قلعه خرگرد؛ سدی نفوذناپذیر در طول تاریخ

به گزارش خبرنگار مهر، نوروز امسال با توجه به شیوع کرونا با سال‌های گذشته متفاوت است و تأکیدات فراوان مسئولان و کادر درمانی برای کنترل این بیماری در خانه ماندن است.

از آنجایی که این ویروس امکان سفر را از تمامی هموطنانمان سلب کرده است، به معرفی یکی از ده‌ها اثر باستانی شهرستان تربت جام شهر عشق و عرفان می‌پردازیم؛ قلعه خرگرد که واقع در روستای محمود آباد سفلی تربت جام است و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های این روستا به شمار می‌آید.

در سده ۹ هجری قمری که جاده ابریشم رونق داشت، در مسیر این جاده در شرق کشور در منطقه جام کنونی، شهری بزرگ و مهم به نام خرگرد وجود داشت که مهد بسیاری از نام آوران و بزرگان، از جمله عبدالرحمن جامی شاعر و عارف معروف این سده بوده است.

این شهر تاریخی از رونق اقتصادی مهمی برخوردار بوده است و این مهم را قبل از اسلام به ارث برده بود به طوری که دارای آتشکده در آن دوران بوده است.

در این شهر قلعه‌ای مستحکم با برج و باروهای بلند برای زندگی بزرگان شهر وجود داشته، این قلعه دارای ۱۸ برج نگهبانی در اطراف و دو ورودی غربی و شرقی، و خندقی پر از آب در اطراف آن بوده است که از گزند دشمنان مصون بوده، و به علت استحکام زیادی که داشته و با توجه به نامهربانی هایی که به این اثر مهم شده است، کماکان اسکلت و شاکله خود را حفظ کرده است.

متأسفانه در سال‌های اخیر بی توجهی بسیاری به این قلعه تاریخی شده به طوری که عملاً بسیاری از آثار به جا مانده توسط برخی افراد ناآگاه از بین رفته است.

نکته مهم این است که این برج‌های نگهبانی هرکدام به منزله‌ای قلعه‌ای محکم بوده که می توانسته موارد ضروری را در خود انبار کند، یعنی دارای سه طبقه جداگانه با معماری سنتی بسیار زیبا بوده است که می توانسته هم آذوقه مورد نیاز، تجهیزات جنگی و هم افراد زیادی را به مدت طولانی در خود جایی دهد.

ورودی‌های شرقی و غربی آن نیز دارای درب‌های بسیار محکم و غیر قابل نفوذ که بعد از بسته شدن و انداختن سنگ مخصوص پشت آن و داشتن نگهبان، ورود به آن تقریباً غیر ممکن بود.

با توجه به اینکه این قلعه در نزدیکی رودخانه قرار داشته در مواقع ضروری با حفر چاه، آب مورد نیاز آن تأمین می‌شد، و از آنجایی که زمین‌های اطراف این قلعه مستعد کشاورزی و دارای آب رودخانه بوده تهیه‌ی غلات و آذوقه به راحتی امکان پذیر بوده و در داخل قلعه انبار می‌شد، توان ایستادگی در مقابل دشمنان را به چند برابر افزایش می‌داد.

این قلعه در هیچ زمانی سقوط نکرده است، حتی در جنگ جهانی که روس‌ها این منطقه را به تصرف در آورده بودند و با داشتن تجهیزات جنگی مدرن و هدف قرار دادن این قلعه با توپ‌های جنگی، نتوانستند به این قلعه نفوذ کنند.