به گزارش خبرنگار مهر، به مناسبت روز جهانی فلسفه از سوی فرهنگستان هنر عصر دیروز نشستی با حضور دکتر محمد رضا بهشتی، استاد فلسفه دانشگاه تهران برگزار شد.
دکتر بهشتی در آغاز سخنانش با اشاره به این نکته که در ابتدا می‌بایست جغرافیای زیبایی شناسی و فلسفه هنر را ترسیم کنیم تا ببینیم چه مقصودی از آن داریم گفت : اگر چند سال پیش سخن از زیبایی شناسی و فلسفه هنر به میان می آوردیم چیزی که به ذهنمان متبادر می شد دروس اختیاری دو واحدی بود که در کنار سایر دروس فلسفی تدریس می شد اما در چند سال اخیر تحولاتی در این زمینه پیدا شد. به این معنا که ما رشته "فلسفه هنر" در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه هنر و در مقطع دکتری در دانشگاه علامه طباطبایی، برگزار کردیم.
وی در ادامه گفت : فرهنگستان هنر نیز، حدود پنج سال پیش، درسگفتارهایی را در باب فلسفه هنر آغاز کرد، که در طی آن از همه اساتیدی که در این حیطه کاری انجام داده بودند دعوت به عمل آمد تا تجربیات خود را در چهار جلسه ارائه دهند. نتیجه آن جزوات کوتاهی بود که از سوی فرهنگستان هنر منتشر شد. این اولین قدمها تجربه خوبی بود.
دکتر بهشتی در ادامه سخنانش با تأکید بر این نکته که اکنون وقت آن رسیده که بار دیگر وضعیت رشته زیبایی شناسی و فلسفه هنر را مورد ارزیابی قرار دهیم گفت : نگرشهایی در باب چیستی این مقوله در جامعه دانشگاهی وجود دارند، که انعکاس گسترده‌ای نیز در مطبوعات و در مراکز تصمیم گیری دارند و نشان دهنده وجود ابهام و کج فهمی در این زمینه است.
دکتر بهشتی افزود: زیبایی شناسی و فلسفه هنر شاخه هایی از فلسفه هستند. هر چند که این مسئله بدیهی به نظر می رسند اما وقتی به حیطه عمل وارد می شویم و طرز نگاهها به موضوع را مورد بررسی قرار می دهیم، ابهامهایی می بینیم. یعنی نسبت به امر زیبا، امر والا و هنر انواع مختلفی می توان پرسش طرح کرد.
وی در ادامه به نگرشی تاریخی در زمینه فلسفه هنر اشاره کرد و گفت : در این نگرش ما موضوعات مختلفی از عهد باستان تا زمان معاصر را طرح کرده ایم اما هنوز زمان آن نرسیده که از نگاه تاریخی به نگاهی موضوعی برسیم، البته با این حال قدمهایی در این راه برداشته شده است.
دکتر بهشتی با انتقاد از مباحث زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر که آن را رشته میان رشته ای می نامند گفت : باید بگویم که طرح رشته میان رشته ای، مسئله بی سابقه ای است که در هیچ جای دنیا وجود ندارد و تعبیر سطحی است که اتفاق افتاده است. آنچه که در دنیا وجود دارد مطالعه میان رشته ای است و نه رشته میان رشته ای. مطالعه میان رشته ای به معنای این است که از رشته های مختلف با مبانی نظری خاص، با رهیافت های خاص خود، روشهای خاص خود، به موضوعی نزدیک می شوند و هر کدام از زاویه کار خود به موضوع نگاه می کنند و در این نگاه، افقی را باز می کنند. در واقع منظور، فلسفه و هنر نیست بلکه مقصود، فلسفه هنر است.
وی با تاکید بر این نکته که زیبایی شناسی و فلسفه هنر میان رشته ای نیست، بلکه کاملا فلسفی است اظهار داشت: برای ورود به آن باید با مبادی فلسفی، با نحوه پرسش فلسفی و با نحوه توجیه فلسفی آشنا باشیم. اینجا باید نگران یک خلط مبحث باشیم.
سومین نکته ای که این سخنران به آن پرداخت مسئله نقد هنر بود.
دکتر بهشتی در پایان اظهار داشت: آنچه که باید مراقب بود این است که نسبت به قدمهای خود آگاه باشیم. لذا مجال گفتگوی خوبی با تکیه بر آشنایی در حد نصاب نسبت به فلسفه هنر و زیبایی شناسی هنر لازم است فراهم شود. سمینار و همایش باید انعکاس دهنده پژوهشهای انجام شده باشد و نه بهانه ای برای انجام چنین پژوهشهایی.
لازم به ذکراست بنا بر اعلام فرهنگستان هنر، دکتر خاتمی و دکتر پازوکی از سخنرانان این نشست بودند که در این جلسه حضور نیافتند.
نظر شما