افت ۵/۷ متری آب‌های زیرزمینی/اطلاعات آنلاین در اختیار همه کاربران

یک کارشناس حوزه منابع آب در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: افت سطح آب زیرزمینی در ایالت کالیفرنیا، پدیده‌ای با سابقه است. برترین تولیدکننده محصولات کشاورزی در ایالات متحده با مشکلاتی مانند نشست زمین، افت کیفیت آب زیرزمینی و پیشروی آب شور دریا مواجه است. مجلس کالیفرنیا در سال ۲۰۱۴ قانونی را تصویب کرد تا ادامه این روند را متوقف کند.

محمدرضا گلدانساز افزود: ایالت کالیفرنیا در جنوب غربی ایالات متحده آمریکا واقع شده است. مساحت این ایالت ۴۲۳۹۷۰ کیلومترمربع (تقریباً یک چهارم ایران) است. میزان بارش سالانه در این ایالت از ۳۵۰۰ میلی‌متر در شمال غرب تا کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر در جنوب شرق متغیر است و به طور میانگین ۶۰۰ میلی‌متر در سال است.

وی تاکید کرد: میانگین بارش سالانه در ایران حدود ۲۵۰ میلی‌متر است. بنابراین به طور متوسط میزان بارندگی در کالیفرنیا نسبت به ایران بیشتر است اما توزیع بارش در این ایالت همانند ایران غیریکنواخت بوده به گونه‌ای که در نواحی جنوب و جنوب شرقی این ایالت میزان بارندگی به کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر در سال می‌رسد. این شرایط مشابه نواحی مرکزی ایران است.

این کارشناس حوزه منابع آب با اشاره به اهمیت آب زیرزمینی در کالیفرنیا گفت: علی‌رغم سهم اندک کشاورزی در اقتصاد کالیفرنیا (۵/۱ درصد)، این ایالت بزرگترین تولیدکننده محصولات کشاورزی در آمریکا است. لازم به ذکر است که اقتصاد این ایالت بسیار بزرگ است به‌گونه‌ای که اگر کالیفرنیا یک کشور بود به عنوان پنجمین اقتصاد جهان شناخته می‌شد.

گلدانساز ادامه داد: حدود ۳۰ درصد نیاز شهری و کشاورزی در این ایالت از آب زیرزمینی تامین می‌شود که این مقدار در دوران‌های خشکسالی تا ۴۰ درصد و بیشتر افزایش می‌یابد. طبق مطالعات انجام شده در سال ۱۹۹۵، ۴۳ درصد جمعیت کالیفرنیا برای آب شرب وابسته به آب زیرزمینی هستند. همچنین میزان برداشت آب زیرزمینی در این ایالت در سال ۱۹۹۵ ، ۸/۱۷ میلیارد مترمکعب تخمین زده شده است که معادل ۲۰ درصد کل آب زیرزمینی برداشتی در ایالات متحده آمریکاست.

وی با اشاره به پدیده افت سطح آب زیرزمینی در کالیفرنیا و پیامدهای آن گفت: افت سطح آب زیرزمینی و اضافه برداشت در ایالت کالیفرنیا یک مسأله قدیمی بوده است. سازمان منابع آب کالیفرنیا (Department of Water Resources) به دستور مجلس، در سال ۱۹۸۰ گزارشی برای مشخص کردن محدوده آبخوان‌ها و وضعیت آن‌ها از نظر اضافه‌برداشت منتشر کرده است. در این گزارش ۱۱ آبخوان از ۴۹۹ آبخوان کالیفرنیا دارای «شرایط بحرانی اضافه‌برداشت» شناخته شده‌اند. طبق تعریف این سازمان «یک آبخوان هنگامی در شرایط بحرانی اضافه‌برداشت قرار می‌گیرد که ادامه اقدامات و مدیریت فعلی احتمالا موجب بروز اثرات منفی زیست‌محیطی، اجتماعی و یا اقتصادی شود».

این کارشناس حوزه آب ادامه داد: بر این اساس اگر در یک آبخوان یک یا چند مورد از موارد زیر وجود داشته باشد و یا احتمال بروز آن باشد، آن آبخوان دارای شرایط بحرانی اضافه‌برداشت است: کاهش شدید سطح آب زیرزمینی؛ نشست زمین که در اثر برداشت آب زیرزمینی اتفاق افتاده باشد؛ پیشروی آب دریا به آبخوان در مناطق ساحلی؛ و حرکت آب زیرزمینی با کیفیت پایین به محل مصرف و درنتیجه غیرقابل استفاده شدن آب برای مصارف فعلی.

گلدانساز توضیح داد: در این گزارش شرح مختصری از وضعیت آبخوان‌های دارای شرایط بحرانی ارائه شده است. کمترین اضافه‌برداشت در آبخوان Santa Cruz-Pajaro، ۲۱ میلیون‌مترمکعب در سال و بیشترین اضافه‌برداشت در آبخوان Kern County، ۷۴۰ میلیون‌مترمکعب در سال گزارش شده است. در آبخوان Cuyama Valley در طی ۲۵ سال از سال‌ ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۵، افت سطح آب زیرزمینی از ۱۵ متر تا ۶۰ متر در نقاط مختلف اتفاق افتاده است. مشکلات دیگری نیز مانند نشست زمین، تهاجم آب شور و کاهش کیفیت آب زیرزمینی نیز وجود دارد. در آبخوان Tulare Lake برداشت بی‌رویه باعث نشست زمین به اندازه ۵/۱ متر در طی ۱۳ سال شده است. در آبخوان Eastern San Joaquin County افت سطح آب زیرزمینی باعث جاری شدن آب با کیفیت پایین از نقاط دورتر به سمت چاه‌های بهره‌برداری شده و در نهایت این چاه‌ها رها شده و چاه‌های دیگری در نقاط دیگر حفر شده است.

وی تاکید کرد: طبق مطالعات انجام شده در سال ۱۹۹۵، میزان اضافه برداشت از آب زیرزمینی در این سال، ۱۸۰۰ میلیون مترمکعب تخمین زده شده است. لازم به ذکر است که تا سال ۲۰۰۹، در ایالت کالیفرنیا یک شبکه جامع پایش آب زیرزمینی وجود نداشته است. بنابراین اطلاعاتی مانند میزان اضافه‌برداشت و تغییرات تراز آب زیرزمینی در حوضه‌های آبریز به صورت سالانه وجود ندارد. اما با اجرای طرح پایش سراسری تراز آب زیرزمینی (CASGEM) از سال ۲۰۰۹، این اطلاعات به‌صورت آنلاین در اختیار کاربران قرار گرفته است. بیشترین مشکل افت آب زیرزمینی، در حوضه Tulare Lake وجود دارد و نتایج پایش نشان می‌دهد در نقاطی از این حوضه افت سطح آب زیرزمینی بیش از ۵/۷ متر در سال بوده است.

گلدانساز در پایان یادآور شد: مجلس ایالت کالیفرنیا اخیراَ قانونی را به تصویب رسانده تا در مدت ۲۰ سال بتواند شرایط پایدار را در حوضه‌ها بوجود آورد. در این قانون، تمامی مراحل برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی به عهده سازمان‌های محلی گذاشته شده است. همه این مراحل تحت نظارت سازمان منابع آب کالیفرنیا انجام شده و این سازمان موظف است برای رسیدن به نتیجه مطلوب، سازمان‌های محلی را یاری کند.