آفساید سیاسی آمریکا در نظام سلسله مراتبی

به گزارش خبرگزاری مهر، فضای سیاسی امروز در منطقه اوراسیا، قفقاز و آسیای میانه شاهد شکل گیری پیمان نامه امنیتی است  که منشا پیدایش آن را می توان به تحولات حاکم بر نظام به ارث رسیده از نظام دو قطبی نسبت داد.

سازمان معاهده امنیت مشارکتی CSTO متشکل از کشورهای ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان، پیمان امنیتی نوینی است که با توجه به مقتضیات روز سیاسی توسط کشورهای عضو تاسیس گردیده است.

پیدایش این سازمان را می توان پیمان ورشو کوچکی قلمداد کرد که در راستای شکل گیری جنگ سردی دیگر با دامنه کوچکتر در نظام سلسله مراتبی کنونی بین الملل از طرف آمریکا در حال اجرا شدن است.

همانطورکه در سال ۱۹۴۵ و بعد از پایان جنگ جهانی دوم ، پیمان نظامی ورشو بین شوروی و دیگر کشورهای کمونیستی اروپای شرقی و درجهت مقابله با پیمان ناتو، منعقد شد. پس از فروپاشی شوروی نیز گسترش ناتو به شرق و اخیرا برپایی سامانه دفاع موشکی در جمهوری چک و لهستان، روسیه را بر آن داشت که به تاسیس سازمان نظامی به سبک و سیاق پیمان ورشو بیافتد؛ با این تفاوت که بازیگران عضو از میان برخی از جمهوریهای شوروی سابق هستند که در برابر متحدان دیروز خود صف آرایی کرده اند.

وقتی که اول ژوئیه ۱۹۹۱ اعضای ورشو با گرفتن این قول از سران ناتو که این اتحادیه هم منحل و یا تبدیل به یک گروه سیاسی شود، خود را منحل کرد؛ زمینه برای مانور دهی آمریکا به منظور سلطه سیاسی بر رقبای دیرینش فراهم شد. ناتو در عمل نه تنها خود را منحل نکرد، بلکه به تقویت و گسترش پرداخت و در پی تخلیه نیروهای نظامی شوروی از خاک اعضای سابق پیمان ورشو، این کشورها را هم به خود الحاق نمود .

آمریکا از طریق ناتو و طرحهای امنیتی جهانی خود همانند سپر دفاع موشکی سعی دارد سناریوی جدیدی را در نظام سلسله مراتبی بین الملل بر پایه تفکرات تهاجمی بازی کند،چرا که هر آن احتمال دارد با سخت کردن سیاستهای تهاجمی، نظام بین الملل که در حال شکل گیری سلسله مراتبی است به نظام چند قطبی تغییر وضعیت دهد .

رفتار روسیه پس از فروپاشی شوروی در جهت اهداف ملی و ثبات بخشیدن به ساختار تعریفی سرمایه داری به سبک روسی قرار گرفته است و احتمال دارد فراغت از رفتارهای مبتنی بر نزاع ایدئولوژیک و کاهش هزینه ها، به تقویت بنیان های ساختاری روسیه در عرصه بین الملل منجر شود.

آمریکا برای اینکه روسیه را از این حاشیه گزینی خارج کند و اجازه ندهد همانند آلمان و ژاپن بعد از جنگ دوم جهانی رشد یابد تا در آینده به تناسب افزایش توان اقتصادی سیاسی و نظامی در نظام بین الملل تاثیرگذار گردد و نظام سلسله مراتبی را به چند قطبی تبدیل کند؛ بر آن شده است با تحریک روسیه این کشور را به یک جنگ سرد کوچک که مستلزم هزینه های سنگین باشد بکشاند تا از این طریق ورشکستگی دیگری را برای روسیه رقم بزند .

اگر چه روسیه بارها اعلان نموده است که به جنگ سرد دیگری وارد نخواهد شد، اما بر خلاف این ادعاها مسکو نمی تواند در برابر تهدیدهای آمریکا با پتانسیلهای نظامی قوی که دارد، بی تفاوت باقی بماند.

طراحی سیستم ردیابی ماهواره‌ ای موشکهای بالستیک برای مقابله با طرح مشابه آمریکا و برپایی سازمان معاهده امنیتی مشترک با برخی از کشورهای آسیای میانه و قفقاز همگی دال بر بی تفاوت نماندن روسیه نسبت تحرکات آمریکا است.

آمریکا در چهارم اردیبهشت 86 موشک موسوم به "مینوتاور" را از جزیره والپس که دربردارنده حسگر سامانه ردیابی با کارکرد در دامنه مادون قرمز را به فضا پرتاب کرد تا از آن برای شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات درباره مشعل موتور موشک‌های بالیستیک قاره ‌پیما استفاده کند.  

روسیه همچنین برای تقویت سازمان معاهده امنیتی مشترک، پیشنهاد پیوستن ایران به این معاهده را داده است. امری که اگر به مرحله اجرا درآید؛ ممکن است فازهای پیشرفت راهبرد امنیتی آمریکا در دو نقطه مستعد گرجستان و جمهوری آذربایجان را برای آینده ببندد. 

شواهد فوق نشان می دهد که آمریکا برای تثبیت نظام سلسله مراتبی و عدم لغزش مسیر آن به نظام چند قطبی تلاش دارد کشورهای مستعد به وجود آورنده نظام چند قطبی همانند روسیه، چین و ایران را با طرح های امنیتی به عقب نشینی وادار و به یک رقابت هزینه بری که هیچ سودی به حال رفاه اجتماعی آنها ندارد، وارد نماید تا در یک سلسله رقابت دراز مدت تسلیم به شکست و پذیرش نظام چند قطبی کند.