به گزارش خبرگزاری مهر، به مناسبت روز بین المللی کتاب و حق تألیف؛ برنامه‌ای با شعار «کودک کتابدوست – قرقیزستان شکوفا» در کتابخانه کودکان و نوجوانان بیشکک برگزار شد. در این برنامه کنسرت موسیقی و مسابقه ملی «هنر کتاب»، نمایشنامه، بازی و سایر اقدامات فکری برای مخاطبان کودک تدارک دیده شده بود.
نورژیگیت قادربیک اف معاون وزیر فرهنگ، اطلاع رسانی و گردشگری قرقیزستان در این مراسم گفت: «فرهنگ کتابخوانی باید تبدیل به عادت زندگی هر انسان شود. از برکت کتاب به علم و دانش، افکار و ارزش‌های معنوی، درک زیبایی و دستاوردهای بشریت دست پیدا می‌کنیم. کتاب به عنوان حامل اطلاعات به هر فرهنگ اجازه می‌دهد آداب و رسوم و سنت‌های خود را به مردمان دیگر معرفی نکند. کتاب دریچه‌ای است به دنیای تنوع فرهنگی.
به گفته رزا سلطان قاضی اوا رئیس کتابخانه کودکان و نوجوانان بیشکک؛ این مراسم همه ساله در طول ۱۰ سال اخیر در بیشکک برگزار شده است. هدف اصلی آن جذب علاقه کودکان برای خواندن، کتاب و ادبیات و کتابخانه است. امروزه نقش کتابخانه فراتر از نقش یک قرائت‌خانه است. کودکان باید مشتاق رفتن به کتابخانه به عنوان یک مرکز گذراندن اوقات فراغت آنان باشند. در کتابخانه امروزی بچه‌ها نه تنها می‌توانند به مطالعه بپردازند بلکه بازی هم کرده و دوستان جدیدی نیز پیدا می‌کنند.
وی تاکید بر دیجیتال سازی را از ویژگی‌های این نمایشگاه عنوان کرد و درباره دلیل این مساله گفت: می‌خواهیم کودکان ما به لحاظ تسلط به دستگاه‌های فنی برتر باشند. در عصر فناوری اطلاعات کودکان نیز باید همگام با عصر قدم بردارند.
همچنین گری لیندن رئیس دفتر نمایندگی آژانس توسعه بین المللی آمریکا (USAID) در قرقیزستان نیز که در این برنامه حضور داشت، گفت: کتاب بهترین یار و یاور شما برای حفاظت و هم افزایی میراث فرهنگی بشریت است. مهم است که کتاب خوانی را از دوران کودکی به بچه‌ها یاد بدهیم.
در چارچوب این برنامه نمایشگاه کتاب و صنایع دستی کودکان نیز برگزار شد. با وجود برگزاری چنین جشن‌هایی اما صنعت نشر در قرقیزستان در سراشیبی سقوط قرار دارد و نویسندگان قرقیزستانی از محروم‌ترین نویسندگان در سطح جهان هستند و تقریباً درآمدی از نوشتن کسب نمی‌کنند و آمار کتابخوانی در قرقیزستان یکی از پایین‌ترین سرانه مطالعه در سطح جهان است.
ملاحظاتی درباره صنعت نشر در قرقیزستان
حداکثر فروش کتاب توسط کتابفروشی‌های قرقیزستان معمولاً در ایام جشن ۲۳ فوریه (روز ارتش و پدر) و ۸ مارس (روز جهانی زن) است که در این روزها برخی کتابفروشی‌ها تا ۳۰ جلد کتاب در روز فروش دارند این در حالی است که در بقیه روزها بیشتر از سه یا چهار جلد کتاب فروش نمی‌رود.
به طور متوسط هر سال در قرقیزستان حدود ۸۰۰-۱۰۰۰ عنوان کتاب با شمارگان کلی ۷۰۰ هزار تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار (با احتساب تیراژ کتب درسی) چاپ می‌شود. این در حالی است که تا سال ۱۹۹۰ میلادی در قرقیزستان هر سال بالای ۱۰ میلیون جلد کتاب منتشر می‌شد. این شمارگان کتاب در مقایسه با صنعت نشر روسیه بیشتر خود را نشان می‌دهد. در روسیه هر سال بالای ۱۲۰ هزار عنوان کتاب با تیراژ بالای ۱۳۰ میلیون جلد منتشر می‌شود.
بر اساس آمار موجود؛ میزان سرانه چاپ کتاب در قرقیزستان نسبت به روسیه ۳۸ برابر کمتر است. این شاخص یکی از پایین‌ترین شاخص‌ها در جهان است.
در سال ۲۰۱۶ میلادی یک هزار و ۲۰۰ عنوان کتاب از جمله ۶۶۴ کتاب به زبان قرقیزی و ۳۶۲ کتاب به زبان روسی و ۱۷۴ کتاب نیز به سایر زبان‌ها در این کشور چاپ و منتشر شده است. از میان ۱۲۰۰ عنوان کتاب ۳۵۶ اثر ادبی، ۹۷ اثر ادبیات کودک، ۳۲۶ اثر علمی-فنی و ۱۶۰ اثر دیگر جز کتاب‌های درسی مدارس و دانشگاه‌ها و آثار متفرقه بوده‌اند. برای مقایسه در سال ۲۰۱۶ در کشور قزاقستان ۴۶۹۱ عنوان و در ازبکستان ۴۰۰۰ عنوان کتاب منتشر شده است.
قرقیزستان از نظر مجهز بودن به کتاب‌های مورد نیاز جامعه یکی از آخرین رتبه‌ها را در میان کشورهای مشترک المنافع دارد. با این حال در بیشکک کم و بیش کتاب منتشر می‌شود اما در شهرستان‌ها این صنعت به کلی از بین رفته است.
در بیشکک هشت ناشر فعال هستند اما اگر فعالیت این ناشران را با معیارها و استاندارهای صنایع نشر رایج در جهان مقایسه کنیم، فقط دو سه ناشر می‌توانند رقابت پذیر تلقی شوند. بقیه ناشران اهدافی مشخص دارند یا کتاب‌های درسی مدارس و دانشگاه‌ها و یا کتاب‌های تخصصی چاپ می‌کنند و هیچکدام از آنها در بازار تأثیرگذار نیستند.
بر اساس آمار سال ۲۰۱۰ میلادی تمامی انتشاراتی‌های قرقیزستان در پایان سال ترازنامه منفی داشته‌اند. دو ناشر بزرگ «تورار» و «بیکتیک» که در مجموع ۲۵ درصد بازار کتاب کشور را تحت پوشش دارند هیچ سودی از چاپ کتاب ندارند. چاپ کتاب برای این ناشران در واقع تبدیل به یک درآمد فرعی شده است که آن هم از روی مسئولیت و رسالت اجتماعی انجام می‌شود و بخش اصلی کار آنها چاپ محصولات تبلیغاتی و فروش کاغذ است. هیچکدام از ناشران قرقیزستانی در حال حاضر ریسک انتشار کتاب را که برای کشورهای خارجی معمول است، نمی‌پذیرند. در نتیجه حق الزحمه‌ای به مؤلفان پرداخت نمی‌شود و نویسندگان قرقیزستان از محروم‌ترین اعضای خانواده قلم در سطح جهان هستند.
این گزارش را رایزنی فرهنگی ایران در ازبکستان تهیه کرده است.
نظر شما