به گزارش خبرنگار مهر، عصر امروز در همایش آموزش علوم سیاسی در ایران که به همت انجمن علوم سیاسی ایران در تالار شیخ انصاری دانشکده حقوق و علوم سیاسی ایران برگزار شد، دکتر قاسم افتخاری، استاد روابط بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران به تلاش ناکام تحمیل بینش فلسفی به روش علمی در قرن بیستم با تاکید بر علوم سیاسی پرداخت.
دکترافتخاری در آغاز با اشاره به احیای تجربه‌گرایی حلقه دین در آغازسده بیستم گفت: حلقه دین با احیای تجربه گرایی اوگوست کنت تفاوت عمده علم از متافیزیک را نشان داد و روش علمی رابر پایه اثبات‌پذیری تجربی استوار ساخت.
وی در ادامه گفت: اندیشمندان متأثر از مکتب اثبات‌گرایی آن را در دو جهت یعنی کاربست روشهای استقرایی و آماری در علوم از یکسو و ابطال‌گرایی از سوی دیگر به بسط و گسترش دستاوردهای ایشان پرداختند.
دکتر افتخاری ابطال گرایی پوپر را نخستین مورد از تحمیل بینش فلسفی بر روشهای علمی خواند و گفت: در دهه 1950 توماس کوهن با نگارش کتاب ساختار انقلابهای علمی با تجربه گرایی به هر شکل و صورت آن مخالفت کرد و پیشرفت علمی را نه از راه آزمون تجربی گزاره‌ها بلکه از طریق شکستن بینشهای علمی جا افتاده یا پارادایمها امکان‌پذیر دانست. این بینش بعد از او با فایرابند گسترش یافت و در نهایت به آنارشیسم روشی منجر شد.
وی ظهور رفتارگرایی را تلاش سنت اثبات گرایی برای مقابله با این نگرشها مخالف اثبات گرایی خواند و گفت: کشمکش میان آنارشیسم علمی و رفتارگرایی در دهه 1980 به صورت یک جنگ تمام عیار علمی درآمد و در نتیجه منجر به پدید آمدن مکتب نسبی گرایی انتقادی شد که در گام نخست به کلی منکر وجود واقعیات عینی جدا از ذهن و قابل شناخت گردید و مدعی شد حتی در صورت وجود واقعیات طبیعی و اجتماعی هیچ روش معینی برای شناخت یا آشکار سازی آن واقعیات وجود ندارد.
افتخاری بازگشت به واقع گرایی در دهه های 70 و 80 را پس از امواج پست مدرن با ظهور مکتب واقع گرایی انتقادی مورد بررسی قرار داد و گفت: پیروان این مکتب همان بینش جا افتاده قبلی مبنی بر وجود واقعیات خارج از ذهن را احیا کردند ولی واقع‌گرایی جدید منکر آن است که ادراکات حسی واقعیات را به طور دقیق نمایان می سازد. آنان پیرو واقع گرایی خطاپذیر و انتقادی هستند.
وی در پایان گفت: در واقع باز هم متافیزیک از علم جدا می شود و علم جایگاه و هدف ها و روش های متفاوت خود را پیدا می‌کند و امید می رود که تزریق دیدگاههای فلسفی به روش علمی پایان یافته باشد و دانشمندان بپذیرند که فلسفه به دنبال کشف حقیقت و دستیابی به علم الیقین است. در حالی که روش علمی در تلاش است تا دانشی نسبی ولی همواره بالنده ای از واقعیات به دست دهد و کاملا روشن است که این دو هدف ذاتا متفاوت از روشهای کاملا متفاوت پیروی می کنند و سرگردانی در وادی علم و فلسفه در قرن بیستم به مانند دوران های گذشته از عدم توجه به سرشت متفاوت دانش علمی و دانش فلسفی است.
دکتر مهدی مطهرنیا استادیار گروه زبان دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این بخش از همایش به موضوع ضرورت آموزش زبان خارجی برای دانشجویان رشته علوم سیاسی پرداخت.
نظر شما