چرا موهای ظریف سفید شد؟/ رمل و اسطرلاب لاریجانی برای بازگشت اصلاح طلبان!

به گزارش خبرنگار مهر غلبه حاشیه بر متن، بارزترین نکته این مراسم بود که عملا آن را از حالت رسمی خارج و به جلسه ای نیمه رسمی تبدیل کرده بود؛ نکات ذیل برخی از حاشیه های قابل توجه و قابل انتشار این مراسم دیپلماتیک به قلم خبرنگار مهر است:

- دکتر محمد جواد لاریجانی، به عنوان نخستین سخنران میهمان در این مراسم، اولین فردی بود که پس از قرائت آیاتی از کلام الله مجید و با سخنان غیر رسمی خود به اصطلاح یخ این جلسه را شکست. وی با بیان این که افتخار بنیانگذاری دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه و حدود 7 سال ریاست آن را در کارنامه خود ثبت کرده، از همکاری و مساعدت های دکتر ولایتی، وزیر خارجه اسبق کشورمان در تاسیس این دفتر مطالعاتی تشکر کرد.

وی همچنین گفت: اولین گزارشی که در دفتر مطالعات وزارت خارجه تدوین شد، در خصوص آینده روابط ایران و چین بود؛ البته در آن زمان امکانات ما بسیار محدود بود و خوب است بدانید که ما کار در این مرکز را با پهن کردن یک پتو و نشستن روی آن آغاز کردیم. کارهای بسیاری انجام شد تا بالاخره مرکزی ایجاد شد تا به عنوان جایگاهی استراتژیک به دستگاه سیاست خارجی کشور مشورت بدهد.

بنیانگذار دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه ادامه داد: سفر آقای هاشمی رفسنجانی به چین به عنوان سفر نخستین مقام بلندپایه ایرانی به آن کشور و قطعنامه 598 هم ایده هایی بودند که در همین مرکز زاده شدند؛ نیمی از موهای سر همین آقای ظریف که الان زار زار من را نگاه می کند بر سر همین قطعنامه و در همین جا سفید شده است!

وی همچنین اضافه کرد: اقدام مهم دیگری که ما دراین مرکزمطالعاتی پیگیری کردیم، مسئله روابط ایران وشوروی پسا مارکسیسم بود؛ در آن زمان آن ها(روس ها) عراقی ها را کمک می کردند و ما را می زدند که البته ما هم افغانی ها را کمک می کردیم و جواب آن ها را می دادیم که با یاری خدا در هر دو میدان پیروز شدیم؛ نهایتا کمک کردیم نیروهای اینها از افغانستان خارج شوند و چون احمد شاه مسعود قسم خورده بود که تک تک این ها را می زند، راضی کردنش برای نزدن روس ها خیلی مشکل بود و چند روز طول کشید تا توانستیم شاه مسعود را راضی کنیم تا نیروهای روسیه بدون تلفات از دره پنج شیر بگذرند اما در آن مقطع و در مذاکراتی که انجام می دادیم حضرت امام(ره) خیلی تاکید داشتند «کاری نشود که به زیان ملت افغانستان تمام شود.»

لاریجانی در ادامه اظهار داشت: دوستان ما در مراکز تحقیقاتی و مطالعاتی باید توجه داشته باشند که پس از حوادث 11 سپتامبر مراکز شرق شناسی و اسلام شناسی مانند قارچ در جهان غرب رشد کردند و به نظرم مراکزی چون دفتر مطالعات می توانند خلاء اطلاعاتی این مراکز را به گونه ای شایسته و با تامین اطلاعات مناسب پر کنند تا تصویری صحیح و عالمانه از اسلام طراحی شود.

- دکتر محمود بروجردی، رئیس سابق کتابخانه ملی و ازبنیانگذاران دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه دیگر سخنران این مراسم بود که با یادی از تاریخ اظهار داشت: امروز مصادف با روزی است که امام خمینی(ره) مرحوم مهندس بازرگان را به عنوان رئیس دولت انقلاب تعیین کردند؛ در آن روز مدیریت نظام را کسانی بر عهده گرفتند که فهمیده بودند، کشور باید با فکر پیش برود و البته ثمره چنین رویکردی هم تاسیس مراکزی چون دفتر مطالعات بود.

- عباس ملکی به عنوان دیگر سخنران این مراسم در آغاز سخنانش با بیان اینکه به واسطه عدم حضور در دستگاه دیپلماسی می تواند راحت تر از دیگران صحبت کند، گفت: در یک کلام باید بگویم که به نظرم سیاست خارجی یعنی تصمیم!

وی با بیان خاطراتی ازنخستین روزهای تاسیس دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، افزود: یکی از مشکلات ما در آن دوران کم بودن مبلغ حق التحقیق ها بود وکاملا مشخص بود که با 800 تومانی که به این کاراختصاص داده بودند، کسی برای ما تحقیق نمی داد!

رئیس موسسه مطالعاتی دریای خزر در ادامه سخنانش از زحمات دکتر ولایتی و همکاری مهندس میرحسین موسوی، وزیر خارجه و نخست وزیر وقت تشکر کرد و گفت: آقای مهندس موسوی واقعا ما را در پیشبرد کارهای این مرکز کمک می کرد؛ در حالی که سال 67 از نظر مسائل بودجه ای سخت ترین سال کشور بود، از مهندس موسوی برای تامین بودجه تحقیقاتی و خرید کتاب های مورد نیاز دفتر مطالعات درخواست کمک مالی کردم که ایشان همان موقع گفتند درخواستت را در کاغذی بنویس! من هم همانجا درخواست کردم 500 هزار دلار (که مبلغ زیادی بود) برای این منظور نیاز داریم! به هرحال مدتی بعد این مبلغ را از مهندس موسوی گرفتیم و شرط کردیم که دوستان ما در سفارت خانه ها چیزی از این میزان کم نکنند و هر گاه احتیاج شد، کتاب های مورد نظر را برای ما تهیه کرده و بفرستند که البته دریافت این رقم بالا در آن زمان حرف وحدیث هایی را هم در پی داشت.

ملکی با ذکر خاطره ای دیگر افزود: مثلا در بحث برقراری رابطه با چین، پس از زحمات بسیاری که کشیده می شد، یک مقام چینی به تهران سفر می کرد اما با مشکلات زیادی مواجه بودیم؛ یک بار که برای استقبال یکی از مقامات چینی به فرودگاه رفته بودم، در مسیر فرودگاه تا هتل بمباران عراق شروع شد که به خاطر شدت آن رنگ این مقام چینی از ترس عوض شده بود! خودرو را زیر یک پل نگه داشتیم تا بمباران تمام شد و بعد حرکت کردیم، بالاخره این مسائل تاثیرات منفی داشت؛ در موردی دیگر هم یکی از مشکلاتی که ما داشتیم این بود که مقامات کشورها که به تهران سفر می کردند، در هتل ها اغلب سیفون های توالت های فرنگی مشکلاتی پیش آمد، تصمیم گرفتیم همین مهمانسرای امروز وزارت خارجه را بسازیم که با مساعدت آقایان این کار به بهترین وجه انجام شد.

- صادق خرازی، سفیر سابق ایران در پاریس دیگر سخنران این مراسم بود که در آغاز سخنانش گفت: اگرچه ما با سیاست های دولت از نظر فکری فاصله داریم اما متانت، پرهیزکاری و اینکه آقای متکی از اعضای خانواده وزارت خارجه هستند، باعث می شود که در این مجال به مسائل گذشته و حال نپردازیم و ادب حکم می کند از ایشان تشکر کنیم و بنده همین جا اعلام می کنم که آقای متکی دوستتان داریم و دوستی ما با شما پایدار است.

وی  با تشکر از زحمات محمد جواد لاریجانی در ساماندهی دفتر مطالعات وزارت خارجه، گفت: البته امروز آقای لاریجانی همچون الغ بیک، ستاره شناس سرشناس و مشهور ایرانی هستند که با رمل و اسطرلاب مشغولند تا ببینند اصلاح طلبان بالاخره چه زمانی به حاکمیت باز خواهند گشت!

سفیر سابق ایران در پاریس در پایان سخنانش تاکید کرد : به هرحال این اولین بار است که به قول سعدی بزرگ پس ازدوران مهجوریت در تشکیلات وزارت خارجه  حضور می یابم که امیدوارم این تعاملات ادامه داشته باشد.

- در ادامه این مراسم دکتر موسوی گرمارودی، رایزن فرهنگی سابق ایران در گرجستان شعری را در رثای سید الشهداء(ع) و واقعه کربلا قرائت کرد؛ وی از تجربه رایزنی فرهنگی اش در گرجستان به نیکی یاد کرد و گفت: فکر کنم در آن دوران که خدمت آقای موسوی بودیم، تنها دوره ای بود که رایزن فرهنگی با سفیر دعوا نداشت! و لذا کارهای مفیدی انجام شد.

- منوچهر متکی، وزیر خارجه به عنوان آخرین سخنران این مراسم، اظهار داشت: همانطور که می دانید رویکردها مسائلی قابل بحث هستند اما اساس که منافع کشور است همواره باید مورد دفاع قرار گیرد و ما نیز سعی کرده ایم در حد بضاعت خود با گام نهادن در جای پای پیشینیان این مسیر را ادامه دهیم و از مسائلی چون سیفون و باغبان ها گرفته تا حوزه های محتوایی در این چارچوب حرکت کنیم.

وزیر امورخارجه در بخشی از سخنانش با اشاره به سخنان صادق خرازی و عباس ملکی، گفت: البته آقای ملکی آنقدر هم که می گویند مظلوم نیستند! ایشان در وزارت خارجه مبسوط الیدی بوده اند که دومی نداشتند، دیگر آقای خرازی که جای خود را دارند.

متکی با اشاره به مقدمه سخنان عباس ملکی تاکید کرد: مگر می شود کسی در ساختن جای جای مجموعه ای دست داشته باشد و از عدم اتصالش با آن مجموعه سخن بگوید؟ در واقع ضرورت حلاجی مسائل مختلف ایجاب می کند که نگاههای متفاوت بتوانند با یکدیگر کار کنند و در این خصوص توجه به این نکته ضروری است که اصل و اساس در سیاست خارجی منافع ملی می باشد.

- حضور رسانه های خارجی همچون رویترز و الجزیره دراین مراسم وضبط کامل متن وحواشی آن که بیشتر صبغه غیر رسمی داشت، موضوعی قابل توجه بود.

- سفرای برخی کشورهای خارجی در تهران نیز در این مراسم حضور داشتند.

- حضور تعدادی از کارگزاران سابق دستگاه سیاست خارجی کشور چون محمد حسین عادلی، محمد جواد ظریف و احمد خرم از دیگر نکات قابل توجه این مراسم بود.

- در پایان این مراسم با اهدای هدایایی از تمام روسای سابق دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه و همچنین باسابقه ترین کارمند این مجموعه تقدیر شد.