خانه های «فارسیان» در حال تخریب است/ پاسکاری دستگاه های نظارتی

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- زهرا بهرامی: مهرماه ۱۳۹۴ بود که فاز نخست بهسازی بافت باارزش روستای فارسیان به پایان رسید و چشم امید اهالی و مسئولان به تبدیل شدن ماسوله گلستان به رونق گردشگری روستا بود اما با وقوع سیل اواخر سال گذشته و اوایل امسال دلهره فرو ریختن خانه‌های خشتی و گلی در دل اهالی رخنه کرده است و مسئولان و کارشناسان دغدغه نظارت بر حسن اجرای طرح بهسازی بافت باارزش روستا را دارند.

خانه‌های کاهگلی و بافت پلکانی روستای فارسیان قانچی از توابع بخش چشمه‌ساران آزادشهر، باعث شده روستای فارسیان، روستایی شبیه ماسوله و به عنوان زیباترین روستای پلکانی گلستان شناخته شود.

اما اهالی نگران خانه‌های خشتی و گلی هستند که با یک باران سیل آسا و یا زلزله فرو می‌ریزند.

دهیار روستای فارسیان به خبرنگار مهر گفت: بعد از سیل اواخر سال گذشته و اوایل امسال خانه‌های گلی و خشتی بسیاری از اهالی آسیب دیده و نیازمند مرمت و بهسازی است.

مسلم گیلکی افزود: هم‌اکنون پایه‌ها و سقف حدود ۵۰ خانه گلی و خشتی فارسیان سست شده و امید داریم که باران سیل آسا و یا زلزله اتفاق نیفتد چرا که خطر این بناها را تهدید می‌کند.

طبق قانون پس از افتتاح پروژه، نگهداری با عوامل محلی است اما هم‌اکنون عزمی برای مشارکت در حفاظت و نگهداری از بافت وجود نداردوی با این توضیح که تاکنون بنیاد مسکن به خانه‌های خشتی و گلی تسهیلات مرمت و بهسازی نمی‌داد، تصریح کرد: به تازگی مسئولان وعده داده‌اند به این خانه‌ها هم تسهیلات پرداخت می‌کنند.

دهیار روستا با اشاره به اینکه پس از سیل تنها پنج یا ۶ واحد مسکونی روستا توانستند تسهیلات مرمتی دریافت کنند، ادامه داد: در ماه‌های گذشته تخریبی بودند حدود هفت بنا در بافت تاریخی روستا به تایید رسید و در ماه گذشته این بناها تخریب و در حال دریافت تسهیلات احداثی هستند.

اعتبارات در حوزه بنیاد مسکن تعریف شده است

در حالی که دهیار از لرزان بودن سقف و پایه‌های ۵۰ خانه خشتی و گلی در فارسیان خبر می‌دهند اما برخی از شاهدان عینی می‌گویند در یک ماهه گذشته بیش از ۹ خانه تاریخی در روستای پلکانی گلستان تخریب شده و دستگاه‌های متولی نظارتی ندارند.

موضوع تخریب ۱۰ واحد مسکونی در دل بافت تاریخی روستای فارسیان  قانچی را که در مهرماه  ۱۳۹۶ در فهرست آثار میراث غیرمنقول کشور به ثبت رسیده را از مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان جویا شدیم و ابراهیم کریمی به خبرنگار مهر اظهار کرد: بعد از وقوع سیل امکان مرمت و سکونت در حدود پنج یا ۶ خانه فارسیان وجود نداشت و طبیعتاً باید ساخت و ساز جدید انجام می‌شد.

فارسیان ضعف داشتن طرح ندارد بلکه با مشکل نظارتی مواجه است و باید نظارت میراث و بنیاد مسکن قوی‌تر شودابراهیم کریمی بیان کرد: این خانه‌ها تخریب شده و متناسب با طرحی که در چارچوب ضوابط ابلاغی روستاهای هدف گردشگری و تاریخی از سوی بنیاد مسکن و میراث ارائه می‌شود ساخت و سازهای جدید انجام می‌شود.

کریمی بنیاد مسکن را متولی اصلی در فارسیان می‌داند و معتقد است میراث فرهنگی به عنوان ناظر در کنار بنیاد مسکن است اما رئیس بنیاد مسکن آزادشهر اعتقاد دارد پروژه بهسازی بافت باارزش روستای فارسیان در سال ۱۳۹۴ به پایان رسیده و تحویل متولیان محلی (شورا و دهیاری) شده است.

مرتضی احمدی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: طبق قانون پس از افتتاح پروژه نگهداری با عوامل محلی است اما هم‌اکنون عزمی برای مشارکت در حفاظت و نگهداری از بافت وجود ندارد و  بسیاری از ۶۰۰ گلدان گلی که به اهالی اهدا شد و درخت‌های کاشته شده در روستا خشک شده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه روستای فارسیان هم‌اکنون نیازمند مشارکت اهالی بومی در حفاظت است، خاطرنشان کرد: ضوابط فنی و صدور ضوابط طرح هادی با بنیاد مسکن است و برای انجام ساخت و ساز از ما استعلام می‌کنند و ما ضابطه اعلام می‌کنیم.

رئیس بنیاد مسکن آزادشهر گفت: نظارت بر حفظ و نگهداری بناهای باارزش در بافت تاریخی فارسیان با میراث فرهنگی است چراکه قانون برای بنیاد مسکن ابزار کنترلی پیش‌بینی نکرده است.

احمدی متذکر شد: هم‌اکنون فضای سخت‌افزاری در روستای فارسیان انجام شده و به نظر می‌رسد در این روستا نیازمند کار نرم‌افزاری و فرهنگی هستیم تا مردم احساس مسئولیت بیشتری نسبت به حفظ بافت باارزش روستا داشته باشند.

ضعف طرح نداریم نظارت‌ها قوی نیست

رئیس بنیاد مسکن آزادشهر میراث فرهنگی را ناظر حفاظت از بافت باارزش روستا می‌داند اما یک کارشناس حوزه میراث فرهنگی معتقد است روستای فارسیان و روستاهای دارای بافت تاریخی نیازمند نظارت همه دستگاه‌های متولی هستند.

جاوید ایمانیان به خبرنگار مهر گفت: بافت تاریخی روستای فارسیان به ثبت ملی رسیده و ارزش تاریخی دارد و از یک سو در دل این بافت خانه‌های باارزشی وجود دارند که این تک بناها هم به تنهایی قابلیت ثبت دارند و باید حفاظت، مرمت و بازسازی شوند.

این دکترای مرمت بناهای تاریخی افزود: تا زمان اجرای طرح بهسازی و طرح هادی نظارت و کنترل بنیاد مسکن در فارسیان خوب بود ما پس از آن ناظر برداشته شد و در شرایطی که روستاها به سمت توسعه در حرکت هستند بدون داشتن ناظر، کار سخت است.

وی با این توضیح که بافت تاریخی فارسیان ثبت ملی و تعیین حریم شده است، ادامه داد: فارسیان ضعف داشتن طرح ندارد بلکه با مشکل نظارتی مواجه است و باید نظارت میراث و بنیاد مسکن قوی‌تر شود.

ایمانیان تأکید کرد: خطر تخریب بناهای تاریخی فارسیان تهدیدی است که هم‌اکنون جدی گرفته نمی‌شود و باید پایگاه ملی حفاظت از بافت فارسیان و یا دفتری برای نظارت بیشتر بر روند ساخت و سازها در این روستای تاریخی تشکیل شود.

هم‌اکنون در حالی که اهالی فارسیان بیم فروریختن خانه‌های خشتی و گلی  تاریخی را دارند، ناهماهنگی در نظارت دستگاه‌های متولی خطر بزرگ‌تری است که بافت باارزش روستای پلکانی گلستان را تهدید می‌کند.