خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: بار دیگر ارمنستان و جمهوری آذربایجان در منطقه قره باغ درگیر شده‌اند اما در شرایط کنونی وضعیت منطقه به گونه‌ای است که به درازا کشیدن این درگیری می‌تواند موجب باز شدن پای رژیم صهیونیستی به معادلات اوراسیا و حضور آنها در مناسبات این منطقه شود.
صرف نظر از اینکه درگیری‌های اخیر توسط چه کشوری آغاز شده و مقصر اصلی در این رابطه کدام طرف است باید به این موضوع توجه داشت که دامن زدن به بحران ایجاد شده می‌تواند تبعات سنگینی برای تمامی کشورهای منطقه به دنبال داشته باشد و یک موضوع منطقه‌ای را تبدیل به یک بحران بین‌المللی کند.
سوء استفاده اجانب
شکی در این نیست که برخی کشورها از وقوع هر نوع درگیری در هر نقطه‌ای از جهان استقبال می‌کنند و هر چند ممکن است خوشحالی خود را از وقوع درگیری به زبان نیاورند اما به گونه‌ای رفتار می‌کنند تا موجب به درازا کشیدن نزاع شوند تا بتوانند از آب گل آلود ماهی بگیرند.
از نمونه بارز این کشورها می‌توان به آمریکا، فرانسه، انگلیس و دیگر کشورهای غربی که از تولیدکنندگان و صادرکنندگان اصلی سلاح در جهان هستند اشاره کرد. در همین رابطه خبرها و گزارش‌های بسیاری درباره اینکه این کشورها در هنگام درگیری در نقاط مختلف جهان اقدام به فروش سلاح به هر دو طرف درگیری کرده‌اند منتشر شده است.
رژیم صهیونیستی سعی می‌کند تا با گسترش مناسبات خود هم با آذربایجان و هم ارمنستان از یک سو منافع خود را از این بحران بیشتر کند و از سوی دیگر جای پای خود را در منطقه محکم‌تر کند اکنون و در خصوص بحران قره باغ، رژیم صهیونیستی در قامت همان کشورها وارد عمل شده و سعی می‌کند تا با گسترش مناسبات خود هم با آذربایجان و هم ارمنستان از یک سو منافع خود را از این بحران بیشتر کند و از سوی دیگر جای پای خود را در منطقه محکم‌تر کند.
رژیم صهیونیستی از دیرباز با آذربایجان رابطه داشته و به تازگی نیز سفارت ارمنستان در سرزمین‌های اشغالی گشایش یافته است.
امکان تبدیل شدن به یک بحران واقعی
با ادامه دار شدن درگیری میان آذربایجان و ارمنستان خبرهایی درباره انتقال تروریست‌های حاضر در سوریه به قره باغ منتشر شده است. نظر به اینکه ماهیت این گروه‌ها و ارتباطات آنها با برخی کشورها مدت‌هاست مشخص شده حضور آنها در منطقه نه تنها گره‌گشا نخواهد بود بلکه موجب پیچیدگی بیشتر اوضاع می‌شود و می‌تواند شرایط را به گونه‌ای رقم بزند که حامیان آنها را از این جابجایی (انتقال از سوریه به ترکیه) پشیمان کند.
دلیل نزدیکی رژیم صهیونیستی به آذربایجان
برای صهیونیست‌ها تا چندی پیش کاملاً روشن بود که تمایل دارند باکو دست برتر را در نزاع نظامی و ارضی میان آذربایجان و ارمنستان داشته باشد به‌ویژه آن‌که در سال‌های اخیر جمهوری آذربایجان به داشتن روابط گسترده با اسرائیل علاقمندی نشان داده بود.
این واقعیت که آذربایجان تا ۴۰ درصد از نیاز اسرائیل به نفت را تامین کرده و در یک دهه اخیر نیز مشتری برخی تسلیحات اسرائیلی بوده، تنها دلیل اهمیت آذربایجان برای رژیم صهیونیستی نبوده است.
آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۱۲ با اشاره به ایران، گفته بود که «آذربایجان برای اسرائیل از فرانسه مهم‌تر است».
کارشناسان صهیونیستی در جریان درگیری‌های تیرماه امسال میان ارتش‌های آذربایجان و ارمنستان گفته بودند که یکی از ملاک‌های تعیین‌کننده در «لزوم حمایت اسرائیل از آذربایجان و کمک تسلیحاتی به ارتش این کشور، اهمیت راهبردی مناسبات آذربایجان و اسرائیل در ارتباط با ایران و به ویژه وجود مرز طولانی آذربایجان با ایران است».
برای صهیونیست‌ها تا چندی پیش کاملاً روشن بود که تمایل دارند باکو دست برتر را در نزاع نظامی و ارضی میان آذربایجان و ارمنستان داشته باشد اما با حمایت قاطع ترکیه از آذربایجان رژیم صهیونیستی مناسبات خود با ارمنستان را تقویت کرده است تغییر معادلات منطقه‌ای و مهم شدن ارمنستان برای رژیم صهیونیستی
در میان مناسبات رژیم صهیونیستی با آذربایجان، مدتی است که ارمنستان نیز برای تل آویو مهم شده و این به دلیل تغییرات استراتژیکی بوده که در منطقه ایجاد شده است.
عمده این تغییرات استراتژیک فعال‌تر شدن ترکیه در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی است و تل آویو به این نتیجه رسیده که فعال‌تر شدن آنکارا در منطقه به زیان منافع رژیم صهیونیستی است.
اسرائیل در یک دهه اخیر محور اصلی سیاست خارجی خود را بر تقویت اردوگاه دولت‌های مخالف جمهوری اسلامی ایران استوار کرده ولی همزمان با روسیه که دوست نزدیک ایران و ارمنستان است، تعامل ویژه دارد.
«یوسی کوهن» رئیس موساد: خطر ترکیه برای اسرائیل از ایران بیشتر شده است
اکنون به گفته سیاستمداران و رسانه‌های اسرائیلی، کابینه بنیامین نتانیاهو با وجود دستاوردهای اخیرش در نزدیکی به امیرنشین‌های خلیج فارس، ناچار است غیر از ایران، به نقش ترکیه در حوزه قفقاز نیز بیشتر توجه کند.
«سث فرانتزمن» روزنامه‌نگار اسرائیلی معتقد است که ترکیه با هر اقدام خود به‌دنبال «منزوی کردن» اسرائیل است.
در حالی که تمایل رژیم صهیونیستی به آذربایجان در نزاع آن کشور با ارمنستان تا دوره اخیر روشن بود ولی ظاهراً حمایت قاطع اخیر ترکیه از آذربایجان، تل آویو را حساس کرده است.
آنکارا در جریان درگیری‌های تابستان میان آذربایجان و ارمنستان که ۱۶ کشته بر جای گذاشت، گفته بود که «حمله به آذربایجان مانند حمله به ترکیه است و همه امکانات ترکیه در خدمت آذربایجان است».
در همین رابطه رژیم صهیونیستی اظهارات اخیر «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه را شاخ و شانه کشیدن‌های جدی علیه خود می‌داند و اقدامات ترکیه در حوزه‌های مختلف را به ویژه پس از کاهش نقش آمریکا، با حساسیت دنبال می‌کند حتی اگر مناسبات کامل سیاسی آن و ترکیه ظاهراً حفظ شده باشد.
روزنامه تایمز انگلیس اواخر مرداد امسال با اشاره به عملکرد ترکیه در سوریه، لیبی، حوزه خلیج فارس و قفقاز، به نقل از «یوسی کوهن» رئیس موساد، نوشته بود که «خطر ترکیه برای اسرائیل از ایران بیشتر شده است».
بر همین اساس رژیم صهیونیستی با وجود دوری سرزمینی از جنوب قفقاز، موضع و عملکرد خود در قبال این منطقه را نظر به رویکرد سایر بازیگران، از جمله ترکیه، سبک و سنگین می‌کند.
ظرفیت ویژه ایران برای پایان دادن به بحران
در میان این بحران اما ایران از ویژگی‌هایی برخوردار بوده و ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند مانع شدت گرفتن درگیری‌ها و از میان بردن احتمال سوء استفاده اجانب از شرایط موجود شود.
ایران با هر دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان دارای روابط حسنه بوده و علاوه بر آن ریشه دینی و فرهنگی مشترکی نیز با این دو کشور دارد و می‌تواند با استفاده از این امکان هیجانات ایروان و باکو را کنترل کند.
ایران می‌تواند با رابطه خوب خود با کشورهای ترکیه، روسیه و گرجستان، یک ترکیب ویژه با حضور دو طرف بحران یعنی ارمنستان و جمهوری آذربایجان ترتیب داده و این موضوع را در یک قالب منطقه‌ای حل و فصل کند
در همین رابطه روز گذشته «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران، در تماس‌های تلفنی جداگانه‌ای با «جیحون بایراموف» وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان و «ظهراب مناتسکانیان» وزیر امور خارجه ارمنستان گفتگو کرده است.
بنا بر اعلام وزارت خارجه ایران، ظریف در این تماس‌ها دو کشور ارمنستان و آذربایجان را به خویشتنداری و آتش بس دعوت کرده است.
وزیر خارجه ایران خواستار پایان فوری خصومت‌ها شده و از هر دو طرف دعوت کرده تا مذاکره در چارچوب حقوق و قوانین بین‌المللی را آغاز کنند.
آقای ظریف از آمادگی ایران برای برقراری آتش‌بس، آغاز گفتگو و استقرار صلح و آرامش در این تماس تلفنی به همتایان خود در آذربایجان و ارمنستان اطلاع داده است.
علاوه بر این موارد ایران می‌تواند با رابطه خوب خود با کشورهای ترکیه، روسیه و گرجستان، یک ترکیب ویژه با حضور دو طرف بحران یعنی ارمنستان و جمهوری آذربایجان ترتیب داده و این موضوع را در یک قالب منطقه‌ای حل و فصل کند.
در این میان هرچند نهادهای بین المللی نظیر گروه مینسک فعال هستند اما این گروه‌ها تاکنون هیچ پیشرفتی برای حل کردن تنش‌های میان ارمنستان و آذربایجان نداشته‌اند از همین رو یک راهبرد منطقه‌ای و استفاده از مشترکات موجود میان کشورهای منطقه می‌تواند در این شرایط از وخیم شدن اوضاع جلوگیری کند.
نظر شما