" نقد ترجمه " پیوندی ضروری میان نظریه و عمل ترجمه

عمل ترجمه لذت بخش است، به خصوص اگر منتقدی ترجمه دیگری را نقد کرده یا دو یا چند ترجمه را باهم مقایسه کرده باشد. در آن صورت  فورا ملتفت خواهد شد که نه تنها سلیقه دخالت می کند، بلکه ممکن است به ترجمه های مختلفی پی برده باشد که در نتیجه شیوه دلخواه(سلیقه) مترجم می باشد. به عنوان نمونه چند ترجمه از شازده کوچولو از نظر می گذرد:

 محمد قاضی : " چون شازده کوچولو به خواب می رفت او را در بغل گرفتم و باز به راه افتادم. نگران بودم ".
 ابوالحسن نجفی : " داشت خوابش می برد او را در بغل گرفتم و باز به راه افتادم . منقلب شده بودم ."
 احمد شاملو : " چون خوابش برده بود بغلش کردم و راه افتادم . دست و دلم می لرزید ."

جدا از خوب بودن یا نزدیکی متن به ترجمه، اینجاست که جنبه های مختلفی از نقد ترجمه به چشم می خورد. منتقد می تواند ترجمه را با معیار صحت ارجاعی وعملی آن ارزیابی کند ، اما اگر این کار نامناسب و بی فایده باشد، چون معیار صحیح بودن را نمی دانیم، در این صورت می توان به این امر توجه کرد که چرا مترجم دست به تغییر احساسات می زند .

آیا او حق دارد که به جای  عبارت فرانسه  etre emu، معادل های مختلف مانند " منقلب بودن " ، " نگران بودن" یا " دست و دل لرزیدن " بگذارد . مترجم تا چه اندازه حق دارد که از واژگان یا معادل ها دور باشد و خود را وقف پیام، حس و روح معنا کند ؟   برای صحت و کارآیی ترجمه ارزش های  قطعی و ارزش های نسبی وجود دارد، اما ارزش های قطعی (  مانند ترجمه ) باید مدام در متن های مختلف فرهنگی مورد توجه و بحث قرار گیرد .اینها را نمی توان مسلم فرض کرد. تا امروز ترجمه دنباله روی یک ایدئولوژی متداول و گاهی مخالف زمان بوده است؛ بنابراین کلاسیسیسم، رمانتیسم، هنر برای هنر، رئالیسم علمی، تماما تا حدودی خود را در ترجمه منعکس می نمایند .

چالش در نقد ترجمه بیان صریح اصول همگان و اما در عین حال شکافتن اصول مترجم و حتی اصولی است که علیه سایرین واکنش نشان می دهد . در این مفهوم، نقد خوب ترجمه تاریخی، دیالکتیکی مارکسیستی است . در دو شیوه " معنایی " یا " ارتباطی" (بر اساس تقسیم بندی نیومارک از ترجمه) اولی قطعی و دومی نسبی است ،اما باید بدانیم که هر دو واکنشی در برابر نایدا، ناباکوف، ریو و دیگران است .

نقد ترجمه عنصری ضروری در روند ترجمه است . چون ابتدا قابلیت فرد را بعنوان مترجم ارتقا می بخشد، ضمنا دانش و درک او را از زبان خود و زبان خارجی و شاید موضوع ترجمه توسعه می بخشد، همچنین به خاطر اینکه  ترجمه گزینه هایی را در برابر مترجم می گذارد، به او کمک می کند تا انگاره های خود را در باب ترجمه سروسامان بخشد . نقد ترجمه باید در نظام آموزشی، شالوده هر نوع واحدی در ادبیات تطبیقی ، یا ادبیات ترجمه یا عنصر ترجمه حرفه ای در هر نوع متن مناسبی باشد و نقد و بحث نیز در آن مطرح باشد .