به گزارش خبرنگار مهر، این مرکز در آبان 1350 و بر اساس مصوبه ای میان دولتهای ایران و پاکستان تاسیس شد و هدف از راه اندازی آن مبادلات فرهنگی و ادبی در قلمرو زبان فارسی میان ادبا و اندیشمندان منطقه بود.
این مرکز که درحال حاضر زیرنظر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (اداره کل آسیا اقیانوسیه) قرار دارد، اهداف و وظایف ذیل را برای خود تعریف کرده است: خریداری و جمع آوری نسخ خطی فارسی ارزشمند، تدارک کتابها و منابع چاپ فارسی و عربی و انگلیسی و اردو برای استفاده محققان و مراجعان، ارتباط با مراکز علمی و تحقیقاتی و دانشگاه های پاکستان که به آموزش زبان فارسی مشغول اند، بازنویسی و تصحیح متون خطی توسط اساتید، انتشار فصلنامه های فرهنگی، گردهمایی و نشست با اساتید فارسی و فارسی دانان، بررسی طرحهای تحقیقاتی، راه اندازی بخشهای کتابخانه و اسناد، ارتباط گیری با محققان و...
مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان تا پیش از افتادن به ورطه رکود توسط نعمت الله ایران زاده - مصحح و استاد فعلی دانشگاه علامه طباطبایی - به عنوان رئیس مرکز، اداره می شد و برمبنای وظایف و اهداف یاد شده، نسبت به انتشار فصلنامه "دانش" و نیز برپایی نشستهای تخصصی ادب فارسی و تصحیح متون و نسخ فعالیت می کرد.
با اتمام ماموریت وی در پاکستان، سرپرستی این مرکز به رایزن فرهنگی ایران در آن کشور سپرده شد که عملا فعالیتها و اطلاع رسانی کارهای انجام شده آن، حکایت از تعطیلی و از دست دادن تاثیرگذاری فرهنگی سابق می کند.
علی محمد سابقی - رئیس اداره شبه قاره سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی - با تائید این مطلب که این مرکز بعد از ایران زاده مسئولی مشخص نداشته است، گفت: اداره مرکز تحقیقات از شهریور 85 به رایزن فرهنگی - به عنوان سرپرست - سپرده شد و تلاشهای ما برای یافتن و فرستادن مدیری جدید برای آن به نتیجه ای نرسید.
وی تغییرات صورت گرفته در سازمان را یکی از عوامل عدم تعیین رئیسی جدید برای مرکز تحقیقات عنوان کرد و ادامه داد: این مرکز نیاز به مدیری متخصص و کارآمد دارد. ضمن اینکه هر کسی هم حاضر به عزیمت به خارج از کشور برای مدتی طولانی نیست. البته یک بار با کسی برای تصدی ریاست آن مکان به توافق رسیدیم. او قرار شد امور شخصی خود را هماهنگ کند و ما نیز در پی صدور حکم و پاسپورت و مدارک لازم او رفتیم اما وی که باید شهریورماه به پاکستان اعزام می شد اعلام کرد به خاطر مسائل شخصی امکان حضور در این پست را ندارد و بنابراین زحمات یک ساله ما هم در یافتن و هماهنگی با او و سپس رتق و فتق امور اعزامش به هدر رفت.
سابقی نامی از فرد موردنظر نبرد اما اعلام کرد که او از اساتید دانشگاه فردوسی مشهد بوده است. وی همچنین تاکید کرد که با تغییرات دوباره در سازمان، تصمیم گیری درباره ریاست مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان و سرنوشت آن به معاون جدید بستگی دارد.
با علم به اینکه تاسیس مراکز تحقیقی مرتبط با زبان فارسی در کشورهای همزبان و همجوار جزو نیازهای همیشگی فرهنگی ماست و همواره از کوتاهی های فراوان در این حوزه ضربه های سختی متحمل شده ایم، گفتن این نکته که تاخیر در تصمیم گیری صحیح و عالمانه و بی توجهی نسبت به فعالیت و پویایی چنین مراکزی چه تاثیرات مخربی در تحکیم روابط و نفوذ فرهنگی می گذارد، گفتاری هشداردهنده و البته تکراری خواهد بود.
این مرکز در سالهای گذشته با یافتن محققان و مصححان فارسی زبان مناطق فارسی زبان، چاپ و انتشار کتابهای اساتید فارسی ایرانی و پاکستانی و... و حمایت از اهالی فرهنگ در حوزه تصحیح متون توانسته بود جایگاهی بالنسبه مطلوب و متوسط برای خود اختیار کند و از این طریق کمکی هرچند اندک را به حفظ و بقای زبان و ادبیات فارسی و تکریم فارسی زبانان و فارسی دوستان همسایه داشته باشد.
نگاهی به پایگاه اطلاع رسانی این مرکز گویای وضعیت فعلی و عملکرد کنونی آن است. این پایگاه اطلاع رسانی صفحه ای خالی و سفید را - سوای حاشیه های کنار و لینکهای ثابت صفحه - پیش روی مخاطبش قرار می دهد. درواقع مراجعه کننده به پایگاه اطلاع رسانی مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان مشاهده می کند که مرکز از نیمه سال 85 تاکنون - جز فصلنامه "دانش" که از کم و کیف آن بی خبریم - غیرفعال است. می توان گفت مخاطبان و مراجعان و افرادی هم که بخشی از علائق و دغدغه های فرهنگی خود را با حضور و همکاری در این مرکز می یافتند، دیگر چشم امیدی به آن نداشته و با نبود مدیریتی کارآمد و متخصص عملا نیازها و امور تحقیقی خویش را در جایی دیگر می جویند.
در مدت یک سال و سه ماه گذشته از "مرکز تحقیقات ایران و پاکستان" جز نامی نمانده است. انتظار می رود مسئولان جدید سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با شناخت حساسیتهای موجود در منطقه و ضرورت توجه به زبان فارسی هرچه سریعتر تصمیمی اتخاذ کنند و فرصتی را که بیش از سه دهه وجود داشته و اغلب به شکلی مثمر ثمر - و یا حتی متوسط - از آن بهره گرفته شده، مجددا قدر بدانند.
نظر شما