"نوروز" وقت خواب تلویزیونی‌ها آمد ؛ گزارشی از فیلم‌های تلویزیون در تعطیلات سال نو

به گزارش خبرنگار مهر، طی چند سال اخیر تلویزیون هنگام فرارسیدن تعطیلات ابتدای سال تدارک گسترده ای برای تولید و پخش برنامه های مختلف در نظر می گیرد که پخش تعداد زیادی فیلم سینمایی داخلی و خارجی یکی از آن برنامه هاست. البته تعداد فیلم های خارجی پخش شده بسیار زیادتر از آثار داخلی است، اما هر سال تعدادی اثر سینمایی ایرانی هم پخش می شود تا رسانه ملی اهتمام خود را به سینمای ملی نیز نشان دهد.

امسال، همانند نوروز سال های گذشته، تلویزیون پخش فیلم های سینمایی خود را بر اساس برنامه ای از پیش تعیین شده از حدود 29 اسفند 85 آغاز کرد و این روند را تا 17 فروردین امسال همچنان ادامه خواهد داد. هر کدام از شبکه های تلویزیونی هر روز یک فیلم را پخش می کند که با این حساب طی 18 روز حدود 90 فیلم از تلویزیون پخش شد که از این میان حدود 15 اثر سینمایی از ساخته های کشورمان بود.

نمایی از فیلم "وقتی همه خواب بودند"

"اینجا چراغی روشن است" رضا میرکریمی، "وقتی همه خواب بودند" فریدون حسن پور، "خیلی دور خیلی نزدیک" رضا میرکریمی، "بید مجنون" مجید مجیدی، "مجردها" اصغر هاشمی، "با هم در خانه" بهمن زرین پور، "چند می‌‏گیری گریه کنی" شاهد احمدلو، "به نام پدر" ابراهیم حاتمی کیا، " تنگنا " علیرضا بذرافشان، "جایزه" مهران مدیری، "زیر نور ماه" رضا میرکریمی، "باغ‌‏های کندلوس" ایرج کریمی، "یک بوس کوچولو" بهمن فرمان آرا، "زیارت" صادق کرمیار، " قتل آنلاین" مسعود آب پرور و "زن بدلی" مهرداد میرفلاح فیلم های ایرانی هستند که طی نوروز امسال از شبکه های یک تا پنج سیما پخش شدند.

نگاهی گذرا به این فیلم ها که تعدادی از آنها برای چندمین بار است که از تلویزیون پخش می شوند، نشان می دهد که مدیران تلویزیون هنگام انتخاب این فیلم ها کمترین توجه را به انعکاس نوروز به عنوان یکی از تعطیلات رسمی و ملی در تلویزیون داشته اند. البته باید به این مسئله توجه داشت که بسیاری از این آثار به جهت مضمون جزو فیلم های شناخته شده و قابل اعتنا سینمای کشور محسوب می شوند و پخش آنها از تلویزیون می تواند در توجه بیشتری مخاطبان به سینمای ملی کمک کند. اما هر کدام از این آثار باید در زمانی پخش شوند که بیشترین تاثیر را داشته باشند.

مخاطبانی که هنگام نوروز مشغول دید و بازدید هستند و فرصت تماشای تلویزیون به صورت پراکنده را دارند، باید در موقعیت و شرایطی قرار بگیرند که هنگام مهمانی های نوروزی نیز این فیلم های توجه آنها را جلب کند و از تماشای فیلم لذت ببرند. اما مضمون بسیاری از آثار پخش شده حایز این شرایط نیستند. این موضوع به خود فیلم هم لطمه می زند. زمانی که همه انتظار دارند فیلم های طنزآمیز و شاد تماشا کنند، پخش فیلمی که به مسایل ماورایی در بستر غم آلود می پردازد یا فیلمی که به ژانر دفاع مقدس مربوط می شود یا حتی اثری سینمایی که مسایل تلخ اجتماعی را به تصویر می کشد و به مسئله مرگ توجه دارد، رغبتی برای تماشا در بیننده ایجاد نمی کند.

نکته دیگری که در انتخاب فیلم های سینمایی ایرانی از نظر مدیران تلویزیون کاملا دور مانده، کیفیت نسبی فیلم هاست. بسیاری از فیلم های کمدی یا سرگرم کننده ایرانی که نوروز امسال پخش شد، از جمله آثار کم ارزش سینمای ایران محسوب می شود. این دست آثار که به جهت ارزش کیفی حتی از فیلم های تلویزیونی نیز در سطح پائین ترین قرار دارند، در وهله نخست ارزش و اعتبار سینمای ملی را کاهش می دهد و در وهله بعد امکان برقراری ارتباط مخاطب را تلویزیون را می گیرد. فیلم هایی که در اکران عمومی نیز با شکست مواجه شده اند و در نقدهای مطبوعاتی نیز در زمره آثار بی کیفیت قرار گرفته اند.

تلویزیون با انتخاب ساعت پخش متفاوت در صبح، ظهر، بعد از ظهر و شب سعی کرده بود شرایطی فراهم آورد که بینندگان امکان بیشتری برای تماشای تلویزیون به دست آورند، اما این زمان ها به جای افزایش سطح استفاده مخاطبان از فیلم های سینمایی، نوعی پراکندگی را به وجود آورده بود که تماشای این آثار را دشوار می ساخت. به این جهت که تلویزیون زمان های پرمخاطب خود را در اختیار برنامه های سرگرم کننده، مسابقه ها و برنامه های گفتگویی قرار داده بود. در هیچ دوره ای پخش فیلم های سینمایی در ساعت یک و پنج بعد از ظهر یا حدود نیمه شب زمان پرمخاطبی برای تلویزیون محسوب نمی شود.

شبکه های مختلف تلویزیون با توجه به وظایفی که بر عهده آنها گذاشته شده و با تقسیم بندی های نسبی مخاطبان خود در پخش فیلم شیوه های متفاوتی را به کار می گیرند. حذف صحنه هایی که از نظر مدیران تلویزیون غیرفرهنگی یا غیراخلاقی محسوب می شود نیز تا حدودی در بین شبکه ها متفاوت است، اما طی نوروز امسال تقریبا تمام فیلم های سینمایی ایرانی با حذف برخی از صحنه ها یا تعدادی دیالوگ و گاهی موسیقی کل فیلم مواجه شدند که به کیفیت این آثار لطمه جدی زد. چنانکه تماشای فیلم را برای افرادی که این آثار را در سینمای دیده بودند، غیرقابل تحمل می کرد و بینندگانی که برای نخستین بار به تماشای این آثار می نشستند، هیچ لذتی از دیدن این فیلم های نمی بردند و به سینمای ملی بدبین می شدند.

بی توجهی در تناسب مضمون و فضای فیلم های سینمایی خارجی با شروع سال جدید و دل انگیزی بهار نیز به طور کامل به چشم می خورد. پخش فیلم های "مادر را از قطار پیاده کن"، "استالینگراد"، "وکیل هادساکر"، "دشت باز"، "شمشیر بدون سایه"، "تیغ پنهان"، "بازی مرگ"، "الماس خونین"، "بینوایان"، "جنگجوی حرفه‌‏ای"، "خانه‌ خنجرهای پران"، "افسانه" و "دیوار آتش" با عید مناسبت ندارد. مهمتر اینکه چنین فیلم هایی را در هر زمان دیگری نیز می توان پخش کرد. چون شرایط بالقوه جذب مخاطب را دارند.

تلویزیون برای پخش فیلم خارجی در نوروز به زمان ساخت و شهرت فیلم توجه می کند. در عین حال مدیران رسانه ملی دنبال شرایطی هستند که فیلم ها از مضمون متفاوتی برخوردار باشند و تنوع در کشور سازنده آثار به سمتی سوق پیدا کند که مخاطبان با تمام فرهنگ ها آشنا شوند. همچنین طی چند سال اخیر تاحدودی فضای پخش آثار باز شده و روابط انسانی میان افراد با حذف کمتری پخش می شوند. اما همچنان حک و اصلاح برخی از فیلم ها آنها را تبدیل به اثری بی ارزش می کند. در این میان رویکرد تلویزیون به سمت فیلم های سینمایی انیمیشنی و آثاری که از وجهی فانتزی یا خنده دار برخوردارند، نتیجه به مراتب بهتر در جذب مخاطب داشته است.

طی سال های اخیر شرایط دوبله ایران با افت چشمگیر کیفیت مواجه شده، اما فیلم های دوبله شده برای نوروز از اشتباههای عجیب در ترجمه، دوبله و گاه صداگذاری برخوردارند که اگر تلویزیون فیلم های را با زیرنویس پخش کند، مخاطب لذت بیشتری از تماشای آثار می برد. به خصوص که در زمینه صداگذاری افکت ها و موسیقی به اندازه ای بد عمل می شود که گاه فقط دوبله دیالوگ ها به گوش می رسد و در برخی موارد به خاطر تغییر موسیقی فیلم و میکس نامناسب، دیالوگ ها نامفهوم شنیده می شوند.

تلویزیون در پخش فیلم های سینمایی ایرانی و خارجی با مشکلات زیادی مواجه است که به همین خاطر از مدتی قبل به سمت ساخت فیلم های تلویزیونی تمایل پیدا کرده است. اما از میان فیلم هایی که خود تولید کرده است نیز آثار اندکی نوروز امسال از تلویزیون پخش شد که کیفیت خوبی نداشتند. برای نمونه بر اساس مجموعه طنز "جایزه بزرگ" که بهار گذشته از تلویزیون پخش شد، یک فیلم تلویزیونی ساخته شده است که 17 فروردین امسال از تلویزیون پخش می شود. این سریال در زمان پخش با انتقادهای زیادی مواجه شد و مخاطبان خاص و عام نسبت به کیفیت آن مطالبی را مطرح کردند.