آزادگان در سینمای ایران غایبند

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین گروه آزادگان 26 مردادماه سال 69 وارد ایران شدند و استقبال مردم از آنها به اندازه ای گسترده و قابل توجه بود که نه تنها گروههای مختلف داخلی که حتی رسانه های خارجی را تحت تاثیر قرار داد. اما چنین موضوع مهم و قابل توجهی در فیلم های سینمایی ایرانی انعکاس اندکی داشت.

این در حالی است که وقتی اتفاقی به این عظمت و اهمیت در کشورهای دیگر می افتد، سینماگران به شکل های مختلف این نوع اتفاقات را مورد بررسی قرار می دهند و با استفاده از آن اقدام به تهیه و تولید آثار مختلف سینمایی می کنند. به گونه ای که گاه یک هواپیماربایی یا گروگانگیری مضمون مستقیم یا غیرمستقیم چند فیلم را به خود اختصاص می دهد.

در کشور ما سینمای دفاع مقدس از جایگاه ویژه ای برخوردار است و چند کارگردان شناخته شده در این ژانر به فعالیت می پردازند. با توجه به این موضوع انتظار می رفت وقتی موضوع حضور آزادگان در کشور مطرح شد، حداقل سینماگران عرصه جنگ به این مسئله توجه ویژه نشان بدهند و دست به ساخت فیلم هایی بزنند که مضمون آنها به شکل های مختلف به این موضوع بپردازد؛ در صورتی که چنین نشد.

حاصل تاثیر واقعه ملی ورود آزادگان به آغوش میهن در رسانه سینما فقط فیلم "بوی پیراهن یوسف" به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیاست که با شناخت درست موضوع و اهتمام برای ساخت اثری انجام شده که با ویژگی های سینما همخوانی داشته باشد و داستان آن از کشش لازم برای جذب مخاطب عام بهره ببرد. البته در فیلم "سیاوش" ساخته سامان مقدم نیز اشاره ای دور و محو به آزادگان - با طراحی شخصیت پدر سیاوش - می شود که البته هیچ تاثیری بر مخاطب نمی گذارد.

ساخت فقط یک فیلم سینمایی در طول حدود 16 سال در حالی اتفاق می افتد که در کشور نزدیک به 10 فیلمساز عرصه دفاع مقدس فعالیت می کنند و معاونت سینمایی وزارت ارشاد، بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس، حوزه هنری، انجمن سینمای دفاع مقدس و بسیاری دیگر از ارگان های دولتی وظیفه دارند در عرصه گسترش فرهنگ و هنر ملی و انقلابی فعالیت کنند.

سازمان صدا و سیما نیز با آنکه از حدود 10 سال پیش تاکنون توجه ویژه ای به ساخت فیلم تلویزیونی نشان داده است و هر سال چندین فیلم در همین قالب ساخته می شود و تاکنون فیلم یا سریال هایی با مضمون توجه به آزادگان ساخته شده، اما تاکنون حتی یک اثر ماندگار تلویزیونی ارایه نشده است. همین موضوع باعث می شود که تلویزیون تقریبا" هر سال فیلم "بوی پیراهن یوسف" را پخش کند.

ساخته نشدن فیلم سینمایی درباره آزادگان در حالی است که تاکنون کتاب های مختلفی از خاطرات این اسوه های مقاومت به چاپ رسیده است و تعدادی از خود این افراد توانایی نگارش داستان یا خاطرات دراماتیک خود را دارند و اگر سینماگران تمایلی به ساخت فیلم داشته باشند، با استفاده از یک فیلمنامه نویس حرفه ای می توانند از اطلاعات و خاطرات آزادگان ایده لازم را بگیرند و به خلق اثر بپردازند.

نکته دیگر اینکه، فیلم "بوی پیراهن یوسف" با تمامی شایستگی هایی که دارد و همواره در جذب مخاطب موفق عمل کرده است، اما به زندگی یا خصوصیات اخلاقی و رفتاری آزادگان نمی پردازد؛ بلکه در اصل فیلم روایتی از خانواده هایی است که یکی از اعضای آنها به شکل های مختلف در زمان جنگ تحمیلی به اسارت دشمن درآمدند و حال هر کدام به نسبت اعتقاداتش با این موضوع برخورد می کند.

به نظر می رسد که مدیران تولید آثار تصویری کشور به همان نسبت که در زمینه ساخت فیلمی راجع به زندگی پیامبر اسلام (ص) کوتاهی می کنند، راجع به تولید فیلم درباره آزادگان نیز بی توجهی بسیار زیادی وجود دارد. ساخت این نوع آثار برنامه ریزی و حساسیت راجع به ارایه درست مسایل مذهبی و ملی می طلبد. به خصوص برای نسل هایی که از جنگ بیشتر فاصله می گیرند.