پایان مبهم شصتمین جشنواره فیلم کن

به گزارش خبرنگار مهر، درام بسیار قوی "4 ماه، 3 هفته و 2 روز" ساخته کریستیان مونگیو درباره سختی‌های یک زن باردار در آخرین روزهای حکومت کمونیستی در رومانی و تلاش او برای سقط این بچه، در دومین روز جشنواره به نمایش درآمد و از معدود فیلم های چند سال اخیر است که هم در صدر جدول فیلم های برگزیده منتقدان بود و هم جایزه اصلی کن را از آن خود کرد.

اما در حالی که کمتر کسی نسبت به اعطا مهمترین جایزه جشنواره کن به این فیلم رومانیایی اعتراض دارد، باقی جوایز از خط مشی مبتنی بر مصالحه و به ظاهر گریزناپذیر هیئت داورانی خبر می دهد که با انتخاب های خود به نوعی بین مضامین رازورزانه، سیاسی و متکی بر زنان به صورت زیگ زاگ حرکت کردند.

کریستیان مونگیو کارگردان "4 ماه، 3 هفته و 2 روز"  

به اعتقاد تاد مکارتی منتقد ورایتی، "جایزه بزرگ جشنواره" یکی دبگر از معتبرترین جوایز کن است که از آن "جنگل سوگواری" نائومی کاواسی شد؛ یک فیلم بیش از حد هنری، کسل کننده و کند تولید مشترک فرانسه و ژاپن، به طوری که وقتی در جشنواره پخش شد کمی از آغاز فیلم نگذشته بود، تماشاگران و منتقدان به سمت درهای خروجی روانه شدند و تنها تعدادی معدود طرفدار دوآتشه پیدا کرد.

بعد هم "جایزه ویژه 60 سالگی کن" که به "پارک پارانویایی" گاس ون سنت رسید، یک فیلم به لحاظ فنی ماهرانه اما به لحاظ  دراماتیک ضعیف (باز هم با سرمایه گذاری فرانسوی ها) درباره یک نوجوان اسکیت باز که باعث مرگ یک مرد می شود. اعطا این جایزه از سه جهت عجیب بود؛ یکی اینکه فیلم خیلی کوچک بود، دیگر اینکه ون سنت اخیرا با فیلم "فیل" نخل طلا را برده بود و در نهایت این فیلم در مقایسه با دو فیلم آمریکایی دیگر بخش مسابقه امسال "پیرمردها کشوری ندارند" برادران کوئن و "زودیاک" دیوید فینچر در سطحی پائین تر قرار داشت.

تنها آمریکایی دیگری که در مراسم شب گذشته مورد تقدیر قرار گرفت جولین اشنیبل بود که برای درام فرانسوی زبان "زنگ شیرجه و پروانه" ـ که با سرمایه گذاری تهیه کننده فرانسوی ساخته شده ـ جایزه بهترین کارگردان جشنواره را به خود اختصاص داد. اشنیبل که فکر کرده بود به مراسم اسکار رفته وقتی برای دریافت جایزه خود روی صحنه رفت، حداقل سه برابر بیش از حد معمول آن بالا ماند؛ با تمام اعضاء هیئت داوری دست داد، بازیگران خود را واداشت بلند شوند و از هر کس که به ذهنش می رسید تشکر کرد.

فاتح آکین، فیلمساز آلمانی ترک تبار برای "گوشه آسمان" برنده جایزه بهترین فیلمنامه شد که درامی زن محور درباره شگفتی های تقدیر توام با ابعاد چندفرهنگی وسیاسی است. جون دو ـ یون، یکی از تواناترین بازیگران کره جنوبی، برای بازی در فیلم "آفتاب مخفی" لی چانگ ـ دونگ  در نقش مادری که پسر کم سن و سال او ربوده شده و به قتل رسیده، جایزه بهترین بازیگر زن را از آن خود کرد؛ جایزه ای که واقعا استحقاق آن را داشت.

در مقابل جایزه بهترین بازیگر مرد کاملا پرت بود. این جایزه به کنستانتین لاوروننکو برای حضور در نقش یک شوهر و پدر زجردیده در فیلم روسی "تبعید" رسید و در غیاب او آندری زویاگینتسف، کارگردان فیلم این جایزه را دریافت کرد.

اعطا "جایزه هیئت داوران" به طور مشترک به دو فیلم، بیشتر این حس را به وجود آورد که انگار قرار بوده کسی از جوایز بی نصیب نماند. انیمیشن فرانسوی ـ آمریکایی "پرسپولیس" ساخته مرجانه ساتراپی و ونسان پارانو، درباره سفر ساتراپی از دوران کودکی در ایران پیش از انقلاب به دوران زنانگی در غرب و فیلم سخت و به لحاظ بصری جذاب "نور مخفی" کارلوس ریگاداس که مطالعه ای درباره اجتماعی از مسیحیان مخالف تعمید در مکزیک است، از هر جهت فیلم هایی متفاوت هستند.

هیئت داوران بخش مسابقه کن جز دو تریلر آمریکایی "پیرمردها کشوری ندارند" و "زودیاک" فیلم روسی "الکساندرا" ساخته الکساندر سوکوروف را هم ـ با وجود استقبال خوبی که از آن شده بود ـ نادیده گرفتند.

استفن فریرز، فیلمساز بریتانیایی و رئیس هیئت داوران بخش مسابقه جشنواره امسال در کنفرانس مطبوعاتی کوتاه پس از مراسم اعطا جوایز به شکلی شیطنت آمیز از پاسخ دادن به سئوالات مربوط به اختلاف نظر داوران طفره رفت. فریرز در پاسخ به سئوالی درباره روند داوری ها با تغیر گفت: "آدم ها اینجا خیلی یاغی می شوند. می دانستم اگر هم چیزی بگویم کار خودشان را می کنند، برای همین سعی نکردم."

یکی هم پرسید چرا جایزه بهترین بازیگر مرد را به خاویر باردم بازیگر اسپانیایی ندادند که حضورش در "پیرمردها کشوری ندارند" با تحسین زیادی مواجه شده بود. فریرز خیلی خشک و بی روح پاسخ داد: "او وحشتناک است، کاملا افتضاح!" و بعد ادامه داد: "او بازیگری فوق العاده است. اما چرا به او جایزه ندادیم؟ او 500 پوند به من بدهکار است!"
 
میشل پیکولی، یکی دیگر ار اعضا داوران بخش مسابقه اذعان کرد: "اتفاق آرا نبود. اصلا امکانپذیر نیست. مضحک است." برعکس، سارا پولی، یکی از چهار بازیگر زن هیئت داوران (که به تازگی اولین فبلم خود را کارگردانی کرده) گفت: "هیچ وقت ندیده بودم این همه آدم این قدر به حرف هم گوش بدهند."

مگی چیونگ بازیگر هنگ کنگی، ماریا دی مدیروس بازیگر و کارگردان پرتغالی، مارکو بلوکیو فیلمساز ایتالیایی، عبدالرحمن سیساکو فیلمساز موریتانیایی و اورهان پاموک، نویسنده ترک دیگر اعضا هیئت داوری بخش مسابقه بودند.

جایزه بسیار معتبر "دوربین طلایی" بهترین فیلم اول به "عروس دریایی"، یک فیلم کمدی جدی تولید مشترک اسرائیل و فرانسه رسید که یک زن وشوهر آن را نوشته و کارگردانی کرده اند. جایزه ویژه هیئت داوران این بخش به فیلم زندگینامه ای سیاه و سفید "کنترل" ساخته آنتون کوربین رسید که روز جمعه جایزه بهترین فیلم دوهفته کارگردانان را هم از آن خود کرده بود.