پیمان ناتو ؛ ماموریتها و چالشهای پیش رو

گزارش خبرگزاری مهر، ناتو در سال 1994 میلادی دارای 16 عضو بود و هیچ همپیمانی نداشت و هیچ عملیات نظامی را نیز هدایت نکرده بود، اما در پایان سال 2005 میلادی این سازمان مشغول اجرای همزمان هشت عملیات نظامی بود که در آن 26 عضو با همکاری 20 کشور دیگر در سراسر جهان حضور داشتند.

توسعه توانایی ها تا جایی که ناتو بتواند این ماموریت ها را به اجرا درآورده و پیش ببرد، نیازمند اراده سیاسی و منابع مورد نیاز بود.

به گفته کارشناسان، نیروی واکنش ناتو به توانایی کامل عملیاتی دست یافته است و با داشتن 25 هزار عامل قدرتمند زمینی، هوایی و دریایی، می تواند به عنوان نیروی اعزامی واکنش سریع عمل کند.

طرح استراتژیک ترابری هوایی، گامی مهم در رفع یکی از ضعف های دیرینه ناتو است. طرح نیروی عملیات ویژه، هماهنگی و قابلیت عملکرد متقابل در بین نیروهای عملیاتی خاص را نیز بهبود می بخشد.

رشد تعداد اعضای ناتو نیز تغییر قابل توجهی در چند سال اخیر بوده است. توسعه ناتو یکی از بزرگترین موفقیت ها بعد از فرو ریختن "پرده آهنین" برای این سازمان به شمار می رود.

با تکمیل دور دیگری از طرح عضویت توسط کشورهایی چون آلبانی، کرواسی و مقدونیه که به دنبال عضویت ناتو در سال 2008 میلادی هستند، همچنان که گرجستان و احتمالا اوکراین نیز به دنبال اعمال اصلاحات و عضویت مشروط در ناتو و  اتحادیه اروپاست، این روند ادامه دارد.

همچنین ممکن است کشورهای دیگری مانند مونته نگرو، بوسنی و صربستان نیز برای عضویت در ناتو کاندیدا شوند.

اجلاس بخارست در آوریل 2008 میلادی به دنبال این است که موفقیت های ناتو را مبنا قرار دهد و ظرفیت این سازمان و نفوذ جهانی آن را برای برعهده گرفتن مأموریت های جهانی با همکاری هم پیمانان سراسر جهان تقویت کند.

چالش های امنیتی

ناتو در طی جنگ سرد، اروپا را نقطه تمرکز فعالیت های خود قرار داد، زیرا خطراتی در آن منطقه وجود داشت. در حال حاضر، ناتو بدون اینکه ماموریت هایش را رها کند، شدیداً به خطراتی نگاه می کند که ریشه هایش می تواند در ماورای اروپا باشد.

سربازان ناتو و صحراهای افغانستان

این خطرات می تواند شامل افراط گرایی خشونت آمیز، تروریسم، تکثیر سلاح های هسته ای، دولت های شکست خورده، حملات اینترنتی و ناامنی منابع انرژی شود. حفظ اعضای ناتو در شرایط کنونی نیازمند ایجاد همکاری ها و توسعه ظرفیت و توانایی های جدید است.
 
نیمه غربی اروپا از سال 1945 میلادی در صلح و آرامش قرار داشته که طولانی ترین دوران صلح است که هم اکنون در سراسر اروپا گسترش یافته است. 11 دولت که زمانی در پشت پرده آهنین قرار داشتند، هم اکنون نظام هایی دموکراتیک هستند که به امنیت مشترک در ناتو کمک می کنند.

ماموریت ها

ماموریت های ناتو گستره جغرافیایی و مجموعه وسیعی از فعالیت ها را در بر می گیرد. در رابطه با جنگ عراق، به وضوح اختلافاتی وجود داشت، اما سبب فلج شدن ناتو نشد. دو فقره از بزرگترین عملیات های امروزی ناتو را می توان جنگ کوزوو و جنگ علیه افغانستان نام برد.

کوزوو

ناتو بیش از 15 هزار و 500 نیرو را به خدمت گرفته بود. از 26 کشور عضو ناتو، 24 کشور به همراه 11 کشور کمک کننده ای که عضو ناتو نبودند به نیروهای ناتو موسوم به "نیروی کوزوو" (KFOR) کمک کردند. بیش از 1500 نفر از آنها آمریکایی بودند.

افغانستان

بزرگترین و دشوارترین ماموریت ناتو ماموریت در افغانستان است. تثبیت یک افغانستان باثبات و دموکراتیک، ماموریت تمام همپیمانان ناتو است. ابزارهایی که ناتو نیاز دارد تا در افغانستان به پیروزی دست یابد، ظرفیت و توانایی قوای نظامی و ضدشورش و از همه مهمتر توانایی در ترکیب کردن امنیت با حکومت و توسعه است که به میزان زیادی تعیین کننده مسیرهایی هستند که ناتو باید در آینده بپیماید.

نیروهای ایساف در افغانستان

ناتو در برابر تهاجم طالبانی ها به افغانستان با تلاش های غیرنظامی و نظامی خود، ابتکارعمل را در این کشور به دست گرفت. 33 کشور ازجمله 26 کشور از هم‌پیمانان و 11 کشور غیرعضو ناتو در نیروهای امنیتی بین المللی تحت فرمان سازمان ملل متحد (ISAF)، مشارکت دارند.

بیش از 40 هزار سرباز که  حدود 24 هزار تن از آنان متعلق به هم‌پیمانان و متحدین ناتو هستند، در سراسر افغانستان خدمت می کنند.

نیروهای ناتو در کنار نیروهای امنیت ملی افغانستان به برقراری آرامش و سرکوب اعضای طالبان که هنوز به ویژه در مناطق جنوبی این کشور مشغول فعالیت و خرابکاری هستند، تلاش دارند.

هم اکنون افغانستان از رئیس جمهوری و مجلسی برخوردار است که به صورت دموکراتیک انتخاب شده اند. پنج میلیون پناهنده به کشور بازگشته اند و تعداد دانش آموزانی که به مدرسه می روند پنج برابر شده و به شش میلیون رسیده است که دو میلیون نفر آنان دخترانی هستند که در زمان طالبان هیچ دسترسی به مدرسه نداشتند.

ناتو و دفاع موشکی

آمریکا یک سیستم دفاع موشکی با برد طولانی در اروپا را پشنهاد کرده است و در نشست آوریل وزرای امور خارجه کشورهای عضو ناتو در اسلو، اکثریت قریب به اتفاق همپیمانان ناتو، از این طرح حمایت کردند.

"یاپ دی هوپ شفر" دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی دراین زمینه خاطرنشان کرده است که برنامه های دفاع موشکی آمریکا سبب مختل شدن تعادل استراتژیک در اروپا نمی شود و نیز اینکه ناتو می تواند با سیستم آمریکا به "یکی کردن" برنامه های آمریکا با سیستم های ملی دفاع موشکی دارای برد کوتاه و متوسط کشورهای همپیمان کمک کند.

این درحالی است که روسیه به طور کامل با استقرار سیستم های راداری و سپر ضدموشکی آمریکا در شرق اروپا مخالف است و آن را تهدیدی برای خود می داند.

دبیرکل ناتو

در نشست اخیر مجمع همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه که در سیدنی برگزار شد،‌ ولادیمیر پوتین و جرج بوش روسای روسیه و آمریکا به بحث و مذاکره در این باره پرداختند که بازهم به نتیجه قابل پیگیری نرسید.