به گزارش خبرگزاری مهر، شاید بتوان گفت دو عرصه ای که حتی با اقبال زیادی از سوی عموم مردم مواجه شده اند، کشف سیارات خارج از مظومه شمسی و تاریخ تکامل جهان باشد.
سیارات فرامنظومه شمسی به سیاراتی گفته می شود که در مدار اطراف ستارگانی به غیر از خورشید می گردند. تاریخ آغاز جهان که با عنوان انفجار بزرگ شناخته می شود، توضیح می دهد که تمام عناصری که امروزه در جهان حاضر هستند، چگونه شکل گرفته اند. عناصری که کهکشان ها، ستارگان، سیارات و حتی بدن ما را ساخته اند.
به این ترتیب، آشنایی با تاریخ تکامل هستی می تواند بشر را به سمت شناخت تاریخ تکامل زمین و تمام موجودات زنده روی آن رهنمون کند.
براین اساس، اولین سیاره فرامنظومه شمسی در سال 1995 توسط دو ستاره شناس سوئیسی به نام های "میشل مایور" و "دیدایر کوئلوز" کشف شد. امروزه بیش از 240 سیاره فرامنظومه شمسی شناسایی شده اند که تقریبا تمام آنها کمی بزرگتر یا کوچکتر از سیاره مشتری هستند. تمام این سیارات به دلیل آنکه در مدار بسیار نزدیکی به ستاره خود در حرکتند و به همین علت دمای بسیار بالایی دارند از شرایط مناسبی برای حیات برخوردار نیستند.
هرچند این بدان معنی نیست که در منظومه های دیگر، سیارات شبیه به زمین وجود ندارند، بلکه به این معنی است که احتمال حیات در این سیارات بسیار پایین است.
اکثر این سیارات در شرایطی کشف شده اند که در بیشترین فاصله با ستاره خود قرار داشتند و بنابراین حداقل نیروی جاذبه ستاره روی آنها اثر می گذاشته است.
درعوض کمی بیش از یک دهم این سیارات هنگامی کشف شده اند که در پشت ستاره خود حرکت می کرده اند و بنابراین نوری که از ستاره روی آنها منعکس می شده در کمترین میزان خود بوده است.
اما چرا رصد یک سیاره زمانی که پشت ستاره خود قرار دارد، آسانتر است؟ متدی که برپایه نظریات انیشتن استوار شده است، می تواند پاسخ این سوال را ارائه کند.
این متد می تواند تمام شرایطی را که از پایین ترین میزان احتمال تغییر برخوردارند، بررسی کند. استفاده از این متد حتی می تواند امکان رصد سیارات بسیار کوچک و خیلی دور را فراهم کند.
بالطبع، این احتمال که در سیارات حاضر در جهان اشکال دیگری از حیات وجود دارند، با این متد قوت می گیرد. حتی اگر سیاره در شرایط مطلوبی برای توسعه زندگی ارگانیسم ها نباشد. درحقیقت این متد پیشنهاد می کند زندگی می تواند در آینده در این سیارات شکل گیرد. همانطور که در سیاره کوچک زمین که در مدار اطراف ستاره ای در میان 400 میلیارد ستاره حاضر در کهکشان راه شیری می چرخد، حیات شکل گرفت.
البته وجود این موجودات به معنی امکان تماس بشر با آنها نیست، چراکه محدودیت های ناشی از سرعت نور و فاصله بسیار زیاد این سیارات با زمین مانع این تماس ها می شود.
به تازگی یک ماهواره فرانسوی با عنوان "کرو" با هدف کشف سیاراتی که در موقعیت پشت ستاره خود قرار دارند، به فضا پرتاب شده است. در این ماهواره یک تلسکوپ غول پیکر ساخت رصدخانه اروپایی نیمکره جنوبی، به قطر بین 50 تا 100 متر نصب شده است که امکان رصد و تصویربرداری از سیارات فرامنظومه شمسی را فراهم می کند و توانایی اندازه گیری میزان نور منعکس شده ستاره به سطح سیاره و ترکیبات شیمیایی اتمسفر آن را دارد.
دومین جنبه مورد توجه در علم فیزیک نجوم، کیهان شناسی است که به مطالعه منشاء و تکامل جهان می پردازد.
درحقیقت این علم بین سالهای 1920 تا 1930 و با تحقیقات "ادوین هابل" منجم - فیزیکدان آمریکایی به دنیا معرفی شد. این دانشمند وسعت جهان را کشف کرد. سپس درسال 1965 دو مهندس "شرکت تلفن بل" به نام های "آرنو پنزیاس" و "رابرت ویلسون" کشف کردند که تشعشات میکروامواجی که تمام جهان را احاطه کرده است، دمایی برابر با منفی 270 سانتی گراد دارند و این دما برابر با دمایی است که جهان در آغاز گستردگی داشته است.
پس از آن ماهواره " COBE" ، مخفف عبارت مکتشف پس زمینه کیهان ، در سال 1989 به فضا پرتاب شد و نخستین تصاویر جهان که مربوط به 400 هزار سال پس از آغاز جهان بود را به زمین ارسال کرد.
تصاویر موفقیت آمیز این ماهواره باعث شد که یک توپ استراتسفری با عنوان "بومرنگ" از قطب جنوب به فضا پرتاب شود و تصاویر واضح تری از تصاویر ماهواره COBE تهیه کند.
همچنین ناسا یک ماهواره دیگر با عنوان WMap را به منظور بررسی های دقیق تر جهان پرتاب کرد. پس از آن نوبت به آژانس فضایی اروپا رسید که ماهواره "پلانک" را با هدف عکسبرداری از کودکی جهان، مربوط به 400 هزار سالگی آن در مدار قرار دهد. در حال حاضر سن جهان 13 میلیارد و 700 میلیون سال است.
امروزه دانشمندان موفق شده اند تصاویر واضحی از دورترین کهکشان دنیا که در فاصله 13 میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد، بدست آورند. این بدان معنی است که عمر این کهشکان 13 میلیارد سال است، در واقع این کهشکان زمانی متولد شده است که تنها 700 میلیون سال از آغاز انفجار بزرگ می گذشته است.
به برکت این ماشین زمان دانشمندان موفق شده اند نور اولین ستارگانی را در جهان شکل گرفته اند و حتی ممکن است امروزه مرده باشند، دریافت کنند.
نباید فراموش کرد که به هر حال در راه بررسی کیهان و آغاز جهان مشکلاتی وجود دارد. برای مثل تنها 5 درصد از مواد حاضر در کیهان اشکالی از تشعشات شامل نور، اشعه ایکس ، اشعه گاما و امواج رادیویی را از خود ساطع می کنند. این درحالی است که 95 درصد از این مواد تنها نیروی جاذبه دارند. به این مواد، مواد تاریک می گویند و دقیقا جنس آنها تاکنون شناسایی نشده است.
با وجود گذشت بیش از 80 سال از آغاز اولین تحقیقات عملی و تئوری گسترده در خصوص منشاء و ماهیت جهان، هنوز این تحقیقات برای کشف دورترین نقاط کیهان ادامه دارد.
نظر شما