اهالی موسیقی و اصحاب رسانه به تعامل بیشتری نیازمندند

علی رغم اهمیت و جایگاه حساس موسیقی رسانه و موسیقی در رسانه که از جمله مباحث گسترده و پردامنه به شمار می رود شاهد هستیم که این موضوع همواره با بی توجهی و قصور اهالی موسیقی و رسانه مواجه شده و می شود. ناهنجاریهای موجود در این زمینه بویژه در نوع نگاه موسیقیدانان به رسانه و همچنین آثار مرتبط با هنر موسیقی مثل نقدها و مطالب غیر کارشناسی که در رسانه های مکتوب و اینترنتی منتشر می شود نشان از نبود شناخت لازم و پایین بودن سطح تعامل این دو طیف است که باید با تعامل بیشتر طرفین این مشکلات برطرف شود. با توجه به این کاستی ها لزوم و ضرورت آسیب شناسی این حوزه بیش از پیش نمایان شده است.

سیاستگذاری موسیقی در رسانه تعریف شده نیست

 دکتر سریر معتقد است بایدها و نبایدها و سیاستگذاریهای هنر موسیقی در رسانه امر تعریف شده ای نیست و بر اساس سلیقه پیش می رود.

رئیس هیئت مدیره خانه موسیقی با اشاره به نقش مخاطبان موسیقی دررسانه گفت : در مورد موسیقی رسانه به نظرمی آید که کلید اصلی گستردگی مخاطب در گروه های مختلف است که بخش عمده ای از این مخاطب ها را جوان ها تشکیل می دهند وطبیعی است که رسانه ها تمایل دارند تا به هر قیمتی با طیف های مختلف مخاطبان ارتباط وسیع تری برقرار کنند.

وی با ارائه آماری مبنی بر میزان استفاده موسیقی در برنامه های رادیو و تلویزیون گفت : 74 درصد از برنامه های رادیو و تلویزیون را موسیقی تشکیل می دهد که برخی از این برنامه ها به شکل تخصصی و برخی دیگر از موسیقی به عنوان میان برنامه استفاده می کنند و این آمار نشان دهنده این مطلب است که یک رسانه تا چه اندازه می تواند تاثیر گذار و یا مخرب باشد بنابراین با توجه به اهمیت موضوع بایستی خط روشن و وجه عملی تری به کاربرد تا محدوده انواع موسیقی توسط سیاستگذاران به درستی مشخص شود؛ضمن اینکه کارکرد موسیقی رسانه و جایگاه آن در اعتلای هنر موسیقی مقوله روشنی نیست و سئوال های متعدد و نظرات مختلفی در آن مطرح است که در نهایت دستور العمل مشخصی را به دست نمی دهد.

عضو شورای موسیقی صدا وسیما به اهمیت موسیقی رسانه اشاره کرد و گفت : اهمیت رسانه در اعتلای هنر موسیقی بسیار زیاد است و انتقادهای بسیاری هم در مطرح است و آن اینکه آیا رسانه به معنای محدودیت انواع موسیقی نیست و اصولا آیا چنین محدودیت هایی باید وجود داشته باشد یا خیر و این در حالی است که اگر موسیقی را به عنوان شاه بیت کار رسانه حذف کنیم اغلب آثاربی هویت و بدون پشتوانه  تولید می شود.   

موسیقی رسانه ها بر اساس نگاه مدیریت شکل می گیرد

فریدون صدیقی روزنامه نگار جایگاه موسیقی در رسانه را بر اساس نگاه مدیریت تعریف کرد به اعتقاد وی موسیقی در رسانه ها بر اساس نگاه مدیریت شکل می گیرد ولی این جایگاه بویژه در رسانه های مکتوب معمولا از سوی خبرنگاران و روزنامه نگاران فعال تعیین می شود. 

این مدرس دانشگاه در توضیح چگونگی به کارگیری نگاه مدیریت در شناخت جایگاه موسیقی در رسانه اشاره کرد و گفت : برداشت مدیریت رسانه از موسیقی بر اساس سیاست های موجود تعریف می شود که این نوع نگاه لزوما افکار عمومی را نمایندگی نمی کند بلکه بیش از هرعنوانی موقعیت خود رسانه معرف نوع فعالیت حوزه های مختلف اجتماعی ،فرهنگی ،سیاسی ،ورزشی و در نهایت هنر موسیقی است و کلیه سیاست گذاری های در تعیین خطوط قرمز به وزارت ارشاد و مراجع ذی ربط بستگی دارد بنابراین بخشی از رویکرد رسانه به هنر موسیقی در نگاه کلان مدیریت تعریف می شود که بخش عمده ای از آن همواره دستخوش سلیقه است.

صدیقی در تعریف کارکرد رسانه گفت : هر رسانه به واسطه مخاطب معنا پیدا می کند و اگر رسانه ای مخاطب نداشته باشد آن رسانه مفهومی ندارد و حالا این سئوال مطرح است که چند درصد از مخاطبان روزنامه ها را جوانان تشکیل می دهند و چند درصد از آنچه نسل جوان به موسیقی نیاز دارد در این رسانه ها مطرح می شود؟ به نظرمن کمترین درصد از آن نوع موسیقی که نسل جوان می خواهد در انواع رسانه های مکتوب به چشم می خورد و به تبع آن دوستان ما در رسانه ها هم براساس آنچه خودشان می پسندند و به آن گرایش دارند موسیقی را تعریف می کنند و به عبارت دیگر علاقه شخصی نسل خودشان را به نوعی بر عموم تحمیل می کنند و نتیجه آن می شود که بخشی از موسیقی ما در رسانه ها نادیده گرفته می شود در واقع رسانه های ما اگر گوشه نگاهی به هنر موسیقی دارند آن نوع موسیقی که لزوما افکار عمومی به ویژه نسل جوان خواهان آن هستند را نمایندگی  نمی کنند.

موسیقی رسانه باید مخاطب پرور باشد

رئیس مرکز موسیقی صداو سیما معتقد است تولیدات و پخش موسیقی در رسانه ملی باید علاوه بر جذب طیف وسیعی از مخاطبان ذائقه آنها را نیز پرورش دهد.

کرم رضا پیریایی حضور مخاطب را مهمترین فاکتور هر رسانه عنوان کرد و گفت : هنر موسیقی را بدون مخاطب نه تنها در رسانه صدا و سیما ، مطبوعات و خبرگزاری ها بلکه در هیچ سالن و محفلی نمی توان اجرا کرد؛ پس حضور مخاطب امری ضروری است به همین دلیل مرکز موسیقی سازمان صدا و سیما در اجرایی کردن سلایق مختلف مخاطب باید انواع سلیقه و نیاز مخاطب را درنظر بگیرد از سوی دیگرضمن پرورش ذائقه مخاطب در ساخت انواع برنامه های فرهنگی ،اجتماعی،ورزشی ،خانواده،سیاسی تاریخی و غیره باید هویت برنامه را نیز مد نظر داشت و براساس داشته های خود انواع موسیقی را تهیه و تامین کند.

وی با اشاره به برنامه های تولید شده در صدا و سیما گفت : سالانه در شبکه های مختلف بیش از 120 هزار ساعت موسیقی تولید و پخش می شود؛ رادیو و تلویزیون به عنوان بنگاه بزرگ تولید برنامه از حیث موضوعات مختلف موسیقی های مختلفی را هم تولید می کند و تمام تلاش ما این است که رسانه ای مانند صد ا و سیما با همه امکان و نیرویی که در اختیار دارد طبق سلایق مختلف یک مجموعه منسجم و مرتبط با حفظ همه اصول متعهد به آن را بسازد و در عین حال انواع آیتم های دیداری و شنیداری را تغذیه کند بنابراین کسانی که می خواهند به اعتلای هنر موسیقی در صدا وسیما کمک کند باید با همه قوت تمام زوایای کار را بررسی کرده و برای همه نوع گونه و سلیقه موسیقی بسازند در واقع ما علوه بر بحث مخاطب محوری مخاطب محور یرا نیز در نظر داریم که این امر با همیاری هنرمندان کارکشته در حوزه موسیقی محقق نمی شود.

جایگاه موسیقی در رسانه مشخص شده است

شاهین فرهت آهنگساز گفت : جایگاه فعالان حوزه موسیقی و همچنین کارکرد این هنر در رسانه طی چند سال اخیر مشخص شده است و رسانه ای مانند صدا و سیما و یا خبرگزاری ها می دانند چه کسی در حرفه خود چه قابلیت ها و چه کارکردی دارد.

 رئیس گروه موسیقی دانشگاه تهران درخصوص موسیقی رسانه در کشورهای اروپایی گفت : آمار پذیرش آثار سفارشی موزیسین ها در ایران از رادیو و تلویزیون به مراتب نسبت به کشورهای اروپایی بالاتر است به این معنا که اغلب سفارش ها از طریق ارکسترهای بزرگ به موزیسین ها داده می شود و این طور نیست که رادیو و تلویزیون سفارش ساخت اثری را بدهد اما خوشبختانه رسانه صدا وسیما با همه کم و کاستی هایی که درشیوه اجرا دارد به این امر مهم پی برده و با شناختی که از هر یک از آهنگسازان دارد ؛ می داند که به چه کسی چه کاری را سفارش دهد. 

وی در پایان خاطرنشان کرد : امروزه شاهد هستیم که همه دنیا توسط سیستم ماهواره به خواسته و یا ناخواسته در دهکده جهانی قرار گرفته و به نوعی مرزهای ارتباط و اطلاعات برداشته شده است و راه ورود انواع و اقسام موسیقی باز شده است از همین رو نقش صدا وسیما به عنوان یک رسانه جمعی و همه گیر در ساماندهی و برقراری این ارتباط با سلیقه های مختلف سنگین تر می شود به همین دلیل برای اعتلای هنر موسیقی باید برنامه ریزی منسجم تری در رسانه ملی صورت گیرد و به دنبال آن انواع دیگر رسانه مانند خبرگزاری ها و مطبوعات در معرفی این فعالیت ها بیش از گذشته فعالیت داشته باشند.

رسانه ملی اختیار عمل بیشتری برای ارتقا موسیقی دارد

مهدی آذرسینا نوازنده کمانچه با انتقاد به صحبتهای فریدون صدیقی مبنی بر تغییر ذائقه مخاطب جوان در حوزه موسیقی اصیل ایرانی گفت : اصلا معتقد نیستم که جوان امروز صدای هنرمندانی چون شجریان را دوست ندارند و به قولی موسیقی آوازی را پس می زنند ؛ به نظرمن این نوع نگاه از یک سوءتفاهم تاریخی که در ضعف مدیریت و متولیان امور فرهنگی ریشه دارد ناشی می شود و این درحالی است که صدا و سیما به عنوان یک رسانه ملی بیش از سایر رسانه ها چون خبرگزاری ها و مطبوعات اختیار عمل و بودجه لازم برای ارتقاء هنر موسیقی دارد.

وی درادامه متذکر شد : به گمانم این رسانه با یک برنامه ریزی درست بایستی ساعاتی از شبانه روز را به پخش آثار ارزشمند وموسیقی جدی از هنرمندانی که مدعی هستند که در این حوزه تلاش های بسیار کرده اند و یا حرفی برای گفتن دارند اختصاص دهند و به تبع آن سایر رسانه های مکتوب و غیر مکتوب  نیزدر جهت حمایت و معرفی برنامه هایی از این دست قدم های مثبتی را بردارند .

خط قرمزهای فرهنگی باید توجیه شوند

افشین یداللهی ترانه سرا همچنین با انتقاد از خط قرمزهای رسانه در معرفی هنر موسیقی گفت : وجود خط قرمزهای توجیه نشده از جمله معضلات عمده ترانه سرایی در عرصه فرهنگ بویژه در رسانه ای مانند صدا و سیما است.

وی در خصوص کارکرد ترانه در ساخت قطعات موسیقی گفت : درصد بالایی از آنچه به عنوان کلام در اغلب قطعاتی که از رسانه صدا وسیما پخش می شود خنثی و بی خاصیت است؛ در واقع لحظات  کوبنده ترانه دراجرا به دلیل ممیزی از بین می رود و این مسئله در بیان مسائل جدی تر بیش از سایر موارد به چشم می خورد.

این ترانه سرا افزود : برخی از کلمات هستند که آمار حساسیت روی آنها بسیار بالا است و زمانی که شعری را حذف می کنند کاری ندارند که آیا این کلام در بافت شاعرانه قرار می گیرد یا خیر ؟ ولی این درحالی است که این خط قرمزها در تصویر به هیچ عنوان وجود ندارد و به لحاظ تصویری همه نوع روایتی را نشان می دهند اما همین روایت در کلام دچار ممیزی و یا خود سانسوری ترانه سرا می شود.

هنرمندان و مهمانان حاضر در نشست موسیقی رسانه هریک به نوبه خود درخصوص جایگاه این هنر در رسانه سخن گفتند که بیشتر صحبت ها به انتقاد از صدا و سیما اختصاص داشت ؛محمد موسوی مدیر انتشارات ماهور گفت : برخی از نهادهای فرهنگی به شکل کاملا خصوصی و بدون کوچکترین حمایت از سوی دولت اداره می شوند که موسسه فرهنگی ماهور از جمله مراکز مذکور است که تاکنون بیش از 450 ساعت اثر در حوزه های مختلف تهیه و تولید کرده است که اغلب این آثار با مناسبت ویا بی مناسب به هرشکل ممکن از رادیو و تلویزیون پخش می شود بدون اینکه نامی از ناشر ذکر شود و زمانی که اعتراض می کنیم جزء تهدید چیز دیگری عاید ما نمی شود ؛به نظرمن مرکز موسیقی صدا و سیما باید نظارتی بر پخش های غیر قانونی از این دست داشته باشد.    

پس از پایان صحبتهای این ناشر بابک صحرایی فعال موسیقی پاپ درخصوص عدم حمایت از این نوع موسیقی گفت : چه بخواهیم و چه نخواهیم بخش عمده ای از جوانان به موسیقی پاپ علاقه بسیار دارند ولی متاسفانه اساتید موسیقی به دلایل نامعلوم نامی از این نوع موسیقی نمی آورند و از سوی دیگر صدا و سیما آن بخش از موسیقی پاپ که مورد اقبال مخاطب جوان است را مورد حمایت خود قرار نمی دهد و حوزه موسیقی پاپ در این سازمان در اختیار عده خاصی از فعالان موسیقی پاپ است و چه خوب است مسئولان و متولیان امور فرهنگی کمی به موسیقی پاپ اعتماد کنند.  

حقوق هنرمندان موسیقی در رسانه رعایت نمی شود

سید ابوالحسن مختاباد، روزنامه نگار حوزه موسیقی معتقد است راهبرد رسانه ها در موسیقی باید مبتنی بر رعایت حقوق معنوی و مادی هنرمندان باشد که متاسفانه در زمینه موسیقی این نکته رعایت نمی شود.

بازرس خانه موسیقی با اشاره به صحبت های کرم رضا پیریای گفت : با توجه به اینکه رئیس مرکز موسیقی صداو سیما از تدبیر این نهاد برای شکل دهی به راهبرد ملی برای موسیقی سخن گفته اند به گمان من هر راهبردی ابتدا باید مرزهای اخلاقی کار را مشخص کند. به این معنا که رعایت و پرداخت حقوق کسانی که خارج از سامانه صداو سیما کار موسیقی تولید کرده اند مهمترین وجه این راهبرد است ، چرا که اخلاق بالاتر از حقوق می نشیند.

عضو هئیت مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران با اشاره به این که موسیقی این ظرفیت را دارد که بتواند خود در آمدزا باشد ونیازی به حمایت دولت نداشته باشد گفت: اگر قوانین موجود رعایت شود و شرکت های تولیدی و هنرمندان بتوانند در فضایی رقابتی به تولید کار خود بپردازند و دولت و مجلس و به خصوص قوه قضاییه از آنها حمایت های قانونی به عمل آورد قطعا موسیقی می تواند از در آمد زایی بالایی برخوردار باشد و نیازی به حمایت مالی نخواهد داشت.

وی در پایان ضمن تقدیر از خبرگزاری مهر در برگزاری نشست هایی از این دست افزود : این نشست ها باعث ارتقای آگاهی های جامعه و نیز شناخت افزونتر اهالی موسیقی و دست اندرکاران اجرایی از یک دیگر می شود و مهمترین دستاورد این نشست انعکاس رسانه ای آنها است که سبب می شود حوزه عمومی گسترش بیشتری پیدا کرده و سخنان در یک محفل خصوصی حبس نشود ومردم و علاقه مندان دیگر عرصه موسیقی هم از کلیات آن آگاهی یابند.

اختلاف موسیقیدانان و اصحاب رسانه

علیرضا پورامید گفت : اهالی موسیقی می گویند رسانه به کارها و آثار احتیاج دارد پس باید وجه و قیمت آن را بپردازد و دوستان مدیریت معتقدند رسانه کارها و آثار شما را معرفی می کند و از شما طلب دارد.

 وی افزود : همانطور که دکتر سریردر نشست موسیقی و رسانه گفت بیشترین زمان پخش رسانه ملی، معطوف و مخصوص به نغمات و ترانه ها و تصانیف است واغلب مدیران و مسئولین صدا و سیما نیز بر همین نکته اذعان دارند .

پورامید با اشاره برداشتهای مختلف مدیران و هنرمندان از پخش آثار افزود : آنچه که مراد مسئولین و مدیران صدا و سیماست با خواسته هنرمندان متفاوت و بعضا در تضاد قرار دارد چرا که دیدگاه استادان موسیقی " نیاز رسانه و اهمیت و اعتبار موسیقی" در رسانه است اما در دو دهه گذشته مقصود دوستان مدیر و مسئولان رسانه بیشتر"منت گذاری و یا ادای رفع تکلیف " بوده است و اختلاف بین پدید آورندگان و آهنگسازان و اهالی موسیقی از یک طرف با مجموعه مدیریتی موسیقی در رسانه ها از طرف دیگر نیز در همین جا  ریشه دارد.

وی در پایان گفت : از همه جالب تر نیز نحوه برخورد موسسه سروش با پدید آورندگان اثر و تصانیف و ترانه هاست . موسیقیدانان می گویند سروش با استدلال اینکه صاحبان آثار یکبار کار خود را به واحد موسیقی صدا و سیما فروخته اند پس در این مورد که به شکل کاست یا سی دی توسط شرکت سروش به بازار ارایه شود حق و حقوقی ندارند در حالی که این 2 مقولاتی جدا از هم هستند و حتی امتیاز ضبط و پخش کاست با همین امتیاز در مورد سی دی فرق بسیار دارد و دو حق (معنوی و مادی) مجزا از هم را دارا هستند و به نظر می رسد زمان آن فرارسیده باشد تا ارزش مادی آثار بر مبنای میزان مقبولیت و محبوبیت در بین مردم و تعداد دفعات پخش و به تناسب زمان استفاده رسانه محاسبه شود.

 در این برنامه میهمانانی چون مصطفی کمال پورتراب (استاد دانشگاه ،عضو شورای عالی خانه موسیقی)شاهین فرهت(رییس گروه موسیقی دانشگاه تهران وعضو شورای عالی خانه موسیقی)فریدون صدیقی(مدرس دانشگاه و روزنامه نگار)، دکتر محمد سریر(موسیقیدان ،رییس هیئت مدیره خانه موسیقی)،کرم رضا پیریایی(رییس مرکز موسیقی صدا و سیما)،درویش رضا منظمی(معاون موسیقی و تئاترپردبس هنرهای زیبای دانشگاه تهران)حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی) ودیگر هنرمندان و پژوهشگرانی چون، ،مهدی آذرسینا،حسین یوسف زمانی، امیربکان،احمد علی راغب،محمد موسوی،هادی منتظری،پیمان سلطانی،علیرضاپورامید،ابوالحسن مختاباد(بازرس خانه موسیقی)،افشین یداللهی (ترانه سرا)بابک صحرایی(ترانه سرا)اکبر آزاد(ترانه سرا) و...حضور داشتند و در پایان غلامرضا رضایی (خواننده) به همراه کمانچه هادی منتظری به اجرای آواز پرداخت.