مشق شب ؛ كابوس شبانه دوران تحصيل

هر دانش آموزي كه پا به مدرسه مي گذارد از روز اول با واژه مشق شب آشنا مي شود . روزهاي اول با ذوق و شوق و  خوش خط و با دقت در دفتر تميز و مرتب خود تكاليف مدرسه را مي نويسد ،  اما در مدتي كوتاه دفتر زيبايش به سد مستحكمي تبديل  مي شود كه در برابر تمام علايقش مي ايستد و او را ساعت ها يك جا مي نشاند و مجبور مي كند ، به تكاليفش برسد ، تكاليفي كه هر چه مي نويسد پاياني ندارد. او خسته مي شود اما تكاليف همچنان باقي است.

حجم زياد مشق شب سبب دلزدگي دانش آموزان مي شود

در نظام آموزشي كشور دانش آموز مجبور است با نوشتن ،  تاوان كمبود ساعت كلاس درس را بپردازد، يك معلم مقطع ابتدايي در اين زمينه مي گويد : با مشق شب خصوصا دانش آموزان كلاس اول دبستان به تمرين چگونگي دست گرفتن قلم و حركت دادن آن مي پردازند ، تمريني كه در برخي موارد براي  كودكان كار سختي است.

پريوش پوردولت با تاكيد بر اينكه مشق شب كمي زمان كار معلم در كلاس را جبران مي كند ، مي افزايد : هر چند كه انجام تكاليف فوايد بسياري دارد اما زياد بودن حجم  آن ضمن دلزدگي دانش آموزان باعث خستگي ،  بد خطي و بي حوصلگي آنها شده و كارايي مفيدي ندارد.

معلم ديگري نيز با اشاره به اينكه 90 درصد يادگيري بايد در مدرسه صورت بپذيرد ، به خبرنگار خبرگزاري مهر مي گويد : تكليف شب  در صورتي مي تواند كارايي مفيدي داشته باشد كه هدفمند باشد.

فاطمه پورفرج با اشاره به اينكه با انجام تكاليف مدرسه  دانش آموز نظم را مي آموزد ، مي گويد :  80 درصد تكاليفي كه معلمان به دانش آموزان مي دهند هدفمند نيست ، چرا كه  معلمان اطلاعات آموزشي به روز را ندارند و در كلاس هاي ضمن خدمت نيز از اساتيدي استفاده مي شود كه پيرو اطلاعات سوخته و زمان گذشته هستند.

وي درباره اهداف مشق شب مي افزايد : مشق شب سبب مشاركت دانش آموز در امر تعليم و تربيت مي شود و ابزاري براي رشد شخصيتي دانش آموز است ، چرا كه وقتي به دانش آموزي كاري سپرده مي شود او خود را در قبال آن كار مسئول مي بيند و موظف است كه آن را به پايان برساند.

پور فرج  با اشاره به اينكه گاهي تكليف مي تواند نقش تنبيهي داشته باشد ، اظهار مي كند : بسياري از دانش آموزان با نوشتن مي توانند آموخته هاي مدرسه اي خود را تكميل كنند.

 پدر دانش آموزي در مقطع ابتدايي نيز به خبرنگار خبرگزاري مهر مي گويد : از روزي كه به پسرم  به عنوان جريمه  تكليف شب داده اند ، از هرچه مشق است بيزار شده است و هر وقت حجم تكاليفش كمي بيشتر از روزهاي ديگر مي شود فكر مي كند معلمشان با آنها لج كرده است.

حميد افشار مي افزايد : تكاليف زياد نه تنها نمي تواند آموخته هاي دانش آموزان را افزايش دهد كه چه بسا فقط آنها را از مدرسه دلزده مي كند ، در بسياري از موارد كه پسرم حجم تكاليفش زياد مي شود دفتر و كتابش را بر مي دارد و درست روبه روي تلويزيون وقتي كه دارد برنامه مورد علاقه اش را مي بيند ، مي نويسد.

وي ادامه مي دهد : در اين شرايط چون ساعت ها  شاهد مشق نوشتن فرزندمان هستيم نمي توانيم به او ايرادي بگيريم ، چون فرزند كاستي و تنبلي نداشته و ديدن برنامه مورد علاقه اش حق اوست.

ضعف تدريس معلم را دانش آموزان با نوشتن بايد جبران كنند

مادر دانش آموز ديگري نيز با اشاره به اينكه  ضعف تدريس معلمان  را دانش آموزان با حجم زياد تكاليفشان جبران مي كنند ، مي گويد : دخترم وقتي كلاس اول بود هنوز يك جا نشستن و مشق نوشتن را به خوبي ياد نگرفته بود اما مجبور بود ساعت ها بنشيند و مشق بنويسد ، در آن روزها هر وقت از او درباره مدرسه مي پرسيديم نظر مثبتي درباره مدرسه نداشت.

مريم سليمي مي افزايد : سيستم مشق دهي آموزش و پرورش سيستمي قديمي است كه  ديگر نمي تواند پاسخگوي نياز دانش آموزان باشد ، بايد محور آموزش كلاس باشد نه انجام تكليف در خانه ، در حالي كه در نظام آموزشي كشور محور يادگيري خود دانش آموز با تكاليفي است كه انجام مي دهد.

يك كارشناس تعليم و تربيت با اشاره به اينكه قسمتي از كار وزارت آموزش و پرورش تمرين آموخته هاست ، به خبرنگار خبرگزاري مهر مي گويد : بهترين روش تكرار آموخته ها ، نوشتن و تمرين آموخته ها در حضور آموزنده است.

 جريمه  نمي تواند در فرايند آموزش دانش آموزان جنبه مثبتي داشته باشد

هادي پيرايش با تاكيد بر اينكه حجم بالاي تكاليف باعث دلزدگي دانش آموزان و فرار آنها از نظام آموزشي مي شود ، مي افزايد : همچنان دانش آموزان در مدارس جريمه تكليفي مي شوند و اين درحالي است كه اين جريمه به هيچ وجه نمي تواند در فرايند آموزش دانش آموزان جنبه مثبتي داشته باشد.

كارشناس تعليم و تربيت ديگري نيز با اشاره به اينكه حجم زياد مشق شب موجب بي توجهي دانش آموزان نسبت به درس مي شود ، مي گويد : بي توجهي كه نسبت به حجم بالاي تكاليف در دانش آموزان به وجود مي آيد مي تواند سبب بروز عادتي نامناسب در شخصيت وي شود.

مهران اعتماد مي افزايد : قسمت اعظم بد خطي افراد در بزرگسالي به دليل بي دقتي آنها در انجام تكاليف مدرسه ، خصوصا در سال هاي اوليه است ، در سال هاي اوليه تحصيل به دليل ذوقي كه كودكان براي خواندن و نوشتن دارند ، سعي مي كنند به بهترين نحو آموخته هاي خود را روي كاغذ بياورند ، اما وقتي كه كودك از نوشتن خسته مي شود ديگر دوست ندارد بنويسد به همين دليل فقط مي نويسد تا تكليفش كه مزاحم رسيدن او به امور مورد علاقه اش است به پايان برسد و او بتواند به كارهايي كه دوست دارد بپردازد.

وي با تاكيد بر اينكه در مشق نوشتن بسياري از آداب و خصلت هاي روحي به دانش آموزان منتقل مي شود ، مي گويد : دانش آموزي كه با تكاليف هدفمند آموخته هاي خود را مرور مي كند ، ياد مي گيرد كه او در برابر تكاليفش مسوليت دارد و بايد آنها را انجام دهد ، همچنين تكاليف او وقتي ارزشمند است كه به بهترين نحو انجام شود.

يك كارشناس روان شناسي نيز با تاكيد بر اينكه در بسياري از موارد مشق شب مفري براي فرار والدين از شيطنت هاي كودكانشان است ، به خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر  مي گويد : دانش آموزان خصوصا در مقطع ابتدايي پس از مدت ها يك جا نشستن و به اجبار به گفته هاي معلم گوش دادن مجبورند پس از مدت كمي استراحت دوباره به سراغ كتاب و دفتر خود بروند و باز هم يك جا به اجبار بنشينند و مشق بنويسند.

حميد كارگر با اشاره به اينكه حجم بالاي تكاليف مي تواند موجب افسردگي دانش آموزان شود ، مي افزايد : وقتي دانش آموزي به دليل خستگي نمي تواند از پس تكاليف مدرسه اش بر آيد و سپس در مدرسه به دليل عدم انجام تكاليفش تنبيه مي شود ، سر خورده شده و احساس بيهودگي مي كند ، چرا كه به دليل زيادي تكاليف نه به امور مورد علاقه اش رسيده است و نه به تكاليفي كه قرار بوده انجام دهد.

 بر گفته هاي  ياد شده بايد افزود : مشق شب تمرين و  تثبيت يادگيري هاي مدرسه است ، آموخته هايي كه معلم در كلاس مي آموزد و دانش آموز براي جلوگيري از فراموشي آنها در خانه آنها را مرور مي كند ، تكاليف مدرسه خصوصا در مقطع ابتدايي نقش مهم و اساسي در تثبيت شخصيت دانش آموزان دارد و در برخي موارد مي تواند مسبب پيدايش مسايل و مشكلات روحي و رواني شديدي در دانش آموزان شود ، پرسش اينجاست كه چرا وزارت آموزش و پرورش  روشي يكسان ، كارشناسي شده و هدفمند براي مشق شب دانش آموزان در مقاطع  مختلف ارايه نمي كند ؟ !