان داد، چنین موردی هم درباره تعاونی ها روی دهد اما با تسهیل شرایط بیشتر و بهتر، چراکه تعاونی‌ها به دلیل کثرت شان غالباً با مشکلاتی مانند تصمیم‌گیری روبرو هستند اما دولت به‌هرحال باید چاره‌ای برای این امر بیندیشد پس یکی از راه‌های جلوگیری از بسته شدن تعاونی‌ها در استان سمنان واگذاری امور به آن‌ها است.
مشکلات تعاونی‌ها در استان سمنان
تا اینجا دریافتیم که عدم استفاده از تمام ظرفیت‌های استان، عدم توجه به روستاها، عدم واگذاری امور به تعاونی‌ها و عدم تکمیل زنجیره تولید در زمره مهم‌ترین چالش‌های تعاونی‌ها در استان سمنان هستند اما این‌همه ماجرا نیست و تعاونی‌ها با مشکلات دیگری روبرو هستند.
یکی از مشکلات امروز تعاونی‌ها عدم اعتماد نظام بانکی کشور به آن‌ها است که این امر در سایه فقدان نقدینگی لازم در این نهادها، متأسفانه مشکلات عدیده‌ای را پدید آورده است عباس پور مدیرکل تعاون روستایی استان سمنان در ادامه مطالب خود که بخشی از آن را در بالا نیز خواندیم، می‌گوید: کمبود نقدینگی و ضعف مدیریت دو مشکل عمده تعاونی‌ها است که برای رفع آن تزریق به‌موقع منابع مالی و اختصاص تسهیلات بانکی مناسب از سوی دولت پیش‌بینی‌شده اما از سوی دیگر ساختار تعاونی‌ها باید نظام‌مند و بر طبق یک نقشه راه درست تبیین شود تا بسیاری مشکلات این حوزه رفع شود.
وی معتقد است یکی از مشکلات امروز تعاونی‌ها عدم اعتماد نظام بانکی کشور به آن‌ها است که این امر در سایه فقدان نقدینگی لازم در این نهادها، متأسفانه مشکلات عدیده‌ای را پدید آورده است همچنین ریشه بسیاری از ناکامی‌های بخش تعاون ناشی از نبود فرهنگ تعاون به‌مثابه یک‌راه توسعه اقتصادی و اشتغال در کشور است که باید این نگاه تغییر کرده و به شکلی مترقی در جامعه کنونی، نمود دیگری یابد.
۱۲۰۰ تعاونی در استان سمنان وجود دارد
یک هزار و ۲۰۰ تعاونی در استان سمنان ثبت‌شده که ۱.۲ درصد تعاونی‌های کل کشور را شامل می‌شود اما موضوع اصلی غیرفعال بودن بسیاری از این تعاونی‌ها است، مثلاً در شاهرود بیش از ۶۰ درصد تعاونی‌ها تعطیل هستند و این امر حاکی از عدم باور مردم و مسئولان به مقوله تعاونی‌ها است اما از سوی دیگر قوانین تعاون ما نیز متعلق به سال ۱۳۲۸ هستند یعنی ۷۰ سال است که دچار تغییرات خاصی نشده‌اند هرچند در ۷۰ سال مجدداً قانون تعاونی‌ها شاهد افزودن بندهایی بود اما اصولاً خود همین قانون هم‌دست و پابند شده است.
غنیان مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان سمنان اما معتقد است در پنج سال اخیر اقدامات خوبی درزمینهٔ تعاونی‌های استان رقم خورده است و می‌گوید: اقدامات خوبی برای تأسیس تعاونی‌ها صورت گرفته برای مثال در بازه زمانی ابتدای سال۹۵ تا نیمه اول سال۹۶، چهار هزار و ۶۱۱ تعاونی در کشور ایجاد شد که سهم استان سمنان ۶۴ تعاونی معادل ۱.۴ تعاونی‌های تشکیل‌شده کشور است.
وی می‌گوید: بیش از یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در تعاونی‌های کل کشور شاغل هستند که در استان سمنان سهم شاغلان در تعاونی‌ها قریبه به ۲۰ هزار نفر معادل ۱.۲ درصد است همچنین در این استان بیش از هزار و ۲۰۰ تعاونی ثبت‌شده که ۱.۲ درصد کل تعاونی‌ها کشور است.
درنهایت باید گفت تعاونی‌ها رکن اساسی در اقتصاد و تولید هستند هرچند مسئولان استان سمنان هرگز به آمار تعاونی‌های تعطیل‌شده اشاره مستقیم نمی‌کنند اما اگر تناسب کشوری را در این استان نیز در نظر بگیریم از یک هزار و ۲۰۰ تعاونی موجود در استان به‌طور خوش بینانه تنها ۶۵۰ واحد به کار ادامه می‌دهند و ۵۵۰ واحد دیگر تعطیل هستند که با توجه به ظرفیت‌های عظیم تولیدی در این استان به‌واقع جای شگفتی دارد.
نظر شما