خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: «ناصیف حتی» وزیر خارجه لبنان روز گذشته از سمت خود استعفا داد؛ استعفایی که با پذیرش میشل عون، رئیس جمهوری و حسان دیاب، نخست وزیر این کشور مواجه شد. «شربل وهبه» نیز به عنوان وزیر امور خارجه جدید لبنان معرفی شد. استعفای «ناصیف حتی» سبب طرح چند سوال مهم می‌شود. دلایل این استعفا چه بود؟ اهداف وی از استعفا چه بود؟ و این استعفا چه تبعاتی خواهد داشت؟
در خصوص دلایل استعفای «ناصیف حتی» دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه نخست، چیزی است که خودِ «ناصیف حتی»، وزیر امور خارجه مستعفی لبنان مطرح کرده است. «حتی» در بیانیه استعفای خود اعلام کرد به علت نبود چشم‌انداز ملی و اراده سازنده برای انجام اصلاحات مطلوب و مورد نظر جامعه بین‌الملل، استعفای خود را تقدیم نخست وزیر این کشور کرد. این در حالی است که از عمر دولت دیاب کمتر از ۶ ماه می‌گذرد و این دولت وارث مشکلاتی است که از سه دهه گذشته بر جای مانده است. در عین حال، از زمانی که دولت دیاب روی کار آمده، با کارشکنی خارجی و داخلی مواجه بوده، موضوعی که دیاب از آن در قالب «توطئه نفودی ها» علیه دولت یاد کرده است. بنابراین، به نظر می‌رسد استعفای «ناصیف حتی» دلیل مهم‌تر و واقعی‌تری دارد.
استعفای وزیر خارجه لبنان تحت فشارهای خارجی به ویژه از سوی آمریکا و فرانسه اتفاق افتاد دیدگاه دوم استعفای وزیر خارجه لبنان به سفر همتای فرانسوی وی به بیروت مربوط است. «ژان ایو لودریان»، وزیر خارجه فرانسه در تاریخ ۲۲ تا ۲۴ ژوئیه سفری سه روزه را به لبنان انجام داد. وی در این سفر در اظهارنظری غیردیپلماتیک و تحقیرآمیز گفت: «اوضاع لبنان بسیار خطرناک است. باید اصلاحاتی اجرا شود. این پیامی است که من حامل آن هستم و این خواسته جامعه بین‌الملل است». اظهارات لودریان درباره مشکلات داخلی لبنان در حالی است که اقتصاد لبنان از قانون آمریکایی موسوم به سزار که تحریم‌های شدیدی علیه سوریه را در بر دارد بر اقتصاد لبنان نیز تأثیر گذاشته و واشنگتن با اعمال تحریم علیه حزب‌الله لبنان، در شدت گرفتن مشکلات اقتصادی این کشور نقش دارد.
این سخنان لودریان که دخالت آشکار در امور داخلی لبنان است با حاکمیت ملی لبنانی‌ها تعارض دارد. در عین حال، «ناصیف حتی» نیز به سخنان غیردیپلماتیک وزیر خارجه فرانسه در بیروت واکنشی نشان نداد، اما حسان دیاب به این رفتار لودریان واکنش نشان داد. برخی منابع اعلام کردند دیاب به قدری از برخورد تحقیرآمیز وزیر فرانسوی و هتاکی او علیه مقاومت عصبانی شده که به او گفت: «ما در لبنان از کسی دستور نمی‌گیریم.»
سوالی که وجود دارد این است که علت استعفای «ناصیف حتی» چیست؟
مهمترین علت استعفای «حتی» به تلاش های خارجی برای تداوم اعمال فشار بر دولت دیاب باز می گردد. دولت دیاب در سایه مخالفت غرب‌گرایان لبنانی و حمایت ائتلاف مقاومت روی کار آمده یکی از مهمترین علل و عوامل فشارهای خارجی برای استعفای «حتی» تداوم اعمال فشار بر دولت دیاب بوده است و با جریان ۱۴ مارس به رهبری سعد الحریری و حامیان خارجی آن تعارض هویتی دارد. بر این اساس، ۱۴ مارس و حامیان خارجی آن تلاش‌های خود را برای براندازی دولت در قالب شکل دادن به تظاهرات مردمی و ناامنی‌ها آغاز کردند. با ناکامی مخالفان در براندازی دولت دیاب، به نظر می‌رسد فرآیند فشار بر برخی از وزرا برای استعفا از کابینه و منحل کردن دولت آغاز شده است.
دور از انتظار نیست که پس از استعفا «ناصیف حتی»، یک یا دو وزیر دیگر که تا حدودی با دیاب زاویه دارند، تحت فشار خارجی به خصوص آمریکا و فرانسه از سمت خود استعفا دهند. در همین راستا «عدنان منصور» وزیر خارجه اسبق لبنان در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری مهر گفت: «با توجه به فشارهای خارجی ممکن است این روند استعفاها ادامه پیدا کند و لبنان درگیر یک تنش و خلأ سیاسی شود.»
سوال دیگر این است که تبعات استعفا «ناصیف حتی» و ادامه کارشکنی علیه دولت حسان دیاب چیست؟
لبنان در حال حاضر با چهار مشکل اصلی شامل مشکلات متعدد اقتصادی از جمله سقوط ۷۰ درصدی ارزش لیره مقابل دلار، اعتراض مردم لبنان به اوضاع اقتصادی نامناسب، فساد گسترده و همچنین شیوع کرونا مواجه است. اگرچه رئیس جمهوری و نخست وزیر لبنان با پذیرش استعفا «ناصیف حتی» و معرفی «شربل وهبه» به عنوان وزیر خارجه جدید از شکل‌گیری چالش سیاسی جلوگیری کردند، اما برخی سنگ اندازی های داخلی می‌تواند زمینه تداوم و افزایش مشکلات را فراهم کند. این در حالی است که دولت دیاب در ۶ ماه گذشته اقدامات خوبی در زمینه مبارزه با فساد و مقابله با کرونا انجام داده است.
نکته پایانی اینکه، اعمال فشار بر دولت لبنان از سوی محور غربی و عربی و با همسویی جریان غرب‌گرای داخلی با بزرگترین تظاهرات مردمی در سرزمین‌های اشغالی علیه بنیامین نتانیاهو و تضعیف شدید موقعیت نخست وزیر رژیم صهیونیستی از یک سو و نقض حاکمیت لبنان و تجاوز مکرر رژیم صهیونیستی علیه لبنان از سوی دیگر همراه شد. ارتش رژیم صهیونیستی روز ۲۷ ژوئیه ارتفاعات «کفرشوبا» لبنان و مزارع اشغالی «شبعا» را مورد تعرض قرار داد.
بهانه این تعرض نیز عملیات نفوذی حزب‌الله در داخل سرزمین‌های اشغالی اعلام شد، موضوعی که به هیچ وجه صحت نداشت و ناشی از توهم صهیونیستها بود. این حمله که در اثر آشفتگی و هراس رژیم صهیونیستی در مقابل حزب‌الله لبنان انجام شد، نشان داد این رژیم بیش از هر زمان دیگری با موقعیت متزلزل داخلی و منطقه‌ای مواجه است. اعمال فشار بر دولت دیاب و تلاش برای منحل کردن آن بیش از همه در جهت منافع و امنیت رژیم صهیونیستی قرار دارد که با مدیریت و طراحی آمریکا و فرانسه انجام می‌شود.
*دکتر «سید رضی عمادی»؛ پژوهشگر غرب آسیا
نظر شما