به گزارش خبرگزاری مهر، در گزارش کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است: قیمت تضمینی خرید دانه‌های روغنی با توجه به هزینه‌های تولید و مقدار عملکرد محصول در واحد سطح تعیین می‌شود. در حال حاضر قیمت تضمینی خرید دانه در کشور بالاتر از قیمت‌های بازار جهانی این محصولات است.
پایین بودن قیمت در بازار جهانی ناشی از پرداخت یارانه سنگین به‌‌صورت مستقیم به کشاورزان تولیدکننده دانه در آن کشورها است که باعث می‌شود محصول را به قیمت کم عرضه کنند و همچنین با توجه به اینکه بیش از 80 درصد استحصالات دانه‌های روغنی (روغن و کنجاله) از خارج وارد می‌گردد لذا ایجاد تعادل قیمت بین دانه تولید داخل و دانه یا استحصالات وارداتی نیاز به پرداخت یارانه (مابه‌التفاوت قیمت تضمینی و قیمت توافقی خرید توسط کارخانجات) دارد. تأمین این یارانه از محل تعرفه دانه و یا استحصالات دانه وارداتی همواره مسائلی را به دنبال داشته و متولیان امور را مجبور به تغییرات مکرر در قوانین مربوطه نموده است.
در سال جاری براساس مصوبه شورای اقتصاد یارانه مورد نیاز جهت خرید تضمینی دانه‌های روغنی تولید داخل می‌بایست از محل بخشودگی تعرفه واردات دانه خارجی (3 کیلو دانه وارداتی به ازاء خرید یک کیلو داخلی) تأمین گردد. قاعدتاً این بخشودگی می‌بایست بتواند جوابگوی یارانه مورد نیاز خرید دانه داخلی باشد.
دانه‌های روغنی تولید داخل که در چرخه تولید روغن نباتی وارد می‌شود شامل کلزا، سویا، آفتابگردان و مقدار ناچیزی گلرنگ است.
1. تحویل دانه کلزا به کارخانجات از اواخر فروردین ماه شروع و تا اواخر مرداد ماه ادامه یافت. هر چند بهای محصول توسط کارخانجات تحویل گیرنده در این دوره به طور کامل پرداخت نشده است اما منطقی به نظر می‌رسد محاسبات مربوط به سود و زیان و میزان یارانه مورد نیاز خرید دانه براساس قیمت استحصالات (روغن و کنجاله) در 6 ماه اول سال انجام گیرد. محاسبات در این دوره نشان می‌دهد خرید هر کیلو دانه کلزا حدود 5/1242 ریال یارانه نیاز داشته است. کل خرید دانه کلزای تولید داخل برابر 285 هزار تن و مجموع ضرر و زیان (یارانه مورد نیاز) برابر 354.112.500.000 ریال برآورد می‌شود.
2. تحویل دانه سویا و آفتابگردان از شهریور ماه شروع و تا آذرماه ادامه داشته است بنابراین استحصالات آن‌ها در نیمه دوم سال به فروش می‌رسد (پرداخت بهای محصول توسط کارخانجات نیز در نیمه دوم سال انجام شده است) و محاسبات مربوطه می‌بایست برمبنای قیمت استحصالات در نیمه دوم سال انجام شود. براین اساس ضرر و زیان خرید هر کیلو دانه سویای داخلی برابر 281 ریال و مجموع ضرر و زیان حاصله برای خرید 160 هزار تن دانه تولید داخل 44.960.000.000 ریال برآورد می‌گردد. بنابراین مجموع یارانه مورد نیاز برای خرید کلزا و سویا در حدود 399.072.000.000 ریال برآورد می‌گردد.
3. دولت (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، وزارت جهاد کشاورزی و نمایندگان ریاست جمهوری) در جهت حمایت از صنایع روغن‌کشی و تأمین یارانه فوق‌الذکر توافق نموده بودند که به ازاء خرید یک کیلو دانه روغن داخلی 4 کیلو دانه روغن وارداتی مشمول بخشودگی تعرفه گردد و همچنین حقوق ورودی کنجاله سویا از 25 درصد به 30 درصد افزایش یابد مشروط به آنکه کنجاله سویای تولیدی داخل زیر قیمت 3000 ریال توزیع شود. اگرچه این موضوع مورد توافق کتبی وزیر جهاد کشاورزی هم قرار گرفت ولی به اجرا در نیامد و تعرفه کنجاله سویا 25درصد و معافیت 1 کیلو به ازای 3کیلو باقی ماند و مصوبه شورای اقتصاد به گمرکات ابلاغ نگردید.
4. دولت بدون مقدمه، بررسی و کار کارشناسی در تاریخ 28/9/1385 علی‌رغم توافق قبلی تعرفه وارداتی کنجاله سویا را تا پایان فروردین ماه سال 1386 از 25 درصد به صفر کاهش داد که براساس اطلاعات دریافتی تاکنون میزان حدود 500 هزار تن ثبت واردات کنجاله انجام شده است که احتمال افزایش آن بعید به نظر نمی‌رسد براین اساس انگیزه لازم برای واردات دانه روغنی به شدت کاهش یافته و حتی تولیدکنندگان در جهت کسب سود بیش‌تر تمایل به واردات کنجاله سویا دارند که احتمال غیرفعال شدن صنایع روغن‌کشی بعید به نظر نمی‌رسد مضافاً براینکه حذف تعرفه کنجاله سویا طی دو ماه گذشته تاکنون سبب کاهش قیمت کنجاله در بازار به میزان کاهش قیمت تعرفه آن نیز نشده است.
نتیجه‌گیری
به نظر می‌رسد حذف تعرفه واردات کنجاله عجولانه و بدون بررسی دقیق کارشناسی و همه جانبه بوده و می‌بایست میزان تعرفه با مطالعات جامع تعیین گردد.
اگرچه مصوبه اخیر باعث شده تا برای واردات حدود 500هزارتن کنجاله سویا ثبت سفارش گردد اما این واردات بی‌رویه اثرات منفی برای کارخانجات روغن‌کشی دربرداشته و منابع لازم برای پرداخت یارانه توسط دولت به این کارخانجات نیز وجود ندارد. لذا بنظر می‌رسد به منظور حمایت از صنایع روغن‌کشی باید به فوریت برای اصلاح تعرفه واردات کنجاله سویا و دانه روغنی اقدام لازم بعمل آید.
نظر شما