به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات ماه و خورشید کتاب «درآمدی بر پساساختارگرایی» نوشته کاترین بلزی را با ترجمه‌ای از فرزاد بوبانی در شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۱۷۸ صفحه و بهای ۳۵ هزار تومان منتشر کرد. کتاب پنج فصل دارد که عناوین آنها به ترتیب به این شرح است: «آفریده‌های تفاوت»، «تفاوت و فرهنگ»، «تفاوت و میل»، «تفاوت یا حقیقت» و «تمرد». کاترین بلزی یکی از مهم‌ترین چهره‌ها در نظریه‌های انتقادی است و پیش از این کتاب نیز آثار دیگری از او مانند «فرهنگ و امر واقعی نظریه‌پردازی نقد فرهنگی»، «عمل نقد» و «آینده‌ای برای نقد» نیز به فارسی ترجمه شده بودند.
مترجم در مقدمه خود بر این کتاب نوشته است: «در سال‌های اخیر کتاب‌ها و مجموعه‌های مقدماتی متعددی دربارۀ حوزه‌های گوناگونِ نظریۀ ادبی باب شده‌اند که با یدک کشیدن عنوان «درآمدی بر…» تلاش داشته‌اند تا کلیّاتی دربارۀ موضوع مورد بحث ارائه دهند و خواننده را با مقدمات و مبانی آن موضوع آشنا سازند. این اتفاق هم فرخنده است و هم نامبارک. فرخنده است چون به‌هرحال زمینه‌ای را فراهم می‌آورد تا آرا و اندیشه‌های نظریه‌پردازان فلسفه، ادبیات و فرهنگ معرفی گردد و راه برای مطالعات بعدی اندکی هموارتر شود؛ اما نامبارک است چون فروکاستنِ این نوع جریان‌ها و نظریه‌ها به یک کتاب مقدماتی کم‌حجم، بی‌شک خطر ساده‌سازی و ساده‌انگاری را در پی دارد. این نقصان را می‌توان از سوءتفاهم‌هایی که دربارۀ اندیشۀ متفکرانی چون دریدا، لکان، بارت، کریستوا و دیگران وجود دارد به‌خوبی حس کرد. آن خطر و این نقصان به ما هشدار می‌دهند که نه‌تنها نباید صرفاً به کتاب‌هایی این‌چنینی قناعت کنیم، بلکه باید در پی تقویت جریانی باشیم که به ترجمه، بررسی و تفهیم اصل آثار اهمیت می‌دهد.»
اما در نهایت مترجم دو دلیل عمده را برای ترجمه خود از این کتاب به این شرح ذکر می‌کند: دلیل نخست، جایگاه و اعتبار نویسندۀ کتاب است. کاترین بلزی پیش از پیوستن به دانشگاه داربی، استاد ادبیات انگلیسی و مطالعات فرهنگی در دانشگاه سوانسی در ولز (۲۰۱۴-۲۰۰۶) بود و مدت‌ها نیز ریاست «مرکز پژوهشی نظریۀ انتقادی و فرهنگی» را در دانشگاه کاردیف (۲۰۰۳-۱۹۸۸) بر عهده داشت. او که سال‌ها پیش با کتاب درخشان عمل نقد به خوانندگان فارسی‌دان معرفی شد، متفکر، منتقد و پژوهشگر هوشمندی است که در کنار افرادی چون جاناتان دالیمور و آلن سینفیلد، هستۀ جریانی را تشکیل داده که با نام «ماتریالیسم فرهنگی» شناخته می‌شود- که خود یکی از گفتمان‌های پرقدرتِ نقادی ادبی و فرهنگی در چند دهۀ اخیر بوده است. بنابراین، روایت او از پساساختارگرایی می‌تواند روایتی بسیار قابل اعتنا باشد.
دلیل دوم این است که بلزی کار خود را به تنها یکی از انواع نظریه‌های ادبی و فرهنگی محدود کرده است. اگرچه خودِ جریان پساساختارگرایی آن‌قدر متنوع و ناهمگون است که تقلیل‌ناپذیر می‌نماید اما بلزی تلاش کرده تا با ردگیریِ چند مفهوم مرکزی-به‌ویژه «تفاوت» - در کار اندیشه‌گران مختلف و با ارائۀ تصاویر و مثال‌هایی از داستان‌های کودکان، شعر، فیلم، نقاشی و رمان این جریان را بهتر بشناساند. با وجود این‌که وی فضای اندکی در اختیار داشته، اما حتی‌الامکان از ساده‌سازی پرهیز کرده و با دقت تمام و زبانی موجز به تشریح مطلب پرداخته است. البته، یادآوری این نکته ضروری است که این کتاب از سری کتاب‌های انتشارات دانشگاه آکسفورد با عنوان فرعی «درآمدی بسیار مختصر» است و همچون دیگر آثار این مجموعه، خوانندۀ عام را مد نظر دارد. درنتیجه، انتظار بحث‌های فنی و مبسوط از آن نمی‌رود. باوجوداین، به گمان‌ام خواندن آن برای اهل فن نیز بی‌فایده نخواهد بود.
نظر شما