شمقدری در گفتگو با مهر : راه اصلاح فرهنگ اصلاح مدیریت فرهنگی است / سرمایه بر فرهنگ و تفکر حاکم شده است / برخی مهدکودک‌ها، رقص آموزش می‌دهند

جواد شمقدری مشاور هنری رئیس جمهور که با خبرنگار مهر در خصوص بیانات اخیر مقام معظم رهبری مبنی بر مظلومیت هنر و فرهنگ گفتگو می کرد، اظهار داشت: در حال حاضر شوراهای مختلفی برای پیگیری امور فرهنگی و هنری در کشور وجود دارند که کارآیی خود را از دست داده اند.

شوراهای پیگیر امور فرهنگی و هنری کارآیی خود را از دست داده اند

وی افزود: کارکرد شوراهای مذکور به گونه ای است که مصوبات آنها در لا به لای صورتجلسات باقی مانده و بایگانی می شوند و برخی از مصوبات آنها نیز، از جنبه نگرش به حوزه اجرا دچار نقصان هستند و باید از ساختار اداری کشور حذف گردند تا از مسیر تجمیع آنها، شورایی واحد و قدرتمند و پاسخگو شکل گیرد.

مشاور دکتر احمدی نژاد در امور هنری درباره مشخصات "شورای فرهنگی و هنری" مورد نظر خود توضیح داد "شورای جدید باید تحت سرپرستی و مدیریت رئیس جمهور، به طور منظم و مستمر با حضور مسئولان وزارتخانه های فرهنگی و دستگاه های مختلف مرتبط جلسه برگزار کند و تلاش خود را صرف تدوین برنامه برای ساماندهی امور فرهنگی و هنری نماید".

مسائل مختلفی سبب مظلومیت فرهنگ شد

شمقدری گفت: مسائل مختلفی سبب مظلومیت فرهنگ شد ولی مهمترین عامل این رخداد، غفلت سیاستگزاران و برنامه ریزان و مدیران کلان نظام از اهمیت و نقش فرهنگ در اصلاح امور کلی کشور و روند ایجاد ساختارها و مناسبات است که سبب یاس و سرخوردگی اهالی فرهنگ و هنر شده و در نتیجه فرهنگ و هنر به جایگاه حقیقی خود دست پیدا نکرده است.

او ادامه داد: چارچوب یک نظام از بخش های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و نظامی تشکیل می شود که محور و گل سرسبد آنها فرهنگ است اما در طول سال های گذشته عوامل اصلی که بر ارتباطات و مناسبات تسلط داشته اند، "غیر فرهنگی" بوده اند.

"در دوران دفاع مقدس به طور طبیعی روحیه نظامی بر ساز و کارهای شکل دهنده نظام حاکم شد و در دوره موسوم به سازندگی مناسبات اقتصادی شکل دهنده ساختار اجرایی کشور بود و در دوره اخیر نیز، مدیریت سیاسی شد و سیاست بر حوزه ارتباطات اجتماعی سایه افکند".

متاسفانه فرهنگ در حاشیه قرار گرفته است

مشاور هنری رئیس جمهور ادامه داد: اگر در دوران دفاع مقدس ضرورت داشت موضوعات نظامی مورد توجه قرار گیرند، قطعا این روند باید در پایان جنگ، خاتمه می یافت اما متاسفانه فرهنگ در حاشیه قرار گرفته و هنوز روحیه دوران جنگ در مجموعه مدیریت کلان نظام وجود دارد.

شمقدری افزود: در دورانی که گرفتار جنگی نا برابر شده بودیم چاره ای جز آن که امور نظامی و دفاعی در اولویت قرار گیرند و اعتبارات صرف خرید تجهیزات نظامی شوند، نبود ولی امروز هم مدیران فرهنگی ما در عرصه جذب اعتبارات برای این حوزه، نسبت به نگرش انسان شناسانه غفلت می کنند.

امروز حاکمیت پول و سرمایه بر فرهنگ، تفکر و اندیشه مشهود است

این کارگردان، بودجه را از عوامل اثر گذار در مظلومیت و مهجور ماندن فرهنگ و هنر می داند، با تاکید بر این که اقتصاد بر مناسبات فرهنگی سایه انداخته و حاکمیت پول و سرمایه بر فرهنگ، تفکر و اندیشه مشهود است، به ذکر دو نمونه در این زمینه می پردازد.

به گزارش مهر، او می گوید: امروز ساختمان هایی که در سطح کشور به بانک ها و موسسات مالی و اعتباری اختصاص می یابند، گران قیمت تر و زیبا تر از ساختمان های مراکز آموزشی و پژوهشی و مدارس هستند که نهاد تولید و پرورش انسان مطلوب در جامعه اسلامی هستند.

"اگر یک نویسنده یا گروهی پژوهشگر و محقق بخواهند برای نگارش یک فیلمنامه با هدف خاص از مراکز ذیربط بودجه دریافت کنند، سال ها باید به دستگاه های مختلف متولی فرهنگ یا مدعی متولی این عرصه رفت و آمد و اهمیت این کار را برای مسئولان تشریح کنند که معمولا در نهایت نیز، دست خالی باز می گردند و یا بودجه اندکی عاید آنها می شوند".

مشاور هنری رئیس جمهور یکی دیگر از دلایل مظلومیت فرهنگ را در رتبه سوم قرار داشتن عناصر فرهنگی کشور در زمینه برخورداری از مواهب اجتماعی عنوان کرد و با انتقاد از برخورداری سیاسیون و فعالان اقتصادی از جایگاه اول در این عرصه، متذکر شد ارتقاء جایگاه فرهنگ و هنر در گرو تحول در مناسبات موجود به منظور ارتقاء جایگاه فرهنگ و تولید آثار ارشمند و فاخر هنری است.

بخشی از مظلومیت فرهنگ ناشی از تخصیص اندک اعتبارات، فرصت ها و امکانات است

شمقدری که سال ها در حوزه فیلمسازی فعالیت کرده و اکنون در مقام مشاوره امور هنری دکتر احمدی نژاد قرار گرفته، گفت که حوزه هنر و سینما در شرایط فعلی با ضعف ها و مشکلات عمده مواجه است و بخشی از چالش ها و تنازعات و درگیری ها، در این عرصه ناشی از تخصیص اندک اعتبارات، فرصت ها و امکانات است.

به اعتقاد او، حوزه هنر و سینمای کشور از ظرفیت تولید سالانه 200 فیلم برخوردار است اما در حال حاضر بیش تر از 50 فیلم ساخته و عرضه نمی شود که سطح آنها به گونه ای است که اکثر آنها باید بایگانی شوند و در ادامه، بر این نکته تاکید می کند که "در بخش مدیریت حوزه های هنری و سینمایی به دلیل از هم گسیختگی مناسبات و حاکم نبودن شکل منطقی در ارتباطات، برخی رفتارهای ناشایست و کشمکش ها و حتی بی عدالتی به ویژه در عرصه اکران فیلم ها نیز بروز می کند".

 باید جایگاه فرهنگ در مناسبات و ارتباطات بازتعریف شود

مشاور رئیس جمهور در امور هنری در بخش دیگری از گفتگوی خود با مهر، تاکید می کند با "اظهار نظر صرف در خصوص مظلومیت فرهنگ و هنر" و "عدم حرکت در رفع این مظلومیت"، به فرهنگ و هنر "ظلم مضاعف" می شود و با اشاره به دستور دکتر احمدی نژاد مبنی بر برنامه ریزی ویژه و سریع برای رفع دغدغه های رهبر معظم انقلاب در عرصه فرهنگ، می گوید که برای رهایی فرهنگ از مظلومیت، باید جایگاه آن در مناسبات و ارتباطات بازتعریف و به خوبی برای مخاطبان تبیین شود.

شمقدری تاکید می کند اگر مدیریت فرهنگی و هنری سامان یابد، از هنرمندان نیز می توان انتظار داشت مسئولیت واقعی خود را در این عرصه بر عهده گیرند و در آن صورت، کسانی که نا خواسته وارد عرصه فرهنگی و هنری شده اند، این حوزه را رها کرده و آن را به افراد اهل واگذار کرده و جایگاه دیگری برای خود می سازند و در نتیجه از فضای فرهنگی و هنری سالم تری برخوردار خواهیم شد.

او در این زمینه به بازتعریف تشکیلاتی دستگاه های متولی و مرتبط با فرهنگ و هنر که اکنون دچار ضعف های عمده هستند و کارکرد آنها خروجی مطلوبی ندارد، تاکید می کند و مشخصا از وزارتخانه های فرهنگ و ارشاد و آموزش و پرورش و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نام می برد وی می گوید ماموریت ها و اختیارات این دستگاه ها باید با نیازهای روز انطباق یابند.

وزارت ارشاد از کار اصلی خود غافل شده است

این عضو دولت نهم گفت : وزارت ارشاد در حوزه عمل با ماموریت های گسترده ای مواجه است و از کار اصلی خود در عرصه مدیریت فرهنگی و هنری کشور غافل شده و به روزمرگی و سیستم اداری دست و پا گیر و به هم ریختگی درون سازمانی مبتلا شده است که باید این روند را در جهت ارتقاء کارآمدی تغییر دهد.

"از آنجا که جمهوری اسلامی باید در عرصه بین الملل حضور فعال و پر نشاط داشته باشد، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی باید بازشناسی و اصلاح ساختار تشکیلاتی و تبین ماموریت های جدید را در دستور کار قرار دهد و وزارت آموزش و پرورش نیز باید بیش از پیش در همه سطوح مورد توجه قرار گیرد".

شمقدری همچنین از عدم نظارت جدی آموزش و پرورش بر مهد کودک ها به عنوان ابتدایی ترین مرکز آموزش و تربیت فرزندان این سرزمین گلایه می کند و می گوید: امروز برخی مهد کودک های ما به عنوان بخشی از نظام تعلیم و تربیت در اختیار کسانی هستند که نسبتی با آرمان های انقلاب و اهداف نظام ندارند و حتی برخی از آنها، با مناسبات دینی ما سازگار نیستند و بیش تر از آن که  کودکان ما را با احکام و معارف دین آشنا کنند، به آنها رقص می آموزند.

او خاطر نشان می کند که اگر برای تغییر و تحول در عرصه فرهنگ و هنر همت نشود، مدیریت فرهنگی نظام ساماندهی نخواهد شد و رفع مظلومیت در کل امور کشور به وجود نمی آید و در این صورت نمی توان انتظار داشت که نیروی انسانی و فرزندان ما نسبت به ارزش ها متعهد شوند.

مشاور هنری رئیس جمهور، اظهار داشت: حوزه هنر در بخش نیروی انسانی با اشکالات جدی مواجه است و بخشی از هنرمندان ایرانی نسبت خود را با حرکت متعالی انقلاب تنظیم نکرده و به نظام سیاسی حاکم وفادار نیستند و به علت بیماری روشنفکرزدگی با محور اصلی آرمان های انقلاب بیگانه هستند و از آن می گریزند.

راه حل مشکلات فرهنگی اصلاح مدیریت فرهنگی کشور است

شمقدری در عین حال با بیان این که بدنه نحیف نیروی انسانی موجود در عرصه فرهنگ و هنر، تاب تحمل فشار را ندارد و توان آن در حدی است که ارائه کرده، متذکر شد راه حل مشکلات فرهنگی اصلاح مدیریت فرهنگی کشور به منظور سازگاری دستگاه های متولی فرهنگ و هنر با آرمان ها و ارزش ها و ورود نیروهای تازه نفس و صاحب اندیشه های بلند به این عرصه است.

او تاکید کرد: اگر از هنرمندان آرمان گرا و متعهد حمایت شود، کسانی که آمادگی حرکت در مسیر تعالی ارزش ها را دارند، وارد میدان می شوند و تکلیف نظام با کسانی که نمی توانند با نظام ارزشی کنار آیند و می خواهند راه خود را بروند، روشن می شود و دیگر بودجه بیت المال صرف تولید محصولات فرهنگی و هنری ضد ارزشی نمی شود.

تحول در حوزه فرهنگی عزم انقلابی می طلبد 

"تحول در حوزه فرهنگی عزم انقلابی می طلبد اما در ادوار گذشته از برخی افراد در این حوزه حمایت نشد و هنرمندان ما موفقیت خود را در گرو تغییر رویکرد از هنر ارزشی دیدند و به تولید محصولات جشنواره ای که مورد اقبال خارج نشینان قرار گرفته و یا تولیداتی که با هنر متعهد و دینی سنخیتی ندارد، رویگردان شده و در واقع با خروج از این حوزه به نظام و مردم پشت کردند".

این کارگردان صاحب نام کشور بر این نکته تاکید کرد که اگر در گام نخست، حمایت ها و توجهات به اقشار فرهنگی و هنری در کشور ساماندهی شود و همه هنرمندان در مسیری قرار گیرند که به خلق آثار هنری آرمان گرا روی آورند و اندیشه و رفتار خود را با نظام ارزشی منطبق سازند، در مراحل بعد می توان جامعه هنری را مورد "تصفیه خداپسندانه" قرار داد. 

تعارفات و مناسبات را کنار بگذاریم

مشاور هنری رئیس جمهور در خاتمه از گزارش مجلس هفتم درباره تحقیق و تفحص از وزارت ارشاد یاد کرد و با تاکید بر لزوم تغییر رویکردها در مدیریت فرهنگی و هنری خاطر نشان کرد: اگر لشگری ماموریت خود را به خوبی انجام دهد، باید از کسانی که برای پیروزی تلاش کرده اند تقدیر شود اما چنانچه رفتار برخی نیروهای انسانی در عرصه مبارزه با تهاجم فرهنگی و هنری سبب بروز شکست فاحش شود، باید تعارفات و مناسبات را کنار گذاشت و حقایق را اعلام و برای جبران مافات گام برداشت.