به گزاری خبرگزاری مهر، حامد کرزای فعالی سیاسی افغانستان و رئیس جمهور اسبق این کشور مهمان مرتضی غرقی در جدیدترین برنامه تلویزیونی «بدون مرز» بود.
او گفت ایران بازوی صلح افغانستان است و از کشورمان می‌خواهد تا برای تحقق و به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح تلاش کند.
رئیس جمهور اسبق افغانستان به ۱۷ سال حضور نظامی آمریکایی‌ها در کشورش اشاره کرد و گفت همیشه با سیاست‌های آمریکا مخالف بوده است چون شعار و عملشان هیچوقت یکی نبوده است. کرزای گفت آمریکایی‌ها با شعار برقراری امنیت و زندگی بهتر به افغانستان آمدند اما نتیجه حضور آنها جز بمباران خانه‌های مردم، ناامنی و نابود شدن زندگی مردم عادی چیز دیگری نبوده است.
متن کامل این گفتگو در ادامه منتشر می‌شود.
*اخبار ضد و نقیضی از افغانستان به گوش می‌رسد. از یک طرف اقدامات کور تروریستی از سوی تروریست‌ها علیه مردم افغانستان انجام می‌شود و از طرف دیگر روند مذاکرات صلح در جریان است. اکنون ۱۷ سال از حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان می‌گذرد و افغانستان همچنان ناآرام است. چه اتفاقی افتاده است که آمریکایی ها در حال حاضر به فکر برگزاری مذاکرات صلح هستند؟
متاسفانه مردم افغانستان در سالهای اخیر رنج بسیاری کشیده‌اند. حملات تروریستی، آمدن داعش به افغانستان و کشتار در هر قسمت از کشور، مردم افغانستان را به سطوح آورده است. مردم دنبال راه نجات هستند. اینها یک طرف قضیه است. طرف دیگر کوشش های تازه با حضور طالبان، شورای صلح افغانستان و... برای مذاکرات صلح است. ما این تلاش را حمایت و تشویق می‌کنیم تا این شورا کار کند و افغانستان به صلح برسد.
مسئله دیگر کوشش تازه آمریکا توسط آقای خلیلزاد برای اجرای صلح است. ما امیدوار هستیم حقیقی باشد و آنها واقعا درپی برقراری صلح در افغانستان باشند تا این صلح از راه مذاکره بین افغانستانی‌ها و در تفاهم با کشورهای منطقه اتفاق بیفتد. اگر آمریکا در افغانستان صلح می‌خواهد این صلح بدون تفاهم با همسایه های افغانستان مخصوصا ایران و پاکستان ممکن نیست. امیدواریم کوشش آمریکا شامل این شرایط باشد.
*برخی معتقدند آمریکا در افغانستان شکست خورده اما گروهی از کارشناسان هم معتقدند که آنها دنبال بازی جدیدی در کشور شما هستند با عنوان مذاکره صلح هستند. نظر شما چیست؟
هر دو دیدگاه وجود دارد. ناامنی افغانستان باعث شکست آمریکاست. آمریکا هدفش را امنیت، بهبود وضعیت زندگی مردم و ثبات مردمسالاری در افغانستان اعلام کرده بود اما هیچکدام از این اهداف محقق نشد. مردم افغانستان برای بار اول در تاریخ کشورمان به حضور نیروهای خارجی نظامی روی خوش نشان دادند. اکثریت مردم بعد از سالها اشغال ضمنی و خونریزی دنبال رهایی بودند. روزهای اول خوب بود اما بعدا دیدید که کار برعکس شد. افغانستان در هر حالتی دنبال صلح است و البته نمی‌خواهد محل تقابل قدرت‌ها باشد بلکه مایل است تا محل تفاهم آنها باشد. اگر این تفاهم ایجاد شود هم برای آمریکا خوب است هم برای افغانستان.
*اگر استراتژی آمریکا علیه افغانستان ثابت مانده باشد و فقط تاکتیک آن تغییر کرده باشد بازهم صلح در افغانستان محقق نخواهد شد.
اگر استراتژی آنها ادامه جنگ در افغانستان و استفاده از خاک ما برای منافعشان باشد قطعا این صلح محقق نخواهد شد و نقشه آمریکا افشا می‌شود. اما اگر آمریکا به سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ برگردد که در همکاری مطلق با منطقه و کشورهای منطقه مخصوصا ایران همه برای صلح تلاش می کردند، در اینصورت شانس موفقیت وجود دارد. ما دنبال تقابل قدرت‌ها نیستیم و نمی‌خواهیم افغانستان محل جنگ‌های غیر مستقیم و نیابتی کشورهای مختلف باشد.
*برخی کارشناسان معتقدند استراتژی آمریکا عوض نشده چون هنوز با کانون تروریست در منطقه یعنی عربستان و کشورهای دوست آن کاری ندارد و مقابله‌ای نمی کند. آمریکا سراغ عربستان نرفته و حالا سراغ افغانستانی آمده که خود قربانی تروریسم است.
زمانی که سازمان ملل آمریکا را موظف کرد تا به افغانستان برود و با تروریسم مبارزه کند،ما مردم حضور آنها را در افغانستان پذیرفتیم. در ابتدا موفقیت های خوبی هم نصیب کشورمان شد از بازسازی گرفته تا تعلیم و تربیت جوانان. در آن مقطع ایران و عربستان هم همکار و همراه افغانستان شدند و کمک های مهمی کردند ولی بعدتر دیدیم که آمریکا به لانه تروریست‌ها در کشورهای همسایه مثل پاکستان هیچ توجهی نکرد که باعث ناکامی های امروز در رسیدن به صلح و امنیت پایدار شد. اگر آمریکا در افغانستان دنبال صلح پایدار است راهش تفاهم با مردم افغانستان، اجازه دادن به مذاکره بین افغانستانی‌ها و همکاری مستقیم و صادقانه با همسایگان ما مخصوصا ایران است. ایران و آمریکا با هم سازگار نیستند؛ آمریکا باید به ایران ثابت کند که از خاک ما علیه ایران استفاده نخواهد کرد. این همکاری برای صلح ضروری است. تمام این مذاکرات باید در شفافیت کامل باشد و مردم افغانستان در جریان امور باشند. در اینصورت است که ما با آمریکایی‌ها همکاری خواهیم کرد.
*آقای خلیلزاد در قطر با طالبان مذاکره کرد، در مسکو هم نشستی برگزار شد که کشورهای همسایه حضور داشتند اما نمایندگان دولت افغانستان حضور نداشتند. فکر می‌کنید روسیه و آمریکا که امروز برای مسئله افغانستان تلاش می کنند دنبال رقابت‌های بین خود هستند یا نگاهشان این است که واقعا امنیت در کشور شما برقرار شود؟
تلاش ما این است که کشورمان را از رقابت کشورهای بزرگ در امان نگهداریم. افغانستان باید جای تفاهم باشد نه تقابل. یکی از دستاوردهای حکومت من بر افغانستان این بود که افغانستان محل همکاری و تفاهم بین کشورها حتی میان آمریکا و ایران بود. امیدواریم آمریکا به این حالت برگردد. ما روسیه و آمریکا را به همکاری در افغانستان دعوت می‌کنیم تا هم مذاکرات مسکو و هم مذاکرات آقای خلیلزاد به برقراری صلح پایدار ختم شود.
*شما سالها با آمریکایی‌ها کار کردید و آنها را می‌شناسید. فکر می‌کنید استراتژی آنها در منطقه چیست؟ آنها از یک طرف در سوریه از تروریست‌ها حمایت می‌کنند و مقابل کشتار هزاره‌ها در افغانستان سکوت می‌کنند اما نهایتا اعلام می کنند دنبال مذاکرات صلح هستند.
من با عملکرد آمریکا در افغانستان شدیدا مخالف بودم و در تضاد با آن بودم چون شعار و عمل آنها یکی نبود. شعارشان امنیت بود اما عملشان بمباران خانه‌ها و نابودی زندگی مردم افغانستان بود. هر وقت آمریکا برنامه جدیدی برای صلح آغاز کند ما طرفداری و همکاری می‌کنیم. نیت آمریکا را نمی‌توانم تفسیر کنم اما آرزو می‌کنم که برای عزت، امنیت و سلامت مردم ما همکاری کند. آمریکا باید درک کند که افغانستان همسایگان بزرگی که دارد که همه صاحب منطق و ایده هستند. افغانستان دنبال دوستی با همسایگانش است و تلاش آمریکا نباید برخلاف این دوستی‌ها و روابط منطقه‌ای باشد.
*ایران تمایل دارد در افغانستان صلح باشد چون هم مرز با کشور شما هم هست. شما در روزها و هفته‌های گذشته با آقای ظریف هم دیدار داشتید. مشخصا برای برقرار صلح در افغانستان چه خواسته‌ای از ایران دارید؟
ایران در افغانستان بازوی صلح است چون صلح ما تاثیر مستقیمی در وضعیت ایران دارد، علاوه بر اینکه هم مرز هستیم، هم زبان هستیم و فرهنگ مشترکی داریم. ایران همیشه همکار مردم افغانستان برای برقراری صلح بوده است که باید از رهبر و مردم ایران تشکر کنم.
ما به آمریکایی‌ها برای برقراری صلح لبیک گفتیم و همکاری می‌کنیم اما مراقب هم هستیم تا معامله دیگری صورت نگیرد و اتفاقاتی که بعد از خروج شوروی رخ داد تکرار نشود. امروز از ایران می‌خواهیم تلاش‌های مختلف برای برقراری صلح در افغانستان را حمایت کند و برای ثبات و امنیت افغانستان تلاش کند؛ همچنین از ایران می‌خواهیم برای تقویت حکومت، وحدت ملی و دولت افغانستان کمک کند. تاکنون ایران همکار برقراری صلح بوده است. قطعا اختلافات مهمی بین ایران و آمریکا وجود دارد اما ما دیده‌ایم که ایران برای صلح افغانستان با آمریکا هم همکاری کرده است. امیدوارم این همکاری ادامه دار باشد اما اگر دوباره آمریکایی‌ها صادق نباشند، ما افغانستانی و شما ایرانی‌ها می‌دانیم که چطور باید رفتار کنیم.
*آمریکا همه فشارهای تحریمی را علیه ایران اعمال کرده است. ارزیابی شما از وضعیت فشارهای امروز علیه ایران چیست؟
ما شدیدا مخالف تحریم های آمریکا علیه ایران هستیم. ابدا این تحریم‌ها را قبول نداریم. توصیه ما به آمریکایی‌ها این است که این رفتار درستی در همکاری‌های بین‌المللی نیست. تصور امروز مردم از آمریکا این است که با یک کشور زورگو روبرو هستند. افغانستان پیرو تحریم‌های آمریکا علیه ایران در هیچ زمینه‌ای نیست.
*چند هفته دیگر انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برگزار می‌شود. شرایط سیاسی داخلی کشورتان را چطور تحلیل می‌کنید؟
شرایط امروز متاسفانه برای مردم خوب نیست. کشور ما در یک حالت ناامنی شدید به سر می‌برد. برای یک انتخابات سراسری نیاز به امنیت کامل داریم اما اینطور نیست. تاکید من تلاش سراسری برای برقراری صلح است.
من از کوشش‌ها و تلاش‌های ایران برای کمک به افغانستان تشکر می‌کنم. ۴ دهه از مهاجران افغانستانی پذیرایی کردید و حتی در تعلیم و تربیت آنها یار و همراه بود. افغانستان قطعا ملت فراموشکاری نخواهد بود.
نظر شما