توقف روند افزایشی قیمت دلار در بازار تهران

به گزارش خبرنگار مهر، در حالیکه ارزش دلار در برابر ارزهای عمده دنیا در بازار جهانی رو به کاهش است و هر روز اخباری مبنی بر ثبت کاهش رکود آن منتشر می شود اما دلار در بازار ارز تهران طی دو، سه هفته گذشته به یکباره جهش قیمتی را تجربه کرد.

در این میان، قیمت دلار در بازار آزاد تهران به بیش از 950 تومان و در برخی استانها همچون همدان به 980 تومان هم رسید.

بسیاری از کارشناسان دلیل اصلی افزایش قیمت دلار را تغییر رابطه درهم امارات نسبت به دلار پس از تغییر چندساله عنوان می کنند. آنها معتقدند اخیرا ارزش درهم امارات نسبت به دلار به میزان بسیاری افزایش یافته و همین امر موجب گرانی دلار در بازار تهران شده است.

استدلال آنها در این زمینه این است که در چنین شرایطی دلالان و واسطه های گرانی که به بازار کشور امارات ارتباط دارند، دلار را از سطح بازار ایران خریداری کرده و آن را در بازارهای دبی و سایر شهرهای امارات به فروش می رسانند و از این طریق سودهای کلانی به جیب می زنند.

شاید به همین دلیل باشد که با تزریق صدها میلیون دلار از سوی بانک مرکزی به بازار تهران در هفته گذشته همچنان شاهد افزایش قیمت دلار بودیم. البته گزارش خبرنگار مهر از سطح بازار تهران حاکی از کاهش تدریجی قیمت دلار از روزهای ابتدایی هفته جاری است.

اغلب صرافی های واقع در بورس خرید و فروش دلار تهران یعنی خیابان فردوسی، کمبود دلار در بازار را عامل اصلی گرانی آن در هفته گذشته عنوان می کنند. البته در این میان نیز شایعاتی از سوی فعالان بازار مبنی بر اینکه" بانک مرکزی عمدا قیمت دلار را در بازار داخل افزایش داده تا بخشی از کسری بودجه دولت را از این طریق جبران کند"، در هفته گذشته مطرح می شد.

از سوی دیگر یکی از دلایلی که برخی از صرافیها برای گرانی قیمت دلار طی هفته اخیر عنوان می کنند عزیمت حجاج ایرانی به عربستان است. به اعتقاد آنها به دلیل کمبود ریال عربستان در بازار تهران، حجاج اقدام به خرید دلار از بازار تهران و تبدیل آن به ریال در بازار کشور عربستان است که این خود به نوعی تعادل عرضه و تقاضا را برهم زد و موجب افزایش قیمت دلار در هفته های گذشته شد.

قیمت انواع ارز در هریک از بانکهای دولتی متفاوت است و هریک از بانکها برای خود قیمت دلار، یورو و سایر ارزها را تعیین می کنند و نکته قابل توجه این است که به گفته برخی از دست اندکاران تعیین نرخ ارز در بانک ملت به عنوان یکی از بانکهای دولتی، هیچ دستورالعمل خاصی برای تعیین قیمت ارز در بانکهای دولتی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد که البته در مقابل برخی از متصدیان یکی از شعب بانکی تجارت نیز اظهار می کنند که بانک مرکزی دستورالعمل خاصی برای تعیین نرخ ارز در بانکها دارد که براساس آن نرخ ارز در هر بانک تعیین می شود.

شاید به نوعی تفاوت قیمت ارز در بانکهای دولتی خود یکی از دلایل نوسانات و تغییر قیمتها در بازار باشد، زیرا حتی تفاوت چند ریالی در قیمت انواع ارز در بازار نیز خود به نوعی اثرگذار در نوسانات قیمتی است.

در این میان نکته حائز اهمیت این است که بانک مرکزی نیز نرخی جداگانه برای انواع ارز ارائه شده از سوی خود به بازار ارائه می دهد که به نظر می رسد ساماندهی نرخ انواع ارز در بازار آزاد و همچنین در بانکهای دولتی از سوی این بانک مرجع امری ضروری است.

یکی از متصدیان شعبه ارزی بانک تجارت واقع در خیابان طالقانی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: بانک تجارت کمیته تعیین نرخ انواع ارز دارد که اعضای آن مقامات عالیرتبه این بانک هستند و هر روز با توجه به دستورالعملهای بانک مرکزی به تعیین نرخ ارز ارائه شده از سوی شعب بانک تجارت می پردازند.

وی افزود: افراد عادی نمی توانند از بانک تجارت به خرید ارز بپردازند و خرید و فروش ارز در شعب این بانک تنها براساس مجوزها و بخشنامه های خاص و البته طی چارچوب مشخصی صورت می گیرد.

از سوی دیگر، یکی از اعضای اداره امور خارجه بانک ملت- شعبه مرکزی واقع در خیابان طالقانی در خصوص نحوه تعیین نرخ روزانه انواع ارز برای معامله در شعب این بانک به خبرنگار مهر گفت: تعیین نرخ ارز برای عرضه در شعب بانک ملت توسط رئیس اداره کل خارجه، معاون این اداره کل و رئیس اداره معاملات ادارات مرکزی بانک ملت تعیین می شود. به این معنا که کارشناسان اداره امور خارجه بانک ملت نرخ انواع ارز را از بورس های جهانی ارز نظیر لندن استخراج کرده و به تائید افراد مذکور می رسانند و پس از تایید از طریق سوئیف به سایر شعب اعلام می شود.

به گفته وی، تعیین نرخ ارز در بانک ملت از دستورالعملهای بانک مرکزی پیروی نمی کند. البته بانک مرکزی نیز دستورالعمل خاصی در این زمینه ندارد. ضمن اینکه الزامی برای اخذ تاییدیه نرخ های تعیین شده برای انواع ارز از این بانک مرجع نیز وجود ندارد.

وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه آیا کمبود دلار سبب افزایش قیمت آن شده است، افزود: کمبود انواع ارز به خصوص دلار در بانک مرکزی وجود ندارد و بانکها به هر میزان که از بانک مرکزی دلار درخواست کنند می توانند تحویل بگیرند؛ اما این خود بانکها هستند که توانایی خرید انواع دلار را ندارند چراکه نقدینگی آنها کم شده و عملا بانک منبع مالی زیادی برای خرید انواع ارز از بانک مرکزی ندارد.

این کارشناس اداره امور خارجه ادارات مرکزی بانک ملت تصریح کرد: یکی از دلایل کمبود نقدینگی در بانک ملت عدم سپرده گذاری مردم بعد از کاهش نرخ سود بانکی است و از سوی دیگر نیز قسمت اعظم مطالبات بانکها بابت ارائه تسهیلاتی وصول نمی شود که این خود مشکل بزرگی را بوجود آورده است.

وی اظهار داشت: بانک مرکزی دستورالعمل 36 گانه ای را برای خرید و فروش ارز در بانکهای دولتی دارد که براساس آن متقاضیان طبق چارچوب می توانند به خرید و فروش ارز بپردازند. به این معنا که 36 گروه مجاز به خرید ارز خارجی از شعب بانکهای دولتی هستند و خارج از این گروه ها باید ارز را از طریق مناطق آزاد خریداری کنند. البته این دستورالعمل به گونه ای تدوین شده که راه را برای خرید و فروش به تمامی اقشار جامعه باز گذاشته است.

بررسی های خبرنگار مهر از سایت مبنای تعیین نرخ ارز در شعب بانک ملت نشانگر استخراج نرخ انواع ارز از خبرگزاری رویترز است.

این درحالی است که طبق اعلام آخرین مقادیر نرخ ارز از سوی بانک تجارت، نرخ خرید و فروش دلار آمریکا به ترتیب" 930 و 936" تومان، پوند انگلیس به ترتیب" 1909 و 1919" تومان و یورو به ترتیب" 1371 و 1381" تومان است.

این درحالی است که نرخ خرید و فروش درهم امارات و یکصد ین ژاپن نیز از سوی این بانک به ترتیب "252 و 256" تومان و نیز" 831 و 838" تومان اعلام شده است.

از سوی دیگر طبق اعلام آخرین مقادیر نرخ ارز از سوی بانک ملت، نرخ خرید و فروش دلار آمریکا به ترتیب  "935 و 937" تومان، پوند انگلیس به ترتیب" 1902 و 1910" تومان، یورو به ترتیب"1396 و 1373" تومان است.

این درحالی است که نرخ خرید و فروش درهم امارات و یکصد ین ژاپن نیز از سوی این بانک به ترتیب "254 و 255" تومان و نیز" 825 و 830" تومان اعلام شده است.

مقایسه این دو آمار نشانگر تفاوت فاحش قیمت خصوصا در مورد یورو است که البته دلار نیز اندکی تفاوت دارد. اما بررسی نرخ ارز در صرافی های بانکهای خصوصی و آزاد واقع در خیابان فردوسی نیز حکایتی دیگر از نرخ انواع ارز در بازار آزاد  را رقم می زند.

بر این اساس نرخ خرید و فروش دلار به ترتیب "935 و 940" تومان، پوند انگلیس به ترتیب" 1920 و 1930" تومان و یورو به ترتیب" 1380 و 1388" تومان است. این درحالی است که نرخ خرید و فروش درهم امارات و یکصد ین ژاپن نیز از سوی این صرافیها به ترتیب "255 و 260" تومان و نیز" 830 و 835" تومان اعلام شده است. البته برخی از صرافیها نیز در شرایط فعلی که دلار از ابتدای هفته جاری کاهش یافته دست از خرید و فروش آن برداشته و از خرید و فروش آن امتناع می ورزند اما کماکان خرید و فروش سایر ارزها در آنجا ادامه دارد.

اما واسطه ها نیز که این روزها لبخند به لب به خرید و فروش دلار در بازار می پردازند نیز از اوضاع به وجود آمده در بازار راضی هستند و گردش مالی بالایی را برای خود طی هفته های اخیر مطرح می کنند. البته از دیدگاه آنها کمبود دلار در بازار در هفته جاری وجود ندارد چراکه بانک مرکزی به توزیع دلار در بازار پرداخته و به این ترتیب از پنجشنبه هفته گذشته به بعد کمبود در بازار وجود ندارد.

نکته قابل توجه دیگر این است که صرافیهای برخی بانکهای خصوصی واقع در خیابان فردوسی قیمتهایی به مراتب بالاتر از سطح بازار برای دلار و یورو خود پیش چشم مشتریان قرار داده اند. البته برخی دیگر نیز نرخهایی هم ردیف سطح بازار را برای انواع ارز تعیین کرده اند.

نرخ خرید و فروش دلار در صرافی بانک پارسیان به ترتیب "937 و 940" تومان، پوند انگلیس به ترتیب " 1905 و 1920" تومان و یورو به ترتیب" 1372 و 1380" تومان است. این درحالی است که نرخ خرید و فروش درهم امارات و یکصد ین ژاپن نیز از سوی این صرافیها به ترتیب "255 و 260" تومان و نیز" 830 و 835" تومان اعلام شده است.