به گزارش خبرگزاری مهر، در ابتدای این نشست محمد رفیع جنید درباره شعر بودن یا نبودن "ها" گفت: قرائت های مختلفی از تعریف شعر وجود دارد اما در جواب کوتاه می توان گفت که این مجموعه بنا به تعریف عام، فرم شعر را دارا نیست. اگر ظرفیت های نثر فارسی را مد نظر قرار دهیم و کشف شعر در نثر فارسی را در نظر بگیریم می توان ها را کشف شعر در نثر محسوب کرد.
وی ادامه داد: نثر امروز فارسی ظرفی است برای مظروف داستان و تحقیق. اما در گذشته نثر فارسی معطوف به خود بود و اهل معرفت با این نثر کشف و مشاهدات باطنی خود را می نوشتند.
جنید درباره انگیزه تالیف این کتاب گفت: اراده معطوف به عقل مولف در هنگام نوشتن این گونه آثار مستهلک می شود. اگر نویسنده باورهای عقلایی داشته باشد در درجه صفر نوشتار این عقل باید مستهلک شود. کتاب "ها" کشف هستی و اشیا بدون تعریف قبلی در ذهن مخاطب است.
ابوطالب مظفری نخستین منتقد این نشست بود که در بررسی این مجموعه خاطرنشان کرد: این کتاب قالب مشخصی ندارد و به همین خاطر نمی توانیم با معیارهای شعر و یا داستان آن را نقد کنیم. وقتی اثری معیارها را پس می زند کار منتقد سخت می شود.
وی افزود: من همین مسئله را معیار نقد قرار دادم و به عنوان یک مخاطب و بدون پیش داوری این اثر را خواندم و پرسش هایی را مطرح کردم. اولین پرسش این بود که این کتاب چه نیازی از نیازهای درونی مخاطب را پاسخ می دهد. هدف ما از گردش در متون گردشی مفهومی است اما گاهی اوقات این طور نیست و فقط حس زیبایی شناسی اقناع می شود که در شعر معمولا این اتفاق می افتد.
این شاعر افغان اضافه کرد: ادبیات امروز مفهوم گرا نیست. قرار نیست این کتاب را بخوانیم و چیزی به دانسته های ما افزوده شود. ادبیات امروز احساسات نهفته روانی ما را بر می انگیزاند و به نوبه خود کمک می کند به پیشرفت های دیگر در ساحت تفکر.
وی تصریح کرد: در زبان فارسی از این دست آثار داریم. از نظر درون مایه این کتاب به آثار سهروردی نزدیک است. البته این نزدیکی صد درصد نیست و نوشته های سهروردی خط سیر مشخصی دارد ولی از نظر توجه به نثر "ها" به آثار سهروردی شباهت دارد.
مظفری در پایان گفت: انتقاد من به کتاب این است که به دلیل تکرار تصویرها و کلمات، من به عنوان یک خواننده در نهایت کار حس می کنم که هیچ پشتوانه مفهومی و اندیشه مندانه در این اثر نبوده است.
خسرو نوربخش منتقد بعدی نشست با اشاره به تکرار و تکثیر کلمه در کتاب "ها" گفت: کلمه مذهب شاعر است نه رسانه شاعر. در شکل رسانه ای کلمه بر اساس مفهومی که دارد مصرف می شود اما مذهب قابل مصرف نیست و پرستش می شود. در شکل رسانه ای آنچه اتفاق می افتد بروز است اما آنچه در شکل انرژی کلمه اتفاق می افتد ظهور است. انرژی کلمات با ارائه آنها تطابق دارد و انرژی کلمه ساحت کشف و شهود است.
پس از وی هادی سعیدی کیاسری مدیر کانون ادبیات ایران درباره این کتاب گفت: سهم و حظ جنید از شعر رشک انگیز است چرا که شاعران تلامیذ الرحمان اند و آرزو می کنم که جنید و امثال او به عنوان یک سرمایه در زبان فارسی بمانند. در این کتاب جنید بر سر کتاب نویسی نبوده است و من حساب این کار را از کارهایی که تاکنون شده جدا می نهم.
وی افزود: جنید در پس زمینه ذهن خود بی شک سخنان پیشوایان اهل معرفت و پیشوایان دین را - از سخنان حضرت امیر گرفته تا دیگران - در نظر داشته است ولی این کتاب دقیقا از همان جنس نیست. این نوع نوشتن گستره ای است پهناور از پاورقی ها که سزاوار نام بردن نیستند تا اثر مرحوم اوستا که در این میان کاریکلماتورهای شاپور و گزین گویه ها و تاملات فلسفی نیچه می گنجد.
سعیدی گفت: این کار به واسطه ارائه حال های نویسنده مبارک است. در این کتاب گاهی به آهنگ گزارشی و روایی می رسیم و گاهی به حال هایی فرازمینی و این فراز و فرودها ملال را از مخاطب دور می کند.
وی در پایان تاکید کرد: "ها" مجموعه ای است بسیار هوشمندانه در نسبت با ساحات مختلف زندگی و من این نوع اثر را به فال نیک می گیرم.
در انتهای نشست نیز هادی جهان آبادی درباره مقاله نویسی و نزدیکی "ها" به این شیوه نگارش صحبت کرد.
نظر شما