خبرگزاری مهر - گروه استانها، ونوس بهنود: براساس آخرین سرشماری صورت گرفته در سال ۹۵، جمعیت شاغل زنان (جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر) در استان اردبیل ۴۲ هزار و ۸۷۲ نفر محاسبه شده و جمعیت کل بانوان نیز ۵۱۹ هزار و ۶۱۵ نفر است.
به استناد این سرشماری جمعیت فعال زنان ۵۹ هزار و ۲۰۰ نفر و جمعیت بیکار ۱۶ هزار و ۳۲۸ نفر اعلام شده است. این اعداد به تنهایی بیانگر هیچ مسئله خاصی نیست. اما در لایه‌های زیرین خود معضلات متعددی را گواهی می‌دهد که اصلی‌ترین آن تبعیض در فرصت‌های شغلی برای بانوان است.
۳۴۱ هزار زن خانه دار در اردبیل بدون دریافت دستمزد
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اردبیل با تاکید به اینکه براساس سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵، جمعیت غیرفعال زنان ۴۶ هزار و ۲۵ نفر، است، گفت: ۸۸ هزار و ۵۴۴ نفر محصل، ۳۴۱ هزار و ۸۱ نفر خانه دار و ۱۱ هزار و ۷۹۴ نفر دارای درآمد بدون کار هستند.
فریبرز دهقان با تاکید به اینکه دقیق‌ترین آمار سرشماری نیروی کار، مربوط به سرشماری نفوس و مسکن است، متذکر شد: جمعیت زنان شاغل شهرها ۲۸ هزار و ۹۱۴ نفر و زنان شاغل روستاها ۱۳ هزار و ۹۴۳ نفر محاسبه شده است.
وی با بیان اینکه جمعیت زنان بیکار در شهرها نیز ۱۲ هزار و ۹۷۶ نفر و در روستاها سه هزار و ۳۵۲ نفر است، اضافه کرد: در سال ۹۵، جمعیت فعال شامل شاغل و بیکار، ۳۹ درصد از جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر را تشکیل داده‌اند که این نسبت برای مردان و زنان به ترتیب ۶۶ و ۱۱ درصد بوده است.
نگاهی به اعداد و ارقام سرشماری‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از جمعیت زنان به خانه داری یعنی شغلی بدون درآمد اشتغال دارند.
تأثیر خانه داری در چرخه اقتصادی جامعه بر کسی پوشیده نیست اما حمایت‌های زنان خانه دار در پیشبرد امور خانواده بدون دستمزد بوده و زنان خانه دار با وجود تلاش و فعالیت‌های مستمر و روزمره در رسیدگی روزانه به اعضای خانواده حتی در نظر عموم مصرف کننده قلمداد می‌شوند.
سهم ۳۷ درصدی زنان اردبیلی در استخدام‌ها
چنین نگاهی به زنان موجب شده تا طی یک دهه اخیر گرایش به تحصیلات دانشگاهی و یافتن شغلی با درآمد برای دختران مورد توجه قرار گیرد. تا جایی که در سرشماری سال ۹۵ مشاهده می‌شود که ۷۷ درصد زنان با جمعیت ۶ ساله و بیشتر باسواد هستند و این رقم طی یک دهه اخیر با افزایش همراه است.
از طرفی دانشگاه‌ها نیز با افزایش فارغ التحصیلان دانشگاهی مواجه شده‌اند، اما همچنان که در خانه داری زنان بدون مزد کار می‌کنند و حتی مصرف کننده محسوب می‌شوند، فارغ التحصیلان دانشگاهی نیز فرصت‌های شغلی برابری با همتایان مرد خود ندارند.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل در این خصوص گفت: سهمیه استخدامی بانوان در اردبیل ۳۷ درصد از کل استخدام‌ها است.
فریبا محمدلو با تاکید به اینکه این رقم قابل قبول نیست، اضافه کرد: آمارها می‌گوید که ۶۳ درصد از سهمیه استخدام‌ها در اردبیل به آقایان اختصاص می‌یابد.
سهمیه پذیرش دختران در دانشگاه‌ها افزایش یافته و در برخی رشته‌ها بیش از ۵۰ درصد پذیرفته شدگان دختران هستند. در حالی میل به تحصیلات عالی رو به افزایش است که تبعیض‌های استخدامی بسیاری از دختران فارغ التحصیل را سرخورده و خانه نشین کرده است.
این اظهارات در حالی است که سهمیه پذیرش دختران در دانشگاه‌ها افزایش یافته و در برخی رشته‌ها بیش از ۵۰ درصد پذیرفته شدگان دختران هستند. در حالی میل به تحصیلات عالی رو به افزایش است که از سوی دیگر تبعیض‌های استخدامی بسیاری از دختران فارغ التحصیل را سرخورده و خانه نشین کرده و یا ملزم ساخته بعد از درس خواندن، دوباره به مهارت‌هایی که نیاز به تحصیلات دانشگاهی ندارد روی بیاورند.
رعنا رستم پور فارغ التحصیل رشته حقوق می‌گوید به دلیل اینکه شغلی مناسب پیدا نکرده در حال حاضر شیرینی پزی می‌کند.
وی اضافه کرد: اگر می‌دانستم که درس خواندن فایده‌ای ندارد از ابتدا مهارتی را یاد می‌گرفتم و سراغ درس نمی‌رفتم.
بخش خصوصی زنان را با حقوق و مزایای کمتر به کار می‌گیرد
این سرخوردگی در دختران فارغ التحصیل دانشگاهی زمانی مضاعف می‌شود که در استخدام‌های بخش خصوصی نیز وضعیت خوشایند نیست.
بخش خصوصی مشاغل پیش پا افتاده را برای زنان در نظر می‌گیرد و گاهی آگهی‌های کاریابی‌ها حتی به جنسیت فرد در یک شغل خاص مانند مسئول فروش یا منشی دفتری تاکید دارد.
در برخی آگهی‌های استخدامی موضوع ظاهر آراسته مطرح می‌شود و در برخی حقوق توافقی درج می‌شود. موضوعی که متأسفانه در آگهی کاریابی‌ها هم قابل مشاهده است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اردبیل در پاسخ به این دغدغه و چگونگی مدیریت فرایند معرفی کار به کارجو افزود: متأسفانه بر اساس قوانین هیچ الزامی برای اینکه فرصت‌های شغلی از سوی کارفرما با جزئیات مطرح شود، وجود ندارد.
قاسم رحیمی تصریح کرد: هر چند در بخش دولتی روند استخدام و شغل مشخص است اما اغلب مشاغلی به کاریابی‌ها معرفی می‌شوند که موقت و فاقد امنیت شغلی هستند.
وی افزود: کاریابی نیز موظف است نیروهای کار را به کارفرما معرفی کند و در نهایت انتخاب و تصمیم با کارجو است.
خلأ قانونی در نحوه گزینش نیروی کار در بخش خصوصی موجب شده تا کارفرمایان با بهره کشی از نیروی کار از زیر بار قراردادهایی که مسئولیت آفرین است رهایی یابند.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل در این خصوص گفت: متأسفانه در بخش خصوصی حتی آمار دقیق اشتغال را نداریم. دلیل آن این است که اکثراً نیروی رسمی استخدام نمی‌شود و به دلیل خودداری از بیمه، قراردادهای ۸۵ روزه منعقد می‌شود.
به گفته محمدلو متأسفانه این معضل در بین کارفرمایان زن نیز دیده می‌شود و برای ممانعت از تعهد بیمه، کارفرمای زن، نیروهای خود را با قراردادهای کوتاه مدت به کار می‌گیرد.
هیچ تضمینی در اشتغال مشاغل خانگی نداریم
از طرفی شغل یابی با مسکّن‌های بخش دولتی نه تنها کاهش نیافته بلکه تشدید شده است. بسیاری از طرح‌ها و تسهیلاتی که برای اشتغال بانوان به ویژه زنان آسیب دیده و خودسرپرست اجرا شده، عمیقاً دردی را دوا نکرده است.
سوری خدایی ساکن یکی از سکونتگاه‌های غیررسمی می‌گوید کلاس خیاطی رفته تا شاید درآمدزایی کند و دو فرزند خود را تأمین کند. اما بعد از آموزش نمی‌داند کجا کار کند و چگونه لباس‌های خود را به فروش رساند و کسی هم او را درست راهنمایی نمی‌کند.
زنان خودسرپرست روز به روز به استناد آمار کمیته امداد استان رو به افزایش هستند اما وضعیت اشتغال آنها با وجود اینکه جمعیت فعال محسوب می‌شوند نامشخص است.
زنان خودسرپرستی مانند خدایی روز به روز به استناد آمار کمیته امداد استان رو به افزایش هستند اما وضعیت اشتغال آنها با وجود اینکه جمعیت فعال محسوب می‌شوند نامشخص است.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل معتقد است برخی فرصت‌های شغلی بخش خصوصی در واحدهای صنعتی و بخشی مشاغل خانگی است. مشاغل خانگی از روی تسهیلات پرداختی اعلام می‌شود و بنده نمی‌توانم تأیید کنم که آیا تسهیلات منجر به شغل شده است یا نه.
محمدلو تصریح کرد: به عنوان مثال فرد تسهیلاتی برای قالی بافی دریافت کرده است اما اینکه یک دار قالی در خانه دارد و بعد از گرفتن تسهیلات، واقعاً قالی بافی می‌کند یا نه، در واقعیت نامشخص است.
وی اظهار کرد: هر چند ما به واحدهای تولیدی برای جذب نیروهای زن توصیه می‌کنیم اما در نهایت انتخاب و تصمیم با خود آنها است. گاهی استانداری تفاهم نامه‌ای منعقد می‌کند تا افراد جویای کار یا هنرستانی‌ها به واحدهای صنعتی معرفی شوند.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل تاکید کرد: ارائه تسهیلات اشتغال به بانوان کارآفرین اقدامی دیگر است. ممکن است فرد با تسهیلات اندک شغلی برای خود در منزل دست و پا کند. اما اینکه اشتغال به اشتغال پایدار منجر شود یا نه مشخص نیست.
محمدلو با اشاره به آغاز پایش آمار اشتغال پایدار از سال ۹۲ تا ۹۷ اظهار کرد: به زودی نتایج بررسی‌ها اطلاع رسانی می‌شود.
دولت برای اشتغال زنان روستایی چه کرده است؟
وی افزود: برای زنان روستایی نیز صندوق‌های اعتباری خرد و طرح تاک در قالب تسهیلات و آموزش پیش بینی شده است و در وضعیت فعلی ۶۰ صندوق اعتباری خرد در روستاها داریم
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل تصریح کرد: بانوان با مشارکت یکدیگر صندوقی تأسیس می‌کنند و دولت هم مبلغی را کمک می‌کند. با کمک تسهیلات صندوق، مشاغل خرد ایجاد می‌شود که در خلخال و رضی این طرح به شکل مطلوبی پاسخ گرفته است.
به گفته محمدلو الگوی نوین طرح اشتغال‌های بانوان با کمک جهاد دانشگاهی نیز در حال پیاده سازی است .۱۰۲ زن سرپرست خانوار در این طرح فنون مختلف آموزش دیده و به پیشران‌های اقتصادی مرتبط شده‌اند.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل از اخذ سهمیه برای ۲ هزار زن سرپرست خانوار در استان افزود: همچنین در طرحی دیگر فروش در فضای مجازی را فعال کرده‌ایم. و همچنین یک سازمان مردم نهاد سایت فروش دایر کرده است.
وی افزود: طی تفاهم نامه با اداره پست، ارسال تولیدات زنان سرپرست به صورت رایگان به شهرها و استان‌های دیگر انجام می‌شود تا در حد امکان در هزینه‌ها حامی بانوان تولیدکننده باشیم.
با وجود اینکه دولت با حداقل توان خود به دنبال بهره حداکثری است اما بخش مهمی از مشکلات اشتغال بانوان به سیاستگذاری‌های کلان و برنامه ریزی‌ها و همچنین قوانین گره خورده است.
در واقع ما زنان درس خوانده را ملزم به رعایت مهارت آموزی صنایع دستی می‌کنیم و از طرفی ماهران صنایع دستی قادر به فروش اجناس خود نیستند و باید دست حمایتی، آنها را از رکود و سکون نجات دهد. سیکل معیوب اشتغال بانوان در اردبیل با ضدفرهنگ‌ها نیز آسیب دیده است.
بخش عمده‌ای از بانوان همچنان حق اشتغال خود را مدیون لطف همسران و پدران خود هستند. در مناطق روستایی اشتغال زن در داخل خانه معنی می‌شود و در شهرها نیز رقم قابل توجهی از فارغ التحصیلان دانشگاهی به دلیل عدم تمایل خانواده‌ها، خانه نشین شده‌اند.
اما در حقیقت، محدودیت فرصت‌های شغلی بانوان در اردبیل موجب کاهش روحیه اعتماد به نفس، افسردگی و احساس ناامنی در بین زنان شده است.
۰۱:۰۸ - ۱۳۹۹/۰۶/۲۰
نظر شما