خطاهای استراتژیک ایران در بازار بین‌المللی گاز

سید علی نصر، کارشناس بازار انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: کاهش صادرات گاز به عراق با هر دلیلی که بوده، در فضای تجارت گاز برای اعتبار تجاری ایران یک امتیاز منفی محسوب می‌شود؛ اگر این امر به دلیل مسائل فنی هم بوده، باید در مدت کوتاهی این مشکل رفع و صادرات به شرایط عادی برگردد تا کاهش صادرات گاز در زمان اوج مصرف داخلی شائبه کمبود گاز و بدعهدی ایران را دامن نزند.

وی درباره برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه طرف عراقی طبق قرارداد هزینه گاز وارداتی از ایران را پرداخت نکرده است، گفت: بر اساس بندهای قرارداد بین ایران و عراق، اساساً امکان عدم پرداخت هزینه صادرات گاز وجود ندارد.

نصر همچنین اظهار داشت: ایران از لحاظ ذخایر و پتانسیل تولید، با مشکل ویژه‌ای روبرو نیست، اما در بخش توسعه باید برنامه‌ریزی بهتری انجام گیرد. در حقیقت وزارت نفت باید با تنظیم شرایط داخلی، مصرف و صادرات گاز طبیعی را تراز کند.

به گفته این کارشناس انرژی، ایران تاکنون تنها ۱۷ درصد از ذخایر گازی قابل استحصال خود را تولید کرده و عمده ذخایر گازی کشور همچنان دست نخورده باقی است. این در حالی است که ایران علاوه بر میدان گازی پارس جنوبی میادین گازی دیگری دارد که پتانسیل بالای تولید دارند. میادین خرد گازی و گازهای همراه نیز هستند به طوری که تنها گازهای همراه کشور که فلر می‌شود به اندازه ۲ فاز پارس جنوبی‌است به طوری که در برنامه وزارت نفت کاهش فلرینگ به صفر بوده است.

تعلل توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، آفت تأمین گاز کشور

نصر افزود: نمی‌توان منکر افزایش مصرف داخلی در زمستان شد، اما وزارت نفت باید برای چنین شرایطی نیز برنامه ریزی داشته باشد و نمی‌توان تنها با قطع گاز نیروگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و برخی دیگر از واحدهای صنعتی، مصرف را مدیریت کرد. البته بحث افت فشار و تولید در فازهای پارس جنوبی نیز مطرح است که عدم برنامه ریزی وزارت نفت برای این موضوع و تعلل چندساله برای انعقاد قرارداد با توتال نیز عامل اصلی آن است.

وی با تاکید بر اینکه صادرات گاز باید اولویت نخست وزارت نفت باشد، توضیح داد: هزینه گازرسانی به برخی نقاط کشور به حدی بالا است که به گفته دست اندر کاران این حوزه تأمین سوخت مایع برای برخی نقاط از هزینه انتقال و گازرسانی به این نقاط کشور که عمدتاً صعب‌العبور هستند کمتر است.

قطع دریافت گاز از ترکمنستان، اشتباهی راهبردی

این کارشناس بازار انرژی قطع دریافت گاز از ترکمنستان را یک اشتباه راهبردی دانست و اظهار داشت: ایران باید از طریق مذاکره، به حل مشکل گازی خود با ترکمنستان می‌پرداخت؛ حتی اگر این گاز را مورد استفاده داخلی قرار نمی‌داد می‌توانست به مقصد صادراتی دیگری آن را تجارت یا حداقل سواپ کند؛ ترکمنستان به درآمد گازی خود وابسته است و ایران می‌توانست از این شرایط به نفع خود استفاده کند. چنانچه در حال حاضر چین با احداث بیش از ۵ هزار کیلومتر خط لوله گازی در حال استفاده از گاز این کشور است، در حالی که فاصله خط لوله گازی بین ترکمنستان و ایران کمتر از ۲۰۰ کیلومتر بود.

نصر گفت: هزینه‌های توسعه و افزایش تولید و بهبود اوضاع آن می‌تواند از محل صادرات و بازگشت سرمایه تأمین شود، این در حالی است که چون صادرات گسترده گاز نداریم، تمام هزینه‌های این حوزه بر عهده وزارت نفت (دولت) است. در حالی که می‌توان گاز بیشتری را به مقاصد صادراتی مختلف اختصاص داد و از محل درآمد صادرات، در بخش داخلی و توسعه گازرسانی سرمایه گذاری کرد. ایران درآمد چندانی از محل صادرات گاز که به عنوان بازگشت سرمایه باشد، ندارد. در پارس جنوبی بخشی از این بازگشت سرمایه گذاری از منابع خارجی از محل صادرات میعانات گازی آن تأمین شده و پارس جنوبی توسعه یافت اما برای توسعه سایر میادین صادرات گاز تنها راه حل است.