به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام رسول جعفریان رئیس کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران در یادداشتی به مؤسسات دولتی پیشنهاد داد تا آثار مکتوب شان را به صورت دیجیتالی هم منتشر کنند.
وی با انتشار یادداشتی در کانال شخصی خود نوشت:
به نظر می‌رسد، بسیاری از ناشران وابسته به دولت و نهادهایی که به نوعی متکی به اموال عمومی هستند، مناسب است در این شرایط و اساساً در جهت ترویج علم و دانش، آثار منتشره خود را به صورت دیجیتالی در اختیار بگذارند. وزارتخانه‌های مختلف، و در رأس آن دانشگاه‌ها، می‌توانند فایل‌های کتب منتشره خود را که دست کم مربوط به قبل از سال ۱۳۹۰ است، منتشر کنند. طبیعی است که در این زمینه باید حقوق مؤلفان را حفظ کنند و این بیشتر مربوط به آثاری است که خرید قطعی کرده اند یا با بودجه آنان تألیف شده است.
نکته جالب این است که در طول یک سال، این کتب، به مقدار بسیار اندکی به فروش می‌رسد، و غالباً به دلیل رفتن آنها به انبارها، حتی در جایی عرضه هم نمی‌شود.
بسیاری از این آثار حتی در همان ابتدای نشر هم، درست عرضه نمی‌شود و دلیلش این است که غالباً مؤسسات مزبور، منفعت مالی خاصی ندارند. بنابر این چه بهتر که فایل را به راحتی در اختیار دیگران بگذارند.
اخیراً برخی از این مراکز، فایل‌های خود را در اختیار موسساتی قرار می‌دهند که آنها با این فایل‌ها تجارت می‌کنند. این هم کار اشتباهی است. به نظر می‌رسد، بهتر است، آنها مجانا این آثار را در اختیار عموم بگذارند و ابزار منفعت خواهی دیگران قرار ندهند. طبیعی است که مؤسسات مربوطه نیز از آنها استفاده خود را خواهند کرد، و البته امید است که ارزش افزوده ای برای آن داشته باشند.
یک نکته این است که آنها فایل‌ها را کجا نشر دهند؟
این یک مشکل اساسی است و به نظر می‌رسد، متولی می‌خواهد. شاید کتابخانه ملی بهترین محل باشد، اما تا کتابخانه ملی به این کارها اقدام کند، بهتر است آنها دست کم، در کانال‌های رسانه‌ای خود از تلگرام و ایتا و غیره و غیره، اینها را منتشر کنند و دعای خلق را پشت سر خود در این شرایط کرونایی داشته باشند.
خواهش ما از مؤسسات مهم‌تر این است که این را جدی تر بگیرند، و دست کم آثار قدیمی خود را بدون چشم داشتی منتشر کنند. پژوهشگاه علوم انسانی، انجمن مفاخر، مؤسسه مطالعات تاریخی مستضعفان، و ده‌ها مؤسسه دیگر مخصوصاً آنها که وابسته به وزارت ارشاد و علوم هستند، می‌توانند این درخواست را عملی کنند. مسلماً ما راضی به ضرر آنها نیستیم و ضمن آنکه تأکید به حفظ حقوق مؤلفان داریم، فکر می‌کنیم حتی بسیاری از مؤلفان نیز راضی به این امر هستند، و به علاوه، این تأکید مربوط به آثار قدیمی تر است که اغلب از دایره فروش هم خارج شده است.
امید است دانشگاه‌ها نیز پایان نامه‌های خود را با شرایطی که خود به مصلحت می‌دانند، و البته بدون ایجاد محدودیت جدی، در اختیار مشتاقین قرار دهند. مسلماً اگر در این دانشگاه‌ها تحقیقی شده، برای این است که تحقیقات مزبور دوباره انجام نشود، و اگر کسی می‌خواهد روی همان موضوعات کار کند، لااقل کارهای قبلی را در اختیار داشته باشد. معلوم نیست، چه افکار عجیبی پشت سر این محدودیت‌ها وجود دارد که این چنین دانشجویان جوان و پژوهشگران بعدی را از بهره گیری از دانش پیشینیان محروم می‌کند.
مولفانی هم که حقوق نشر آثار خود را در اختیار دارند و امیدی به انتشار بیشتر کتاب خود به صورت کاغذی ندارند، فایل‌های آثار خود را در اختیار دیگران قرار دهند. مسلماً این یک صدقه جاریه برای آنان خواهد بود.
نظر شما