محمدعلی بصیری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه فقدان شفافیت، یاس و بی اعتمادی ایجاد می‌کند و انگیزه مشارکت و حضور را از بین می‌برد، اظهار داشت: فقدان شفافیت سبب می‌شود مردم به داوطلبان انتخاباتی اعتماد نداشته باشند و نسبت به برنامه‌ها و آینده کشور بی انگیزه شوند که حضور و رأی آنها تفاوتی نخواهد داشت. رابطه مستقیم بین نظارت و شفافیت، ایجاد انگیزه و افزایش اعتماد عمومی و مشارکت و همکاری مردم در انتخابات و در نهایت اجرای برنامه‌های دولت آینده وجود دارد.
وی افزود: مردم، عامل یاس و ناامیدی موجود را نباید تنها از داخل و دولت بدانند گرچه عملکرد بی تأثیر نبوده است اما مسائل کلان‌تر به این وضعیت دامن زده است. امروز کشورهای جهان با کرونا درگیر اند و در بسیاری از آنها یک سوم قدرت اقتصاد و توان مردم افول کرده، کشور ما نیز جز این مجموعه است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: علاوه بر موضوع کرونا، تحریم‌ها و حوادث طبیعی بوده، بخشی از این‌ها مسائلی است که از حیطه دولت و توان نظام خارج بوده و آثار اقتصادی، گرانی و بیکاری را تشدید کرده است و بخشی دیگر سو مدیریت و ضعف‌های داخلی است که اگر مجموع این‌ها در نظر گرفته شود نگاه‌ها به انتخابات و مشارکت کردن مثبت می‌شود و امید به آینده را افزایش می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: باید مجموع مسائل را در نظر گرفت، نه یک بُعد، به لحاظ کارشناسی اگر یک بُعد را برای تحلیل مسائل در نظر بگیریم قابل قبول نیست.
بررسی شفافیت و عملکرد نامزدهای انتخاباتی دشوار نیست
دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه اصفهان ابراز داشت: داوطلبانی که از فیلتر شورای نگهبان عبور می‌کنند، سابقه مدیریتی سیاسی کشوری دارند و کامل می‌توان عملکرد آنها را رصد کرد و متوجه شد که عملکرد گذشته آنها با برنامه و شعارهای اکنون منطبق و شفاف است یا بیشتر جنبه شعار و غلو دارد.
بصیری تصریح کرد: بررسی شفافیت بر عملکرد داوطلبان کار بسیار دشواری نیست و کاندیداها افرادی نیستند که اولین بار به صحنه آمده باشند و مردم عملکرد، سوابق و مدیریت قبلی و پاکدستی آنها و تعامل با نیروهای مجموعه را ندانند. این امر به راحتی قابل رصد است و رسانه‌ها و تحلیلگران می‌توانند این موضوعات را بررسی و تحلیل کنند.
وی افزود: امروزه با ظرفیت و امکاناتی که در اینترنت و شبکه‌ها وجود دارد افراد شخصاً می‌توانند تحقیق کنند و شفافیت را در قول و عمل داوطلبان انتخاباتی متوجه شوند.
پاسخگویی یک اصل در عملکرد هر سه قوه است
دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه اصفهان با بیان اینکه پاسخگویی باید یک اصل در عملکرد دولت‌ها و حتی نیروهای هر سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه باشد، اظهار داشت: متأسفانه این پاسخگویی جدی نیست و تاکنون ابزارها، نهادها و پرسشگران آنچنان جدی گرفته نشده است گرچه قوه مجریه و کابینه دولت از طریق استیضاح و سوال تا حدی قابل رصد است اما پاسخگویی و بررسی عملکرد در پایان کار دولت‌ها به صورت جدی دولت مشخص نمی‌شود در حالی که رسانه‌ها و نخبگان می‌توانند از دولت بپرسند در چهار یا هشت سال گذشته چقدر شعارهای انتخاباتی شما تحقق یافته است.
بصیری افزود: این‌ها شعارهایی می‌دهند و در آخر به هیچ جا پاسخگو نیستند و اساساً رصد هم نمی‌شود در حالی که برای پاسخگویی و شفافیت باید راهکارهایی مشخص کرد و اگر اینچنین شود در تحولات آینده و توسعه کشور بسیار کارآمد خواهد بود.
این استاد دانشگاه در خصوص راهکارهای شفافیت بر عملکرد و پاسخگویی داوطلبان، گفت: شفافیت باید طبق قانون و تا آنجا که جنبه محرمانه ندارد عملکردها، برنامه‌ها توسط هر قوه نسبت به قوه دیگر کامل رصد شده و یا در رسانه‌ها منعکس شود تا افکار عمومی آگاه شوند. در گذشته اگر تخلفات و سواستفاده‌ها از طریق یک خبرنگار و رسانه مطرح می‌شد، آن خبرنگار و رسانه مجازات می‌شدند و این موضوع بسیار برای مقوله شفافیت در کشور کار خطرناک و به ضرر مردم، نظام و بیت المال بود.
دولت سایه؛ بهترین ابزار نظارت و شفافیت سازی
وی ابراز داشت: مجلس در این باره باید قوانینی وضع کند که شفاف سازی نهادهای ناظر از جمله رسانه‌ها منجر به نبود امنیت شغلی و تعقیب غیرقانونی این افراد نشود در حالی که این خلاء در کشور وجود دارد. از سوی دیگر دستگاه‌های مسئول نظارتی از جمله دیوان محاسبات و سازمان بازرسی باید قوی‌تر عمل کرده کنند و ضعف‌ها را برطرف کنند.
دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه اصفهان تصریح کرد: دولت رقیب یا دولت سایه ابزار دیگری برای نظارت و شفافیت است اگر در کشور ما نیز مانند بسیاری از کشورهای توسعه یافته جناحی یا حزبی در دوره‌ای کنار رفت، یکی از وظایف آنها این است که بر عملکرد اکثریتی که در مجلس و قوه مجریه بر سر کار آمدند، نظارت کنند.
بصیری افزود: این یکی از بهترین ابزارهای نظارت و شفافیت سازی برای جلوگیری از تخلف و سو استفاده است و اگر آن را تقویت کنیم در آینده اوضاع بهتر از اکنون خواهد بود.
نظر شما