به گزارش خبرگزاری مهر، ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سخنرانی خود در کنفرانس بین‌المللی «از همکاری‌های ادیان و تمدن‌ها به همگرایی بشری» (۲۹ خرداد ۱۳۹۸) در اتریش با اشاره به موضوع «عقلانیت دینی، عامل همگرایی» گفت: آمریکا با حمایت‌های تدارکاتی و پرورش و آموزش گروه‌های تروریستی، جهان و منطقه را به سمت تروریسم و خشونت سوق داده است.
وی افزود: در باور اسلامی، عقل عهده‌دار نشان دادن راه صحیح از ناصحیح است، از همین رو می‌توان گفت «خداوند عقل را در وجود بشر برای نجات از گمراهی قرار داده است»؛ چراکه توجه به عقلانیت و بهره گرفتن از عقل خدادادی، انسان را از جهالت دور می‌کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: جهالتی که امروز در جهان مشاهده می‌شود نوعی جهالت مدرن است که با علم نیز سازگاری یافته است. مقدس‌سازی رفتارهای خشونت آمیز به وسیله برداشت‌ها و تفسیرهای غلط از نصوص دینی، سبب شده است که جهالت مدرن پدید آید.
ابراهیمی ترکمان ادامه داد: فطرت بشر با خشونت سازگاری ندارد و در هر زمانی که خشونتی را مرتکب شود عذاب روحی و عذاب وجدان او را احاطه می‌کند، جاهلان مدرن برای رهایی از چنین عذابی، می‌کوشند رفتار خود را بر آمده از یک باور دینی تلقی کنند تا از چنین عذاب‌هایی رهایی یابند و نتیجه چنین رفتاری، چهره‌سازی مشوه از دین است.
وی همچنین با اشاره به عدم توسعه اخلاق در دوران مدرن گفت: رشد علمی بشر در سال‌های اخیر به صورت فزاینده و با سرعت، پیش رفته است اما در کنار این پیشرفت‌ها، اخلاق و صلح در جهان به قهقرا کشانده شده است. مهمترین ویژگی عقل، شناخت حقایق و تشخیص حق از باطل است و فقدان آن در روایات اسلامی به فقر تعبیر شده است.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ادامه سخنان خود، یکی از مظاهر جهالت مدرن را خود مطلق انگاری و گاه خود خدا پنداری دانست و گفت: انسان خود مطلق انگار خود را جای خدا می‌نشاند و قضاوت‌های قطعی خود را مقدس شمرده و انجام آنها را فریضه می‌پندارد.
مصیبت‌های خودمطلق انگاری
ابوذر ابراهیمی ترکمان در بخش دیگری از سخنان خود به علت‌های عدم شکل گیری گفت‌وگو در جهان مدرن میان تمدن‌ها اشاره کرد و گفت: انگاره‌های خود مطلق انگاری، جایی برای نیاز و احترام به اندیشه دیگران باقی نمی‌گذارد و در چنین وضعیتی صلح از دایره انگاره‌های فرد خود مطلق پندار بیرون می‌رود، زیرا پیش فرض صلح، پذیرش احترام به اندیشه دیگران و خروج از مطلق انگاری است. به همین دلیل با آنکه رشد علمی وجود داشته است اما به دلیل خود مطلق انگاری‌ها، رشد عقلی تحقق نیافته است و همین سبب پیدایش جهالت مدرن است که آثار آن دوری از معنویت و اخلاق است.
وی افزود: در جهالت مدرن اصالت لذت بر سایر شئون انسانی چیره می‌شود. متأسفانه جاهلیت مدرن به سلاح علم و دانش مجهز گشته و سرعت آثار تخریبی‌اش بیش از دوران جاهلیت بدوی است. در دوران جهالت بدوی، آثار تخریبی جهالت از خود فرد و اطرافیان و نیز تا حدودی از منطقه‌اش فراتر نمی‌رفت اما جهالت مدرن امروز فراگیر شده و جهان را در کام خود فرو برده است.
ابراهیمی‌ترکمان همچنین با اشاره به بنیان‌های صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز در فرهنگ اسلامی گفت: در فرهنگ اسلامی، رفتارهای انسان از باورهای او سرچشمه می‌گیرد. به همین دلیل دین اسلام ابتدا باور انسان‌ها را به خداوند و آخرت؛ با ارجاع به فطرت خداجویی تقویت می‌کند و سپس آنها را به سوی اعمال صالح هدایت می‌کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی جهالت مدرن در عصر کنونی را مهمترین عامل دوری انسان از صلح و مدارا و همگرایی عنوان کرد و گفت: وظیفه عالمان و کسانی که سخنانشان در دیگران نافذ است، این است که به زدودن جهالت از پندار و کردار جوامع بیاندیشند و راه‌های عملی برای برون رفت از چنین وضعیتی را تبیین کنند.
وی ادامه داد: در منطق قرآن کریم نیز، غفلت از باطن دین به عنوان علت عدم پای‌بندی به دین و در نتیجه عدم ارتکاب اعمال صالح ذکر شده است. اگر اخلاق و معنویت را، باطن دین بدانیم؛ در عصر کنونی مظاهر مادی از تمرکز انسان به معنا و باطن عالم و نیز حقیقت هستی کاسته است، زیرا اساس معنویت بر تمرکز استوار است.
ابراهیمی‌ترکمان خاطرنشان کرد: انسان فاقد تمرکز که اندیشه‌اش در ظاهر اشیا متوقف می‌شود؛ نمی‌تواند از ظاهر عبور کرده و به باطن راه یابد. انسان ظاهربین همه چیز را در محیط دید جسمانی خود می‌پذیرد اما انسان معناگرا به شهود که کار دل است، روی می‌آورد.
وی در ادامه خرد را لازمه زیست درست در جهان خواند و گفت: انسان برای درست زیستن به خرد نیازمند است اما برای آرام زیستن نیاز به توجه به معنویت دارد. بازگشت تؤام به خرد و معنویت می‌تواند غبار غفلت را از جان آدمی پاک کند و اندیشه محبت به دیگران را در وجود او به اندیشه برتر مبدل کند و صلح و همزیستی مسالمت آمیز را به دنبال بیاورد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی یادآور شد: انسان به دست خود، خود را در رنج بی شمار فرو می‌غلطاند و با خود دشمنی می‌کند و کسی که با خود دشمن باشد، نمی‌تواند با دیگران در صلح باشد. پس باید ابتدا انسان را با خودش آشتی داد و سپس انتظار صلح از او داشت و آشتی انسان با خود تنها با بازگشت به خرد و معنویت میسر است. همگرایی و اتحاد بشری در گرو بازگشت به خردورزی و عقلانیت است و امیدواریم این اجلاس بتواند راهکارهایی را به بشریت هدیه کند.
مرکز بین‌المللی همکاری ادیان و تمدن‌های باکو در ادامه برگزاری موفق کنفرانس‌های بین‌المللی در کشورهای آلمان و اسپانیا (۲۰۱۸)، این کنفرانس بین‌المللی را با همکاری وزارت امورخارجه جمهوری آذربایجان و اتریش در وین پایتخت اتریش، برگزار می‌کند.
نظر شما